گماردن افراد کاردان، سخن‌سنج و موقعیت ‌شناس به مناصب کلیدی، از لوازم حکمرانی موفق است. اگر این قاعده رعایت نشود و افرادی که فاقد این ویژگی‌ها هستند به مناصب مهم گمارده شوند، زمینه برای فروپاشی نظام حکومتی فراهم خواهد شد.
از امیرالمومنین علی علیه‌السلام نقل شده است که فرموده‌اند: چهار عامل موجب زوال حکومت‌ها می‌شوند؛ کنار گذاشتن امور اصلی و مهم، سرگرم شدن به امور فرعی و بی‌اهمیت، گماردن افراد ضعیف به مناصب مهم و منزوی ساختن افراد کاردان و باتجربه «یستدل على ادبار الدول باربع، تضییع الاصول و التمسک بالفروع و تقدیم الاراذل و تاخیر الافاضل» غررالحکم ص342.
بسیاری از حکومت‌ها در طول تاریخ در اثر بی‌توجهی به این واقعیت بسیار مهم، دچار شکست و فروپاشی شدند. در تاریخ اسلام نیز این تجربه تلخ را سراغ داریم. بنی‌امیه و بنی‌عباس، هرچند هرکدام مدتی طولانی بر امت اسلامی حکومت کردند ولی اولاً در بخش عمده‌ای از دوران حکومتشان از درون فروپاشیده بودند و ثانیاً علت اصلی زوالشان همین بود که اصول را فدای فروع کردند، افراد نالایق را به مناصب مهم حکومتی گماردند و شایستگان را کنار زدند.
توصیه‌های فراوان به شایسته ‌سالاری در نظام جمهوری اسلامی که از زبان امام خمینی و یاران نزدیک ایشان همواره به گوش می‌رسید و در تاریخ مکتوب این نظام به ویژه در مطبوعات و رادیوتلویزیون ثبت و ضبط است، برگرفته از همین حدیثی است که از امیرالمومنین علیه‌السلام نقل شده است. آنها علاوه بر این، با تجربیات تاریخی نیز آشنا بودند و عبرت گرفتن از مصیبت‌هائی که از رهگذر بی‌توجهی به شایسته ‌سالاری بر امت اسلامی رفته بود را برای استمرار بی‌گزند نظام جمهوری اسلامی ضروری می‌دانستند.
تا زمانی که به این توصیه‌ها براساس فرموده امیرالمومنین علیه‌السلام عمل شد، نظام جمهوری اسلامی از گزندها مصون ماند. مصون ماندن از گزندها را با معیار روشنی می‌توان تشخیص داد که محور آن همراهی مردم با حکومت است. وقتی این همراهی نباشد و یا ضعیف شده باشد، حاکمان باید به این نتیجه برسند که حاکمیت دچار گزند شده است. جستجوی عامل یا عوامل گزند در خارج از مرزها اشتباه بزرگی است که ممکن است حکمرانان مرتکب شوند. منظور این نیست که هیچکس در خارج از کشور با نظام جمهوری اسلامی دشمنی نمی‌کند. برعکس، دشمنی زیاد است ولی تا زمانی که پشتوانه داخلی نظام که مردم هستند تامین باشد، دشمنی‌ها هیچ تاثیری نخواهند داشت. تردیدی وجود ندارد که در جهان کنونی با وجود قدرت‌های استعماری شرقی و غربی، تلاش‌های زیادی برای براندازی یک نظام حکومتی مستقل به عمل خواهد آمد ولی این تلاش‌ها، اعم از اینکه توسط قدرت‌های استعماری خارجی صورت بگیرد و یا عناصر داخلی درصدد براندازی باشند، در برابر پشتوانه مردمی نظام بی‌اثر خواهند بود. حکمرانان باید تمام توان خود را برای حفاظت از پشتوانه مردمی نظام و تقویت آن بکار بگیرند و از این طریق، دوام حکمرانی و حاکمیت و کشور را در برابر دشمنی‌ها تضمین نمایند.
تنها راه به دست آوردن این تضمین و حفاظت و تقویت پشتوانه مردمی نظام، عمل به توصیه بسیار مهم امیرالمومنین است که فرمود اصول را فدای فروع و شایستگان را قربانی عناصر ناشایست نکنید. اگر نخواهیم خود را فریب بدهیم باید بپذیریم که ما مدتی است به این توصیه امیرالمومنین علیه‌السلام عمل نمی‌کنیم. از سخنان بعضی ائمه‌ جمعه، موضعگیری‌های بعضی مسئولین و نتایج عملکردها کاملاً می‌توان به این واقعیت پی برد که در بسیاری موارد، مسئولیت‌های کلیدی به افراد شایسته سپرده نشده است. بعضی اظهار نظرها در شرایط حساس ماه‌های اخیر کشور در حکم بنزین ریختن بر روی آتش بودند و افرادی که وظیفه اصلی آنها خاموش کردن آتش است، به شعله‌ورتر شدن آتشی که دیگران برافروخته‌اند کمک می‌کنند. این، دقیقاً همان چیزی است که دشمن می‌خواهد.
این وضعیت خطرناک قرار است تا چه وقت ادامه پیدا کند؟ آیا قرار نیست تغییری در این چیدمان فروپاشنده به وجود بیاید؟ ایجاد تغییر در بعضی مناصب و تصحیح بعضی روش‌ها و سیاست‌ها، برای جلب رضایت مردم لازم است. پشتوانه مردمی را از این طریق می‌توان تضمین کرد. این آسان‌ترین راه برای حل مشکلات موجود، بازگرداندن اعتماد و جلب رضایت مردم است. حضرات مسئولین نظام اگر فکر می‌کنند اعتماد و رضایت مردم را دارند و نیازی به این تغییر وجود ندارد، مطمئن باشند سخت در اشتباهند. دلسوزان شما کسانی نیستند که می‌گویند آسوده باشید خبری نیست. کسانی دلسوز شما و کشور و نظام هستند که با صداقت تمام و بدون پرده‌پوشی و بله‌قربان‌ گوئی‌های معمول، ایرادها را به شما گوشزد می‌کنند. به ناصحان دلسوز و صادق اعتماد کنید.

*جمهوری اسلامی

  تعداد بازديدها: 588

    نسخه قابل چاپ