آرمان ملی: بعد از اینکه تعطیلات نوروز تمام شد، مهم‌ترین بحثی که میان شهروندان تاکسی‌رو، اتوبوس و مترو سوار، میان خود آن‌ها و یا مسافر و راننده، شکل گرفت، همین افزایش کرایه تاکسی، بلیت مترو و اتوبوس‌های بین‌شهری تندرو و کندرو بود. افزایش قیمت‌ همه کالاها و همه نوع، خدمات در سال جدید و طبق روال همه سال‌های دیگر، در ایران به امری عادی بدل شده است اما هر سال این افزایش قیمت‌ها هم در فاصله بیشتری نسبت به افزایش حقوق و دستمزد ها قرار گرفته و حالا مردم با یک افزایش 45 درصدی در برخی وسایل و خطوط مواجه هستند در حالی‌که دستمزد کارگران و بازنشستگان تنها 20 تا 22 درصد افزایش پیدا کرده! یعنی کرایه‌ها دو برابر شده‌اند و همانطور که گزارش‌های قبلی در همین رسانه اشاره شده، با نرخ قبلی بلیت اتوبوس، یک خانواده چهارنفره اگر بخواهد رفت و آمد بین شهری خود را روزانه با اتوبوس انجام دهد و با احتساب متوسط سوارشدن آن‌ها، به‌طور متوسط می‌بایست نزدیک به یک میلیون تومان هزینه همین رفت و آمد با وسایل حمل و نقل عمومی می‌شد که حالا با افزایش آن باید این هزینه‌کرد افزایش می‌بابد و از سبد ذخیره مالی خانوار برداشته شود.

در کنار این افزایش نرخ کرایه‌ها، این سوال برای هر شهروندی پیش می‌آید که آیا کیفیت وسایل حمل و نقل عمومی هم بهتر شده یعنی با افزایش پول دریافتی از شهروندان به آن‌ها خدمات بهتری هم ارائه می‌شود تا هم در مورد این وسایل فرسوده که مدتی یک‌بار از حرکت باز مانده و مسافران را وسط راه پیاده می‌کنند، نوسازی صورت بگیرد و هم مردم لحظات طولاتی وقت‌شان را صرف رسیدن این وسایل نکرده و در ازدحام جمعیتی که خود آن را به قوطی کنسرو تشبیه می‌کنند، انواع اقسام فشار جسمی و روحی را متحمل نشوند.

یازدهم بهمن 1402، سرپرست سازمان تاکسیرانی تهران، نیمی از تاکسی‌های فعال پایتخت فرسوده‌اند. شادی مالکی در دومین مجمع عمومی اتحادیه حمل و نقل مسافر شهری که در یزد برگزار می‌شد، ضمن بیان این مطلب که میانگین سن عمر این خودروها ۱۰ سال است، توضیح داد که ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه تاکسی‌ها بسیار فرسوده هستند و در کلانشهرهایی مانند تهران تقریبا نیمی از تاکسی‌های در حال فعالیت فرسوده‌اند.

نوزدهم مهر ماه 1402 هم خبرگزاری ایسنا از زبان مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از فرسودگی ۸۰‌درصد اتوبوس‌‌‌های شهر خبر داد. محمدمهدی میرزایی قمی با استناد به آمار سیاهه انتشار سال ۹۶ شهر تهران، ۱۳‌درصد از انتشار ذرات معلق و یک‌درصد از انتشار آلاینده‌‌‌های گازی این کلانشهر را ناشی از تردد اتوبوس‌‌‌ها دانست و افزود: با جایگزینی هر دستگاه اتوبوس دیزلی فرسوده با اتوبوس برقی، هر سال ۴۹۵ کیلوگرم از انتشار ذرات معلق و روی هم رفته، ۱۱۲۲ کیلوگرم از انتشار آلاینده‌‌‌های گازی در هوای تهران کاهش خواهد یافت.

در خصوص مترو هم همواره مسئولان و کارشناسان، کمبود قطار را یکی از مهم‌ترین چالش‌های مترو شهر تهران دانسته‌اند. ضمن اینکه کشور ما توانایی مجهزکردن را ندارد و در سال گذشته ضمن مذاکراتی با کارشناسان و مسئولان شرکت‌های چینی صورت گرفت، قرار بر این شد که چینی‌ها به ساخت واگن‌ها و مجهزکردن مترو کمک کنند.

در آخرین روزهای سال گذشته هم جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران، در گفت‌وگویی که با دیده‌بان ایران داشت، در پاسخ به این سوال که سرنوشت بودجه ۲۱۴۰ میلیاردتومانی خرید تجهیزات مترو چه شد، کمبود قطعات را به دلیل تحریم ها ندانسته و گفته بود شهرداری در سال‌های اخیر نتوانسته کمبود تجهیزات و نیروهای متخصص را جبران کند و کارکنان احساس بی پناهی می کنند.

او درباره دلایل خرابی مترو گفته بود که « بخش عمده‌ای از تجهیزاتی که در مترو دچار مشکل می‌شود، در بازارهای داخلی موجود است. ضمن آن که وقتی شهرداری از واردات واگن در تیراژ بالا به کشور خبر می‌دهد یعنی پدیده‌ای به نام محدودیت‌های تحریمی معنا ندارد. موضوع این است که در این حوزه باید تشریفات اداری طی شده و کار به سرانجام برسد. شهرداری در سال های اخیر نتوانسته کمبود تجهیزات و نیروهای متخصص را جبران کند.»

از طرف دیگر، دی ماه 1402، محسن هرمزی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم خاطرنشان کرد: مسئولان دوره گذشته مدیریت شهری، شهر را معطل گذاشتند و به موضوع تأمین واگن ورود نکردند؛ ما اکنون میراث‌دار کم‌کاری آنها هستیم.

از زبان راننده‌ها

راننده یکی از تاکسی‌های بین شهری لابه‌لای بحثی که درخصوص افزایش کرایه‌ها و نگرانی شهروندان شکل گرفته بود، با اشاره به اتومبیل خودش، می‌گوید که «همین پراید قراضه من به خبرنگار آرمان ملی، می‌گوید که امسال، هرینه بیمه همین پراید قراضه من، 12 میلیون تومان شده!»

در بحث افزایش کرایه‌های تاکسی و سایر وسایل حمل و نقل عمومی، مسافران اغلب با راننده و یا مسئولانی که می‌بینند طرف حساب می‌شوند در صورتی‌که در گفت وگو با راننده‌ها و البته از زبان آن‌ها می‌شنوید که تورم آن‌قدر بالا رفته که راننده‌ها از پسِ هزینه‌های تعویض لاستیک و روغن اتومبیل خود هم برنمی‌آیند. آن‌ها راهکارهایی هم ارائه می‌دهند، اما می گویند که گوش شنوایی در خصوص ارائه تسهیلاتی نظیر اختصاص یارانه‌ها وجود ندارد.

 فشارهای مالی و سرخوردگی

در کنار این مساله که افزایش کرایه‌های تاکسی، مترو و اتوبوس با حقوق دریافتی مردم و پولی که در جیبشان دارند، به هیچ‌وجه همخوانی ندارد، عمده افرادی که مترو و اتوس سوار می‌شوند یا حتی با تاکسی تردد می‌کنند، کارمند، دانشجو، دانش‌آموز و یا کارگر هستند و همانطور که در بالا ذکر شد کیفیت و کمیت و کمیت این وسایل حمل و نقل عمومی به همان اشکال سال گذشته و با همان محدودیت‌ها و کمبودهاست. حال برای بار چندم این سوال را مطرح می‌کنیم که اقشار آسیب‌پذیر جامعه که برای تامین مخارج زندگی خود و دریافت حقوق‌های ناچیز، بعضا باید مسافت‌های بسیار طولانی را بین شهر تردد کنند و حال این حقوقی را که برای رفتن به آن باید مشقت‌های بسیاری را متحمل شوند حتی کفاف هزینه‌های سوار شدن بر وسایل حمل و نقل عمومی را نمی‌دهد؛ تاکید می‌شود: وسایلی که از آن، برای رفتن سر همان کارهایی که گفته شد، ضمن تحمل انواع و اقسام فشارهای روحی و جسمی، استفاده می‌کنند و حالا فشار مالی مضاعف و سرخوردگی از این بابت را هم باید تحمل کنند.