آیت الله علوی بروجردی در درس خارج فقه، نسبت به وضعیت معیشتی مردم انتقاد کرد و گفت: وضع معیشت مردم بسیار بد است. عزیزان و مسئولان، این تورمی که بر روی سر مردم گسترده شده، در حال از بین بردن و خراب کردن زندگی است. مردم نمی‌توانند این تورم را تحمل کنند. من اقتصاددان نیستم، اما کتاب‌های مربوط به اقتصاد را می‌خوانم و با ارباب تخصص اقتصادی سروکار دارم. تورم به تحریم خارجی هیچ ارتباطی ندارد. تورم در اثر تزریق پول و نقدینگی است و تزریق پول و نقدینگی مربوط به چاپ پول است. چرا پول اضافه چاپ می‌کنید و چرا نقدینگی بیشتر وارد می‌کنید؟ این نقدینگی برای چیست؟ مخارج غیرضروری را کم کنید. تورم بر روی کاغذ به پنجاه‌شصت درصد رسیده، در حالی که در خصوص بعضی از مواد غذایی بیشتر از این است. مردم نمی‌توانند با این وضعیت زندگی کنند.

اجارۀ مشترک آپارتمان باب شده و عوارض بدی خواهد داشت

ایشان ادامه داد: بازنشستگانی که عمری بازحمت حق بیمه داده‌اند، امروز نمی‌توانند با این حقوق بازنشستگی کرایۀ خانۀ خود را بپردازند. در شمال شهر تهران، خانۀ سه هزار میلیاردی هست، اما در جنوب شهر تهران یک زیرزمین را دو خانوار سه میلیون اجاره کرده‌اند. اجارۀ مشترک آپارتمان باب شده و عوارض بدی خواهد داشت. بر مردم سخت می‌گذرد. چاره‌ای بیاندیشید.

ایشان خطاب به مسئولان گفت: چند متخصص اقتصادی و کاردان را روی کار بیاورید. ۱۰ درصد ثروت دنیا مانند گاز و نفت و معادن و… متعلق به کشور ماست. جمعیت ما نسبت به جمعیت دنیا یک درصد است! این نسبت حتی در عربستان، دبی و ترکیه وجود ندارد و چنین ثروتی ندارند. سزاوار نیست مردم این‌طور زندگی کنند.

برخی حتی توان خرید تخم‌مرغ را ندارند

آیت الله علوی بروجردی ضمن انتقاد نسبت به گرانی کالاهای اساسی، بیان کرد: هر روز قیمت مواد غذایی گوشتی مانند مرغ افزایش پیدا می‌کند. مردم توان خرید گوشت ندارند. هم به خانه‌های مردم سر زده‌ایم و هم مردم عادی و طلبه‌ها از قم و سایر شهرها نزد ما می‌آیند و از وضع معیشت خود گله دارند. مردم حتی توان خرید تخم‌مرغ ندارند. به جای اینکه مرغ را از کشورهایی مانند ترکیه و بلاروس وارد کنید و در قبالش ارز بدهید، همین ارز را به صاحبان مرغداری‌ها بدهید تا خوراک مرغ را تهیه کنند. پرداخت ارز و واگذاری این کار به شرکت‌ها باعث می‌شود که آن‌ها پول‌ها را بگیرند ولی دام را وارد نکنند! چرا در طول چهل سال نتوانسته‌ایم دانۀ مرغ تولید کنیم؟ آیا کشور ما خاک حاصل خیز نداشت؟ یا امکانات فنی کشاورزی نداشتیم؟! یا جوان‌های مستعد نداشتیم که تکنولوژی را یاد بگیرند و بفهمند که چطور دانۀ مرغ را در کشور تولید کنیم؟!

این زندگی سزاوار مردم نیست

ایشان ادامه داد: گوسفندهای ماده را به کشورهای همسایه می‌فروشند و اسمش را مبارزه با قاچاق می‌گذارند. بعد، اعلام خطر می‌کنند و می‌گویند شش ماه آینده اصلاً تولید گوشت نداریم! این مسئله مربوط به روابط خارجی نیست و من به روابط خارجی کاری ندارم. مرحوم آیت‌الله صافی رضوان‌الله‌تعالی یک اظهار نظر دربارۀ روابط خارجی کردند، آن‌همه به ایشان هجمه شد. ما اصلاً از روابط خارجی چیزی نمی‌دانیم و دخالتی نمی‌کنیم؛ اما این مسائل داخلی به کاردانی احتیاج دارد. چرا این‌قدر به مردم سخت می‌گذرد؟ آن هم مردم مخلص ما که هر کجا به آن‌ها نیاز داشته‌ایم، سر و جان داده‌اند. آیا این مردم در دوران جنگ جوان‌های خود را تقدیم نکردند؟ آیا تمام این دوران تحریم را تحمل نکردند؟ این نوع زندگی سزاوار مردم ما نیست.

حفظ عقاید مردم، در گِروی عملکرد صحیح ماست

ایشان به تبعات عدم اصلاح امور اقتصادی اشاره و خاطرنشان کرد: وقتی مردم می‌بینند امور اقتصادی اصلاح نمی‌شود، حتی اگر ربطی به روحانیت نداشته باشد، این ضعف‌ها را از جانب ما می‌بینند. ما باید عقاید مردم را حفظ کنیم. حفظ عقاید مردم هم در گرو این است که درست عمل کنیم. اگر درست عمل نکنیم، همه چیز از دست می‌رود و مقصر روحانیت شناخته می‌شوند.

یارانه‌ پاسخگوی مخارج مردم نیست

ایشان افزود: عده‌ای که تصمیم‌گیرنده و اجراکننده هستند، نه روحانی هستند و نه ربطی به روحانیت دارند؛ اما مجموعه وابسته به روحانیت است و اگر خطا کنند روحانیت ضربه می‌خورد. بنابراین در تصمیم‌ها سنجیده عمل کنید. وقتی قیمت کالایی افزایش پیدا می‌کند، بر نرخ سایر اجناس هم تأثیر می‌گذارد. برای مثال وقتی کرایه‌ها افزایش یافت،‌ معتقد بودند تأثیری بر کالاها نخواهد گذاشت، در حالی که بر قیمت سایر اجناس هم افزوده شد. نان که قوت لایموت مردم است، بی‌پایه و اساس و بدون اعلام قبلی، گران شد.

آیت الله علوی بروجردی با تأکید بر اینکه مردم تحمل این گرانی را ندارند، گفت: تهیۀ نان برای مردم مشکل شده است. قبلاً هر کس نان را در منزل خود تهیه می‌کرد، اما امروز تبدیل به مشکل شده است. آنچه به عنوان یارانه و هزینۀ خرید نان به مردم می‌دهید،‌ برای آن کافی نیست. ای کاش از ابتدا یارانه نمی‌دادید و آن را صرف سرمایه‌گذاری در گوشه و کنار کشور می‌کردید و به جای اینکه به شیوۀ کمیتۀ امداد مردم را حمایت کنید، با سرمایه‌گذاری و تولید و اشتغال کار مردم را پیش می‌بردید.

ایشان به وضعیت نامناسب اجاره بها و مسکن نیز اشاره داشت و عنوان کرد: وضعیت زمین و خانه هم بحرانی است. مسئولان خبر دارند در دورافتاده‌ترین مناطق قم زمین چه قیمتی دارد؟ اجاره چقدر است؟ طلبه‌ها چه دارند؟ مدتی قبل، وضعیت طلبه‌ها را شرح دادم. عده‌ای به من انتقاد کردند که طلبه مناعت طبع دارد و شما آبروی ما را بردید! اما واقعیت این است که طلبه‌ها با این حقوق نمی‌توانند زندگی کنند و در حوزه ادامۀ تحصیل بدهند.

باید مردم عقیدۀ مختصری به ما داشته باشند تا بتوانیم به میانشان برویم

ایشان ادامه داد: زمانی که برخی عمامۀ روحانیت را از سرشان برمی‌داشتند، ‌گفته شد که این‌ها از مردم نیستند و دشمن آن‌ها را فرستاده است! مردم هم از نظر وضعیت معیشت در تنگنا هستند و هم از جانب حکومت ناسزا می‌شوند. به مردم رحم کنید. این حوزه و این روحانیت باید برجا بماند. باید مردم عقیدۀ مختصری به ما داشته باشند تا بتوانیم به میانشان برویم و بگوییم «السلام علیک یا اباعبدالله» و آن‌ها به حضرت عرض ارادت کنند.

فقر به کفر می‌انجامد

ایشان گفت: امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرمایند: «کان الفقر ان یکون کفرا». این فقر به کفر می‌انجامد. گاهی اوقات برخی از کارخانه‌ها تعطیل می‌شود و کارگران این کارخانه بیکار می‌شوند و دیگر همان حقوق مختصر را هم برای ادارۀ زندگی ندارند. الان حاشیه‌نشینی در شهرها زیاد شده‌ است. مسئولان خبر دارند که عده ای از مردم به دروازه غار تهران رفته‌اند و چندین خانوار در یک چادر زندگی می‌کنند؟ می‌دانند که بچه‌ها به مدرسه نمی‌روند و جوانان گرفتار اعتیاد شده‌اند؟

به جای اخراج استادان، از دانش آن‌ها استفاده کنید

ایشان با تأکید بر اینکه افراد کاردانی که در دانشگاه‌ها هستند، باید حفظ شوند، بیان کرد: اساتید کاردان را از دانشگاه‌ها اخراج نکنید! دانشجوهای خود را از دست ندهید! این خبر خجالت‌آور است که در سال گذشته، نزدیک به ده هزار پزشک متخصص و پرستار مهاجرت کرده‌اند. حتی کشورهای همسایۀ ما، جوانان ما را استخدام می‌کنند. حتی کارگر عادی را هم استخدام می‌کنند. بگذریم از اینکه که خاک ما را هم به آن کشورها صادر می‌کنند. چرا با تنگ‌نظری با این افراد برخورد می‌کنید؟ آن‌ها را تشویق و به آن‌ها محبت کنید. اگر بخواهیم اقتصاد و صنعت و سایر امور کشور را اصلاح کنیم، ‌به این متخصصان نیاز داریم.

آب ایران کمتر است یا کشورهای کویری؟

ایشان گفت: در کشور با مشکلات متعددی مواجه هستیم. کشور دچار کمبود آب است. برای برخی از مناطق اطراف قم، باید آب را با تانکر ببرند. بعضی از روزها تانکرها آب نمی‌برند. باید این مشکلات را پیش‌بینی و برایش برنامه‌ریزی می‌کردیم. آب ایران کمتر است یا کشورهای کویری؟ آن‌ها چه برنامه‌هایی دارند و چه نوع محصولاتی صادر می‌کنند؟

اگر مسئولان به کاردانی بها ندهند، همین تعداد متخصصانی هم که مانده‌اند، از کشور می‌روند

ایشان ابراز امیداری کرد که خداوند به همۀ مدیران که ان‌شاءالله همگی مؤمن و متدین هستند، کاردانی هم عطا کند. اگر مسئولان به کاردانی بها ندهند، همین تعداد متخصصانی هم که مانده‌اند، از کشور می‌روند. خداوند بر ما منت گذاشت و بعد از هزاروچهارصد سال، از این حوزه یک مرجع تقلید قیام کرد. سرمایۀ امام خمینی(ره) برای جلب حمایت مردم، محبوبیتش بود. مردم حرف او را گوش می‌کردند. سرمایۀ او آبروی هزاروچهارصدسالۀ شیعه بود که از وجود مقدس آقا رسول‌الله(ص)، امیرالمؤمنین(ع)، امام حسین(ع)، امام صادق(ع) و امام رضا(ع) گرفته بود. امام خمینی(ره) این آبرو را به دست گرفت و مردم را فراخواند و بسیج کرد. ما حکومت را با این سرمایه به دست آوردیم. ما نمی‌خواهیم این سرمایه از دست برود. آیا یک تاجر همۀ سرمایۀ خود را مصرف می‌کند تا تمام شود؟ یا آن را به کار می‌اندازد و از منافعش استفاده می‌کند؟

پرسش این است که آیا ما این سرمایۀ هزاروچهارصدساله را به کار انداختیم؟ آن را کم کردیم یا به آن افزودیم؟ شما را به خدا، به فکر باشید! حتی مهاجرت یک جوان هم برای ما مصیبت‌بار است. این جوان باید بماند و به داد مردم خود کشور خود برسد. دانشجویان و استادان ما به دانشگاه‌های کشورهایی مانند قطر، هند و تاجیکستان می‌روند. این اتفاق باعث تنزل وضعیت علمی کشور شده است. اگر مهاجرت‌ها این‌طور ادامه داشته باشد، در ده سال آینده پزشک متخصص در ایران کم داریم.

اول زمینۀ ازدواج را فراهم کنید، بعد تشویق به فرزندآوری کنید!

آیت الله علوی بروجردی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع رشد جمعیت نیز اشاره کرد و گفت: کارشناسان می‌گویند نسل ما در حال از بین رفتن و در خطر است، رشد جمعیتی کشور بسیار پایین است و در سی سال آینده، جمعیت ما پیر می‌شود. این واقعیت است، اما برای اینکه رشد جمعیت بالا برود، چه طرحی دارید؟ وسیلۀ رشد جمعیت ازدواج است. جوانی که وضعیت مالی پدرش این‌چنین است، چطور و با چه امکاناتی ازدواج کند؟ این جوان برای شروع زندگی به مسکن نیاز دارد. چگونه تهیه کند؟ پدری که دخترش در آستانۀ ازدواج است، با کدام حقوق برای او حداقلِ جهیزیه را بخرد؟ برای افزایش جمعیت و فرزند سوم و چهارم تشویق می‌کنید، اما پیش از آن لازم است زمینه را برای اصل ازدواج فراهم کنید.

از انتقاد نهراسید!

ایشان خطاب به مسئولین گفت: از تذکر و انتقاد وحشت نکنید. انتقاد لازمۀ هر کشور و هر زندگی است. در کشورهای غربی ارزش نقد را خیلی خوب فهمیده‌اند. برای مثال در غرب، اگر کتاب یا فیلمی نقد نشود، معتقدند که ارزش نداشته و به آن توجه نشده است. آن‌ها از نقد و انتقاد استقبال می‌کنند. امیرالمؤمنین علی(ع) از نقد استقبال می‌کردند و می‌گفتند اگر من ایرادی دارم، به من بگویید. ایشان می‌فرمودند من با این حیوان وارد کوفه شدم. اگر فردا که می‌خواهم بروم، هرچه جز این حیوان ببرم، بدانید که مال شماست. عدل علی(ع) کجاست؟

دل‌های مردم خانۀ عشق حضرت علی(ع) است و این سرمایۀ ما شده؛ مبادا این دل‌ها از عشق علی(ع) خالی شود. پیش‌تر، روز شهادت امام صادق(ع) مغازه‌ها در قم تعطیل می‌کردند. امسال چند مغازه روز شهادت امام صادق(ع) تعطیل کردند؟ جشن نیمه‌ شعبان چه شد؟ اگر شهرداری چراغانی نکند، چه کسی چراغانی می‌کند؟

در قم احساس خطر می‌کنیم

آیت الله علوی بروجردی در پایان گفت: در قم احساس خطر می‌کنیم. نباید بی‌توجه بنشینیم تا امروز به فردا برسد. این روزمرگی می‌گذرد، اما آن آثاری که باقی می‌ماند و ماندگار می‌شود و این مسایل برای ما بسیار سخت است.