یک انتقاد در صدا و سیما از یک برنامه صدا و سیما کافی بود تا عوامل برنامه عوض شوند. اما منتقد در ظاهر فردی دارای نفوذ نبود که چنین تاثیری بتواند بگذارد؛ بلکه آنچه تاثیرگذار است طیفی بود که منصوره معصومی‌اصل آن را نمایندگی می‌کند؛ طیفی تندرو که اتفاقا تاثیرات قابل توجهی بر سیاست، اقتصاد و... دارد.

حالا خبر رسیده برنامه‌ای که از شبکه افق پیرامون جنگ غزه با نام «به افق فلسطین» پخش می‌شده، همچنان ادامه می‌یابد اما با یک تیم دیگر؛ برخی دلیل از ریشه کندن این برنامه را نارضایتی و خشم همان طیف تاثیرگذار مخالف حضور چهره‌هایی با تفکراتی کمی‌ متفاوت‌تر از تفکرات حاکمیت می‌دانند؛ به خصوص که شنیده شده از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین برای حضور در این برنامه دعوت شده و بنا بوده چهارشنبه شب مهمان «به افق فلسطین» شود.

بنا بر روایت دیگری که برخی رسانه‌های دیگر منتشر کرده‌اند پس از دعوت از محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه قرار شد تا در برنامه شنبه شب، ظریف مهمان برنامه باشد اما روز جمعه برنامه لغو شد و شنبه شب نیز عوامل برنامه تغییر کردند؛ دعوتی که منجر شد تا «به افق فلسطین» در افق محو شود و با عوامل جدید آغاز شود.

طیف سخت‌سر قدرت چنان مخالف چنین اقداماتی است که برنامه‌ای که ایده‌اش را «سازمان اوج» داده نیز تحمل نمی‌کند و ریشه آن را از جا در می‌آورد. این برنامه «با ایده‌پردازی سازمان فرهنگی رسانه‌ای اوج و با حضور عواملی مانند «محمدرضا شهیدی‌فر»، «مهدی عرفاتی»، «علی صدری‌نیا»، «المیرا شریفی‌مقدم» و... روی آنتن می‌رفت.»

ماجرا از این قرار است که شنبه شب برخی رسانه‌های محافظه‌کاران از تعطیلی برنامه «به افق فلسطین» در شبکه افق خبر دادند. این خبر باعث شد واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی برانگیزد. اما همزمان با این واکنش‌ها در فضای مجازی، مجری این برنامه زنده، چنین اخباری را رد کرد و گفت که برنامه همچنان ادامه دارد. او گفت که «سیاست دعوت از همه صاحبنظران در طیف‌های مختلف سیاسی و نظری در این برنامه، همچنان پابرجاست و تغییر نمی‌کند. نکته مهم‌تر اینکه برنامه همچنان میزبان این عزیزان خواهد بود که در شب‌های آینده ملاحظه خواهید فرمود.» اما این خوشبینی و امیدواری مجری چنان تداوم نیاورد.

خبرگزاری تسنیم نزدیک به یکی از نهادهای انقلابی، در خبری نوشت که «مسوولان شبکه افق با عوامل این برنامه خداحافظی کرده و اعلام کرده‌اند که خودشان این مساله را با تیم دیگری پیگیری می‌کنند!»

خشم سخت‌سرهای حاضر در قدرت

برنامه «به افق فلسطین» چند روز پس از حمله ۷ اکتبر حماس به اسراییل و حملات ادامه‌دار اسراییل به نوار غزه کار خود را از شبکه افق آغاز کرد. این برنامه در کنار دعوت از چهره‌های همیشگی و پای ثابت چنین برنامه‌هایی، از افرادی دعوت کرد که به مذاق آن طیف سخت‌سر حاضر در قدرت خوش نیامد؛ چهره‌هایی نظیر علی لاریجانی رییس سه دوره مجلس شورای اسلامی، جواد آذری جهرمی وزیر پیشین ارتباطات و محمدعلی ابطحی رییس دفتر و معاون پارلمانی محمد خاتمی در دولت‌ اصلاحات.

طیف سخت‌سر قدرت چنان از این ماجرا خشمگین شده که خشم آن در یک برنامه تلویزیونی که از شبکه قرآن سیما پخش می‌شد فوران کرد؛ در این برنامه شخصی به نام «منصوره معصومی‌اصل» که سعی دارد معادل مونث رائفی‌پور باشد، در برنامه حاضر شد و در سکوت مجری انواع و اقسام اتهامات را نثار شخصیت‌های کشور کرد.

او که سابقه سخن گفتن از هر دری را دارد، در این برنامه زنده همان سخنان جنجال‌برانگیزش را به زبان راند و گفت که «ما خیلی به صدا و سیما امیدی نداریم؛ مثلا دیشب در صدا و سیما آقای رائفی‌پور دعوت می‌شود و پریشب ابطحی و جهرمی. من ماندم این تضادها را چطوری باید هضم کنیم؟»

به گفته معصومی‌اصل وقتی به چنین رویکردی اعتراض می‌شود، مسوولان سازمان صدا و سیما پاسخ می‌دهند که همواره از آنها انتقاد شده که «صدا و سیما برای حزب‌اللهی‌ها شده است.» او در ادامه پاسخ این انتقادها را در چند کلمه گفت: «بگویند؛ این مملکت مال حزب‌اللهی هاست. این مملکت، مملکت امام حسین است.»

او افزود که «شما می‌خواهید آنها را همراه کنید حتما باید فضا را مسموم کنید؟ اینجا صدا و سیما برده یا ابطحی و جهرمی که صحبت‌های‌شان را کردند؟ خیلی ظریف و مرموز آمدند دانه‌ای را که کاشته بودند، آبیاری کردند. می‌دانید اینجا برداشت صدا و سیما چه بود؟ واقعا طیف آنها را همراهی کردید؟ من بعید می‌دانم.» او در ادامه به ابطحی حمله می‌کند و می‌گوید: «صدا و سیما یک مهمان دعوت می‌کند که لباس رسول خدا تنش است و می‌گوید ما ایرانی هستیم و عرب نیستیم؛ تو لباس رسول‌الله تنت است.»

«مملکت مال حزب‌اللهی هاست» به ‌شدت واکنش‌برانگیز شد اما بخش‌های دیگر سخنان این چهره که می‌توان گفت معادل مونث رائفی‌پور است، مثمر ثمر شد و برنامه به افق فلسطین را از ریشه درآوردند تا معلوم شود «کت، تن کیست!»

سردبیر برنامه: تصمیم افق بود-افق: تصمیم عوامل بود!

اما واکنش‌های افرادی که مستقیما درگیر این ماجرا بودند، خبر از یک تشتت سخت و احتمالا درگیری پیرامون این موضوع است. مهدی عرفاتی سردبیر برنامه، شنبه شب در یک پس توییتری نوشت: «مدیریت شبکه افق تصمیم گرفت برنامه «به افق فلسطین» از شنبه ۲۰ آبان ماه با گروه دیگری ادامه پیدا کند. تیم طراح و تهیه برنامه در سازمان اوج به این تصمیم احترام می‌گذارد.»

اما توضیحات شبکه افق پیرامون این ماجرا، سخنانی دقیقا بر عکس اظهارات عرفاتی بود. در بیانیه شبکه افق تصمیم به توقف تولید را منتسب به «تصمیم تیم تولید این برنامه» دانسته است.

در توضیحات شبکه افق آمده «حال که پس از چهار هفته تلاش شبانه‌روزی و سخت و قابل تحسین، تیم محترم تولید این برنامه خود تصمیم به توقف تولید گرفته‌اند، شبکه افق با هدف حفظ این ارزش افزوده رسانه‌ای در موضوع فلسطین و برای ادامه تولید این برنامه از تیمی جدید و حرفه‌ای بهره خواهد برد.»

شبکه افق تغییر تیم تولید را «تغییر ناخواسته» و «برخلاف میل و اراده و خواست سازمان و شبکه افق» دانسته است که به زعم این بیانیه، «در عین حال به آن احترام می‌گذارد و از همه عوامل این تیم تشکر و قدردانی می‌نماید.»

شبکه افق در بخش دیگری از این بیانیه در توضیحات عجیب از تیم تولید گلایه کرده است: «اگر چه حق گلایه دوستانه به این عزیزان را نیز برای خود محفوظ می‌داند که در شرایط سختی که بر مردم مظلوم غزه می‌گذرد و حماسه‌آفرینی جانانه جوانان مقاومت عرصه را بر رژیم غاصب و کودک‌کش صهیونیستی تنگ کرده توقف تولید این برنامه اقدام مناسبی نبود و لازم است همواره مصالح کلان و راهبردی بر تصمیمات و مصالح خرد غالب باشد.»

اقدامی که هیچ‌کس گردن نمی‌گیرد!

شبکه افق در ادامه «تحلیل‌ها و استنتاج‌های غلط درباره این برنامه» را که بر اساس آنچه «اطلاعات غلط و تحریف شده یا در نتیجه کینه‌توزی و بی‌اخلاقی برخی جریانات فکری و جناحی به فضای افکار عمومی تزریق شده» خوانده، «مردود» دانسته و تاکید کرده «بیش از پیش به راهبرد تحولی همکاری و هم‌افزایی با موسسات و نهاد‌ها و عناصر فرهنگی و انقلابی پایبند است و این راهبرد را که بار‌ها توسط ریاست سازمان مورد تاکید قرار گرفته مسیر درستی برای ارتقای کیفی و کمی محتوای رسانه می‌داند.»

در پایان تاکید شده «شبکه افق که بنای تاسیس آن بر اصول و مبانی اصیل انقلاب اسلامی و اهداف مقدس جبهه گسترده مقاومت بوده هرگونه جدل در خصوص این برنامه را که با موضوع مقدس فلسطین و مقاومت زینت گرفته به صلاح نمی‌داند و وارد این گونه جدل‌ها نخواهد شد.»

به عبارت دیگر در این ماجرا، دو طرف تقصیر را بر گردن طرف مقابل می‌اندازند و هیچ کس آن را گردن نمی‌گیرد؛ از یک سو مهدی عرفاتی می‌گوید تصمیم شبکه بوده، از سوی دیگر شبکه افق یکجا تغییر را «ناخواسته» توصیف می‌کند و جای دیگر، «تصمیم عوامل» می‌داند و حتی گلایه هم می‌کند.

بی‌خبری رییس سازمان

در شرایطی که از شنبه شب حواشی برنامه «به افق فلسطین» در فضای مجازی ایجاد شده، پیمان جبلی رییس سازمان صدا و سیما روز یکشنبه پس از بازگشت از بیروت، پیرامون این موضوع گفت که «درباره «برنامه به افق فلسطین» و حواشی که ایجاد شده باید بگویم دیشب از بیروت حرکت کردم و امروز صبح رسیدم. دوستان در حال بررسی‌اند توضیحات بیشتری بدهند. اما ما استقبال می‌کنیم از هرگونه خلاقیت، نوآوری و برنامه‌هایی که با هدف تبیین دقیق، روشن و به‌روز‌شده آرمان‌های انقلاب اسلامی و در راس آنها یکی از مهم‌ترین‌های آن که فلسطین باشد روی آنتن بیاید.»

او تلویحا به همکاری موسسه اوج با صدا و سیما اشاره کرده و گفته «در مورد همکاری با عناصر، افراد و موسسات فعال در حوزه رسانه هم از روز اول گفتم و باز هم تکرار می‌کنم و این یک شعار نیست بلکه یک نیاز است. بار فرهنگ در کشور به قدری گسترده و سنگین است که صدا و سیما با همه افراد و عناصرش به تنهایی نمی‌تواند به دوش بکشد. ما حتما از همکاری موسسات رسانه‌ای، فرهنگی، افراد و عناصر رسانه‌ای فعال استقبال می‌کنیم و آن را هم ان‌شاءالله گسترش خواهیم داد.»

به عبارت دیگر، در شرایطی که روایت‌های متناقضی پیرامون اتفاقات رخ داده در سازمان متبوع جبلی در حال دست به دست شدن است، رییس این سازمان ظاهرا بی‌خبر است و به اظهارنظری کلی و کلیشه‌ای می‌پردازد.

با این وجود مشخص نیست کدام یک از طرفین ماجرا، حقیقت را بازگو می‌کنند، اما با توجه به انتقاد چهره‌ای ناشناخته اما تندرو مانند همین معصومی‌اصل که حرف دل طیف سخت‌سر قدرت را بیان کرد، تصور می‌شود که این طیف نقش اصلی را بازی کرده است.

حملات سلسله‌وار رسایی

در لابه‌لای مواضع حمید رسایی نیز موارد جالب توجهی دیده می‌شود. پس از حضور جنجالی جواد آذری جهرمی در برنامه «به افق فلسطین» رسایی در توییتی با حمله به سردار عزیز جعفری، فرمانده «قرارگاه فرهنگی بقیه‌الله سپاه پاسداران» او را مسوول دعوت از چهره‌هایی مانند جهرمی دانست: «در چرخش شبکه افق و تریبون دادن به کسانی که از هر فرصتی برای لگد زدن به جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند فلش را به جای پیمان جبلی (رییس صدا و سیما) به سمت عزیز جعفری بگیرید. اوست که باید پاسخگو باشد».

چند روز قبل از آن هم، در توییتی به ابطحی حمله کرده و نوشته بود «معلوم نیست مدیران سازمان چه فکری با خود می‌کنند؟ دعوت از چهره‌های اصلاح‌طلب حامی شعار نه غزه، نه لبنان و بی‌اعتقاد به جبهه مقاومت برای سخن گفتن از فلسطین، آن هم در ایامی که سنگ هم به صدا درآمده، فقط سفید کردن کسانی است که در آینده مجددا شمشیرهای‌شان علیه فکر مقاومت خواهد بود.» باز یکی، دو روز قبلش نیز در واکنش به حضور مجید انصاری، عضو مجمع تشحیص مصلحت نظام نوشته بود «آقای مجید انصاری توی برنامه به افق فلسطین سیما گفت که سال 88 شعار «نه غزه نه لبنان/ جانم فدای ایران» از طرف اصلاحات نبوده! اینو که همه می‌دونستیم. این شعار از طرف رسانه‌های صهیونیستی بود ولی یه عده از اصلاح‌طلبا توی تجمعات‌شان تکرار کردن، یه عده از اصلاح‌طلبا هم خفه‌خون گرفتن و هیچی نگفتن».

دفاع گوینده «کشور مال حزب‌اللهی هاست»: این عین جمله آقاست

اما معصومی‌اصل در واکنش به انتقادات گسترده نه تنها از موضع «کشور مال حزب‌اللهی هاست» عقب‌نشینی نکرد، بلکه باز هم بر آن تاکید کرد. او در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود، ویدیویی از یک سخنرانی‌اش به تاریخ ۱۴ آبان ماه منتشر کرده که در آن به منتقدان حمله می‌کند. او می‌گوید «طبق آموزه‌های دینی عموم مردم وطن دوست و حتی اقلیت‌های دینی عزیز هم به خاطر شهدایی به واسطه وطن و خاک‌شان تقدیم کرده‌اند از پیروان حزب‌اللهی به شمار می‌آیند. حب‌الوطن من الایمان».

او در واکنش به انتقادات از سخنانش در شبکه قرآن مدعی شد که اظهاراتش «نخبگانی» بوده و همان همیشگی یعنی «دشمن» از آن سوءاستفاده کرده است: «گفت‌وگوی نخبگانی در سیمای قرآن را به قدری دشمن عوامانه کرد که همه در آن بازی کردند. دشمن سطح گفت‌وگو را آنقدر تنزل داد. حزب‌الله خلاصه شد در محاسن و تیپ و لباس و ظواهر و حجاب. حزب‌الله تمام مردم میهنی هستند که با عشق به وطن، مملکت‌شان را در نزدیکی قله برده‌اند.» او در بخش دیگری از این سخنرانی با نشان دادن اسکرین‌شات از وب‌سایت آیت‌الله خامنه‌ای گفت که «این عین جمله حضرت آقاست؛ این مملکت، مملکت حزب‌اللهی است.»

اعضای حزب شیطان؟

در ادامه اظهاراتش باز هم با حمله به ابطحی و خاتمی اصلاح‌طلبان را دستمایه سخنانش کرده است: «مگر ابطحی نیامد در تلویزیون؛ وقتی محاکمه شد گفت که دو سال قبل از انتخابات ۸۸ در جلسات به این نتیجه رسیدیم که چه کروبی و موسوی رای بیاورد مقصد حذف ولی فقیه باشد. ما محکومیم؟ قرآن بیشتر از همه دو‌گانه کرده؛ حزب‌الله و حزب شیطان». معصومی‌اصل در ادامه اتهام‌زنی‌هایش گفته «حزب شیطان آنهایی هستند که سال ۸۸ امریکا گفت از جنبش سبز حمایت می‌کنند. حزب شیطان مشاور خاتمی است که گفت مهدویت توهمی بیش نیست. حزب شیطان سردمدار اصلاحاتی است که گفت قرآن برای زندگی بشر امروز نیست». در این کلیپ او صدا و سیما را مخاطب قرار داده و گفته «اگر قرار است تضارب آرا انجام و نظرات مختلف شنیده شود آیا باید با این مدل جلو بروید یا مدل اوایل انقلاب که مناظره و کارشناسی دوطرفه صورت بگیرد؟» این ادعا در حالی مطرح می‌شود که در مناظره‌های اول انقلاب چهره‌هایی با تفکرات زاویه‌دار نه تنها نسبت به جمهوری اسلامی که شخصیت‌های مارکسیست در آن حاضر می‌شدند؛ چهره‌هایی امثال نورالدین کیانوری و احسان طبری که با توجه به رویکردهای چند دهه اخیر صدا و سیما به نظر نمی‌رسد حتی نام بردن از این افراد و امثال آنها در حال حاضر مجاز باشد.

«شبکه نهاد انقلابی، محصول سازمان همان نهاد انقلابی را قبول ندارد»

در این میان جواد آذری‌جهرمی در واکنش به این تغییر، طی توییتی نوشت: «به سهم خودم از آقایان احسان محمد حسنی، مهدی عرفاتی و محمدرضا شهیدی‌فر در برنامه «به افق فلسطین» تشکر و قدردانی می‌کنم. نیت پاک و صادقانه، غیرت دینی و عزم راسخ برای حمایت از مردم فلسطین، در تک تک اعضای این برنامه موج می‌زد. ظاهرا موج خالص‌سازی به ساحلِ خالص‌ترین شبکه صداوسیما هم رسید!»

منظور آذری جهرمی از «خالص‌ترین شبکه صداوسیما»، همان شبکه افق است که گفته می‌شود نزدیکی فکری و حمایتی به یکی از نهادهای انقلابی دارد.

محمود رضوی، مشاور محمدباقر قالیباف رییس مجلس در واکنش به این موضوع در توییتی نوشت «یک‌بار به عزیزی عرض کردم؛ آن ‌طرف در حداقل اشتراکات با هم اتحاد و کار می‌کنند اما این طرف اینقدر درگیر خالص‌سازی می‌شوند که در اشتراک حداکثری یکدیگر را تحمل نمی‌کنند!» با جمله پایانی او، می‌توان دیگر مطمئن بود که شبکه افق، رسما متعلق به یکی از نهادهای انقلابی است؛ او در ادامه توییتش نوشته «این غم بزرگی است که بگویند شبکه وابسته به یک نهاد انقلابی، سازمان برنامه ساز همان نهاد را تحمل نکرد!»

احتمالا منظور رضوی از «یک‌بار به عزیزی عرض کردم» کنایه از «عزیز جعفری» فرمانده قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیه‌الله باشد؛ مانند رسایی که در توییت خود مستقیما شبکه افق را متوجه عزیز جعفری دانسته بود.

محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده کل وقت سپاه پاسداران، سال ۱۳۹۸ با حکم فرمانده کل قوا، به فرماندهی قرارگاه فرهنگی - اجتماعی بقیه‌الله منصوب شده است.

افول «اوج»؟

پیش از این با توجه به دست‌اندرکاران و ایده‌پردازان آنکه سازمان اوج است و روی آنتن شبکه افق می‌رود، تغییر عوامل در دورترین نقطه ذهنی مخاطبان آشنا با سیاست ایران خطور نمی‌کرد. درگیری طیف‌های سخت‌سر حاضر در قدرت بیش از پیش اوج گرفته و دیگر برنامه‌ای با چنین شناسنامه‌ای نیز تحمل نمی‌شود. سازمان اوج همان سازمانی است که خروجی آن همواره علیه طیف اصلاح‌طلبان بوده است. آنها حتی در هنگامه مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی بر سر برنامه هسته‌ای نیز اهمیتی به این ماجرا ندادند و با پوسترهایی علیه تیم مذاکره‌کننده در داخل کشور نیز برای دیپلمات‌ها دردسر ایجاد کردند.

«اوج» همچنین بانی تولید فصل پنج سریال پایتخت نیز بود؛ به غیر از این، فیلم‌های سینمایی مانند «منصور» و «خروج» و سریال حاشیه‌ساز «آقازاده» هم از خروجی‌های این سازمان هستند.

پیش از این «تسنیم» درباره سازمان «اوج» به گفته‌های «احسان محمدحسنی» مدیرعامل این موسسه اشاره کرده بود که تاکید داشت «این سازمان یک تشکل مردم نهاد است و هزینه و اعتبارات تولیدات آن با حمایت همه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی تامین می‌شود و مسوولیتی برای پشتیبانی شدن از هیچ نهادی ندارد.»

با این وجود، ۹ سال پیش سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پیرامون رابطه «اوج» و «سپاه» تاکید کرده بود که «با توجه به رویکرد حمایتی سپاه از مجموعه، اوج تولیدات این مرکز را نمی‌توان الزاما خروجی و محصول رسمی مجموعه سپاه دانست.»

پس از ۷ سال، یعنی دو سال پیش، رییس این سازمان اوج سرانجام دریافت بودجه را تایید کرد و گفت «اوج در سال ۹۰، با ۵۰۰ میلیون تومان بودجه راه‌اندازی شد. اولین کمک که با افتخار از سپاه گرفتیم، کار را شروع کردیم. سال گذشته (۱۳۹۹) حدود ۱۸ میلیارد کمک دریافت کرده و بیش از ۹۰ میلیارد تومان درآمد داشتیم.» این در حالی است که چند سالی می‌شود، سازمان «اوج» ذیل قرارگاه «فرهنگی - اجتماعی بقیه‌الله سپاه» دارای ردیف بودجه است. پیش از آن هم، بودجه این سازمان در «ردیف‌های کمک» قید می‌شد. در دو سال اخیر، لوایح دولت برای این سازمان بودجه‌ای نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی می‌کرده است.

نه رسایی مهم است و نه معصومی‌اصل

حالا محصول تولید شده و عوامل آن از سوی سازمانی با این مختصات، صدای یک طیف دیگری را بالا برده و جالب‌تر اینکه احتمالا این طیف جدید توانسته عوامل چنین برنامه‌ای را حذف کند. قاعدتا در این بین، نه سخنان رسایی مهم است و نه سخنان معصومی‌اصل، اما آنها در واقع مواضع آن طیف سخت‌سر قدرت را بیان کرده‌اند که قائل به شنیدن حتی صدایی واحد از سوی چهره‌هایی متفاوت با تفکرات خودشان نیستند. اگر بنا باشد سر نخ سازمانی این دو پی گرفته شود، مخرج مشترک حمید رسایی و منصوره معصومی‌اصل، به جریانی موسوم به «شریان» می‌رسد؛ جریانی نوپا و برخاسته از تندروترین نحله محافظه‌کاران.با این وجود مشخص نیست جریان تندروی ناشناخته‌ای که به «خودی‌ها» نیز رحم ندارند و قائل به شنیدن هیچ صدایی جز صدای خود و دوستان‌شان نیستند، از چندین طیف و جریان تشکیل شده یا یک جریان است اما هر چه که هست، این روزها در صدا و سیما و... قوت گرفته‌اند و احتمالا باید شاهد اقدامات و اظهارات تندروانه آنها در آینده بود.

*اعتماد