آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: در پی اخراج دو دیپلمات ایرانی از سوی دولت آلمان، این بار دولت ایران تصمیم به اخراج دو دیپلمات آلمانی از خاک ایران گرفته است. وزارت امور خارجه آلمان در بیانیه‌ای که در وبگاه آن منتشر شده است، در واکنش به اخراج دو نفر از کارمندانش در سفارت این کشور در تهران، گفت که پس از اخراج کارمندان سفارت ایران در برلین در ۲۲ فوریه، انتظار این واکنش می‌رفت اما دولت آلمان در هر حال، این اقدام را تصدیق نمی‌کند. موضوع اخراج متقابل دیپلمات‌ها اگر چه در عرف بین‌الملل، یک واکنش معمول و مرسوم است اما چنین به نظر می‌رسد در فضای فعلیِ حاکم بر جامعه ی بین‌الملل و حساسیت‌هایی که وجود دارد چنین اقداماتی باید با احتیاط و دوراندیشی انجام شود که امیدواریم در این تصمیم اخیر دو دولت ایران و آلمان این موارد لحاظ شده باشد!
در این گزارش مروری داشته‌ایم به آن چه یک دهه قبل رخ داد و تنش‌هایی در روابط ایران با اتحادیه اروپا به وجود آورد.
یک دهه قبل ـ هشتم آذرماه 1390 ـ در پی حمله برخی و بعضی که بعدها سمت‌هایی را در مجلس، دولت و صدا و سیما به دست آوردند،
آن طور که رسانه‌ها نوشتند؛ این افراد وارد ساختمان سفارت شدند، پرچم بریتانیا را پایین کشیدند و بعضی مدارک را از درون ساختمان سفارتخانه به بیرون پرتاب کردند.
جلوگیری از انتقال اسناد توسط مردم به خارج از ایران و مشکلات حقوقی در مورد اسناد مالکیت باغ قلهک از مسائل مهمی بود که در مشکلات به وجود آمده نقش اساسی داشت. این در حالی است که قبل از وقوع حادثه سرویس مخفی بریتانیا (ام.آی.6)از وقوع حادثه باخبر شده بود. علی‌رغم حضور مأموران امنیتی تجمع‌کنندگان به ساختمان سفارت بریتانیا سنگ و کوکتل مولوتوف پرتاب نمودند و پس از هجوم به دفاتر سفارت، برخی مدارک را به پایین پرتاب کردند. دانشجویان پس از ورود به ساختمان سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی تهران پرچم این کشور را پایین کشیدند و به جای آن پرچم ایران را بر سر در سفارت بریتانیا به اهتزاز درآوردند.
در آن زمان خبرگزاری‌ها از حمله‌کنندگان به سفارت بریتانیا با نام «دانشجویان دانشگاه‌های تهران» و «دانشجویان بسیجی» یاد کرده و حمله آن‌ها را خودجوش و برنامه‌ریزی نشده نامیدند. اما از سوی دیگر ناظران غربی معتقد بودند که با توجه به هم‌زمان بودن حمله‌ها به دو ساختمان دیپلماتیک بریتانیا در دو نقطه متفاوت تهران، بسیار بعید است که این اقدام در راستای حمایت از منافع سیاسی یا جناحی نباشد.دانشجویان بسیجی اهدافشان را از این حرکت، «اعتراض به دست داشتن احتمالی دولت‌های غربی در شهادت مجید شهریاری» و حمایت از مصوبه مجلس جمهوری اسلامی ایران در کاهش سطح روابط دیپلماتیک، اعلام کرده بودند. پس از تعطیلی سفارت‌های دو کشور در پایتخت‌های یکدیگر، سفارت سوئد در تهران حافظ منافع دولت بریتانیا و در مقابل سفارت عمان در لندن، حافظ منافع دولت ایران معرفی شد. در روایتی که یکی از دانشجویان مهاجم منتشر کرد نوشت که در حالی که نمی‌دانسته‌اند با اتوبوس دارند به کجا منتقل می‌شوند به باغ قلهک برده شده‌اند. او همچنین گفت پس از آنکه مدتی از ورود آن‌ها به اقامتگاه سفیر گذشت، نیروهای پلیس وارد شده، آن‌ها را با باتوم زده و دستگیر کرده‌اند. برخی از کارشناسان ایرانی، از جمله محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت، بر این باور بودند که این حمله عمدی و با هماهنگی بریتانیا صورت گرفته‌است و از پیش‌طراحی‌شده بوده‌است.
>واکنش‌های بین‌المللی
در پی این رویداد، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه بریتانیا این حرکت را به شدت محکوم کرد و گفت: شمار قابل توجهی از معترضان امروز به سفارت بریتانیا در تهران یورش برده و به تخریب سفارت اقدام کرده‌اند. وضعیت در حال حاضر ثابت نیست و همچنان جزئیات بیشتری در این باره در حال انتشار است. ما به شدت از این اقدام خشمگین هستیم. چنین اقدامی به هیچ عنوان قابل توجیه نیست و ما آن را محکوم می‌کنیم. بر اساس قوانین بین‌الملل از جمله معاهده ژنو، حکومت ایران وظیفه روشنی برای حفاظت از دیپلماتها و سفارتهای کشورهای خارجی در ایران دارد و ما انتظار داریم به سرعت برای کنترل شرایط و تضمین امنیت کارمندان و سفارت ما اقدام کنند.
دولت بریتانیا متقابلاً دستور تعطیلی سفارت ایران در بریتانیا را صادر کرد و تمامی دیپلمات‌های ایرانی را موظف کرد، خاک بریتانیا را سریعاً ترک نمایند. ویلیام هیگ در این خصوص گفته بود: دولت‌های فرانسه و آلمان هم به زودی در واکنش به حمله به سفارت بریتانیا، اقدامات دیپلماتیک جدی انجام خواهند داد و ما بعد از تأمین امنیت
کارکنان مان در سفارت بریتانیا در تهران، به دنبال اقدامات سختگیرانه‌تری در واکنش به رفتار ایرانی‌ها خواهیم بود. هر چند این اقدام غیرقابل قبول است اما تعطیلی سفارت خانه‌های هر دو کشور در خاک یکدیگر به
معنای قطع کامل روابط دیپلماتیک نیست و در آینده هر زمان که مناسب باشد در قالب گروه 1+5 یا در قالب سازمان‌های بین‌المللی با دولت ایران به خصوص درباره برنامه هسته‌ای‌اش گفتگو خواهیم کرد. در آن زمان، باراک اوباما، دیوید کامرون، اتحادیه اروپا، شورای امنیت سازمان ملل متحد، بان کی مون، دولت‌های چین، روسیه، کانادا، سوئد و دانمارک نیز در بیانه‌های جداگانه نسبت به این موضوع واکنش نشان داده، آن را صراحتاً محکوم کردند!
این پایان ماجرا نبود زیرا دولت‌های آلمان، فرانسه، ایتالیا و هلند سفیران خود را برای مشورت و به منظور ابراز همبستگی با دولت بریتانیا از تهران فراخواندند. در همین رابطه وزیر وقت امور خارجه ایتالیا گفته بود: « به دلیل کوتاهی ایران در حفاظت از سفارت بریتانیا و نگرانی از امنیت کارکنان سفارت‌مان در تهران ممکن است ایتالیا سفارت‌اش را در تهران تعطیل کند. در همین حال دولت نروژ به دلیل هجوم شبانگاهی تعدادی از معترضان و دانشجویان به سفارت بریتانیا و نگرانی از امنیت کارکنان خود، سفارت‌اش را در ایران به مدت یک روز بست اما بار دیگر آن را بازگشایی
کرد. در ۱۰ آذر ۱۳۹۰ گروهی از دیپلمات‌ها و سفرای خارجی که بیشترشان عضو اتحادیه اروپا بودند (بالغ بر ۲۰ کشور) از باغ قلهک بازدید کردند. ظاهراً این اقدام دیپلمات‌ها با هدف هم‌بستگی با جامعه بین‌المللی و حمایت از کارکنان سفارت بریتانیا در تهران که با حمله اخیر ناگزیر به ترک سفارت‌خانه شدند، صورت گرفته بود.
>اخراج دیپلمات‌های ایرانی از بریتانیا
بعد از مهلت ۴۸ ساعته بریتانیا به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک خاک این کشور، تمامی کارکنان سفارت‌خانه ایران در لندن با یک پرواز وارد فرودگاه مهرآباد شدند.
>درخواست غرامت بریتانیا از ایران!!
در ادامه واکنش‌ها نسبت به حمله به مجموعه سفارتخانه‌های بریتانیا در تهران، مقامات لندن بالغ بر یک میلیون پوند از جمهوری اسلامی ادعای خسارت کردند و گفتند که لندن این مبلغ را از تهران به عنوان غرامت ادعا خواهد کرد. دلیل هنگفت بودنِ این میزان خسارت نیز، تخریب، انهدام و ربوده شدن مواردی چون تابلوهای نقاشی ارزشمند، فرش، مبلمان، جواهرات، اشیای قیمتی، دستگاه‌های الکترونیک و چند خودروی اداری ذکر شد. دولت انگلیس سیاهه‌ای از مشخصات نقاشی‌هایی که در جریان حمله به سفارت در تهران نابود شدند را منتشر کرد. بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و تمایل دولت جدید ایران و بریتانیا به تنش‌زدایی، ایران و بریتانیا توافق کردند ضمن بازگشایی مجدد سفارت‌های شان، خسارت‌هایی که به ساختمان سفارت بریتانیا و اموال موجود در آن وارد شده‌است، از جانب ایران جبران شود. حصول توافق هسته‌ای ژنو از جمله محرک‌هایی به‌شمار می‌رود که در وقوع این سلسله توافقات مؤثر بوده‌است. مجید تخت روانچی، معاون وقت آمریکا و اروپای وزارت امور خارجه ایران نیز پرداخت غرامت را تأیید کرد ولی اظهار داشت هیچ‌گونه عذرخواهی صورت نخواهد گرفت. سفارت انگلیس نهایتاً با سفر فیلیپ هاموند در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۹۴ به شکل رسمی
بازگشایی شد.
>اخراج دو دیپلمات آلمانی از ایران
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه از اخراج دو دیپلمات آلمانی به عنوان عنصر نامطلوب در پی اقدامات مداخله جویانه و غیرمسئولانه دولت آلمان در امور داخلی و قضائی جمهوری اسلامی ایران، خبر داد. به گزارش ایسنا، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به احضار سفیر آلمان توسط مدیرکل غرب اروپای وزارت امور خارجه و ابلاغ تصمیم اتخاذ شده، افزود: جمهوری اسلامی ایران در قبال
زیاده خواهی ها، مقتدرانه عمل خواهد کرد. کنعانی خاطرنشان ساخت: اولویت جمهوری اسلامی ایران همواره حفظ تعامل در فضای احترام است، اما چنانچه برخی طرف‌ها بخواهند موازین اصولی و حاکمیت ملی کشورمان را نادیده بگیرند، تعریف گزینه‌های جایگزین اجتناب ناپذیر است.
>واکنش آلمان به اخراج دو کارمندش از ایران
وزارت امور خارجه آلمان به اخراج دو کارمندش در سفارت این کشور در تهران واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا، وزارت امور خارجه آلمان در بیانیه‌ای که در وبگاه آن منتشر شده است، در واکنش به اخراج دو نفر از کارمندانش در سفارت این کشور در تهران، گفت که
پس از اخراج کارمندان سفارت ایران در برلین در ۲۲ فوریه، انتظار این واکنش می‌رفت اما دولت آلمان در هر حال، این اقدام را تصدیق نمی‌کند. وزارت امور خارجه آلمان در ادامه اخراج کارمندان سفارت آلمان در تهران را اقدامی «بی‌مورد» تلقی کرد و گفت که از آن‌ها و خانواده‌های شان حمایت خواهد کرد.

  تعداد بازديدها: 636

    نسخه قابل چاپ