سلام بر تو ای کسی که خدا، خون خواهی تو خواهد فرمود. و پسر کسی که خدا خون­خواهی او می­نماید و ای کشته مظلوم که خون کسانش (نیز) ریخته شده. سلام بر تو، ای یگانه دوران.

«ثار» در لغت عرب –در اصل- به معنای «کین» و «کینه» و «کین خواهی» به کار می­رود.

و معنای بهتر همان است که در ترجمه آوردیم، یعنی «قتیل» و «قتیل الله» که در راه خدا به شهادت رسیده و خدا خونخواه وی است.

گاهی کلمات «ثار» به معنای طالب دم یعنی خون خواه نیز می­آید.

زمخشری در «اساس اللّغه» می­گوید:

آن جا که «ثار» به معنای «طالب» است، از قبیل استعمال مصدر در اسم فاعل می­باشد مانند «عدل» که به معنای عادل  به کار رود.

و آن جا که به معنای «قتیل» و «شهید» است، از نوع استعمال مصدر در اسم مفعول است مانند «صید» که به معنای «صید شده» باشد.

و وقتی می­گوییم: یا لثارات الحسین علیه السّلام «ثار» به معنای «ذحل»(یعنی خون ریخته شده مخصوصا به ناحق) و هم به معنای «دَم» یعنی خون می­باشد.

و ندا و صدا زدن این خون، بدان جهت است که گویا می­گوییم: «ای خون­های حضرت حسین علیه السّلام! حاضر شوید که اینک وقت طلب نمودن شما است ».

بنابراین، «مُطالِب» یعنی کسی که مطالبه و خون خواهی می­کند «ثائر» است و مقتول، «مثئور» و «مثئوریه» است و مطلوب که قاتل باشد «مثئور» خواهد بود.

و دور نیست که بگوییم: «ثار» به معنای «مثئور» باشد. اما نه آن «مثئور» که به معنای قاتل است بلکه آن «مثئور»که به معنای «قتیل» است.

پس «ثارالله» کسی است که خدا خون خواه اوست.

و شاید بتوان گفت که «ثار» به معنای خون است و هنگامی که می­گوییم «ثار الله» یعنی اگر خدا خون داشت تو بودی. مانند «عین الله» و «جنب الله» و «یدالله».

پایان سخن، بهتر آن است که بگوییم: «ثار» به معنای خون ریخته شده و «دم مطلوب، یعنی خونی که طلب شود» است نه هر خونی بلکه خونی که به ستم ریخته شده و قابل «قصاص» و «اقتصاص» باشد و چون می­گوییم: «ثار الله» یعنی خونی که خداوند، به خصوص، آن را مطالبه می­کند و ولّی حقیقی و «صاحب دم» خدای مقتدر خواهد بود...

السلام عليك و علي الارواح التي حلت بفنائك

...مورد سوم:

ارواحی که در آستان آن حضرت، جا گرفتند و در ساحت قرب او فرود آمدند و بار افکندند کدامند؟

الف: ارواح انبیا و اولیا و ملائکه­ای باشند که در واقعه­ی «طَفّ» و عاشورا حاضر بودند و برای نصرت و یاری حضرتش اعلام آمادگی نمودند. اگر چه این احتمال دور به نظر می­رسد.زیرا حضور در عاشورا یعنی همان لحظه شهادت امام علیه­السّلام و تماشای آن همه شجاعت و شهامت، و اعلام همبستگی و یاری را نمی­توان به حلول در ساحت، و بار افکندن به آستان قدس حسینی، تعبیر و عنوان نمود و به نظر می­رسد که مقصود، ارواح طیّبه ای هستند که در رکاب آن مظلوم –سلام الله علیهم- به شهادت رسیده­اند. و می دانیم که وضع و انشا زیارت عاشورا برای سلام و درود بر شهدا است.

بدین جهت، هیچ کس احتمال نداده که سلام بر «علّی بن الحسین» که در این زیارت است، بر امام چهارم علیه­السّلام باشد، بلکه گفته اند که منظور حضرت علی اکبر شهید –سلام الله علیه- است.

ب: آن که مقصود، تمام ارواح و اجساد پاک باشد که در کنار جوار و مرقد حضرت حسین –سلام الله علیه- آرمیده و هم چنین کسانی-که حتی بعدها- برای تبرک و تیمّن، در حایر آن مظلوم، به خاک سپرده شده اند.

پ: احتمال دیگر که به نظر صحیح به نظر می رسد این که مراد، اصحاب با وفای آن جناب باشند، چه آنها که با حضرت خویشاوندی داشته و چه آنان که به ظاهر بیگانه اند اما با ارادت به آن مظلوم و تقرب به آن بزرگوار، از بسیاری از خویشاوندان پیش افتادند.

پس می­شود گفت منظور از «اَرواح» همان روح و جسم است و در دعای ندبه می­خوانیم:

«وَ عَرَجتَ بروحهِ الی السَّماءِ ...»،

که مقصود آن است که «روح و جسم او هر دو را به آسمان بُردی».

منبع : ترجمه و شرح زیارت عاشورا، تلخیص کتاب شفاء الصدور فی زیارة العاشور، نوشته مرحوم آیت الله حاج میرزا ابوالفضل مجتهد تهرانی (پدربزرگ همسر مرحومه امام خمینی)، به کوشش: مرحوم حجت الاسلام حسن ثقفی تهرانی (برادر خانم امام خمینی)، چاپ دوم سال 1386، انتشارات هاد، صفحه 159 ،160 ، 166 و 167  

* استفاده بدون ذكر نشاني : http://www.hankh.ir/?p=30100 ممنوع است*