به گزارش شفقنا، حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش تصریح کرد: اگر مسیر امام خمینی ادامه یابد و برادری در جامعه دیده شود ؛روز به روز فاصله ها کم می شود و فضای محبت، همدردی و تعالی افزوده می شود .

حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش در سخنرانی بمناسبت سالگرد امام راحل گفت: امام علی (ع) از دشمن خود به نام برادر نام می برد ولی ما از دوستان دینی خود که با آنان زاویه فکری داشتیم با عناوینی که حکایت از حذف داشت نام بردیم و در نتیجه باعث ورود توهمات و خط کشی ها بین افراد جامعه شدیم . چنین است که برادری ها به فراموشی سپرده می شود و هر سلیقه ی غیر همسو حذف می شود و تکروی جایگزین آن می شود! ولی اگر مسیر آن مرد بزرگ خدا ادامه یابد و برادری در جامعه دیده شود ؛روز به روز فاصله ها کم شده و فضای محبت و همدردی و تعالی افزوده می شود .

این استاد حوزه بیان داشت:یکی از نقاط ضعف در میان ما مومنان بی توجهی به رابطه برادری است ، در حالیکه خداوند متعال در قرآن به صورت سریع و جدیدی برادری را از همه ما خواسته است است.  آیه دهم سوره حجرات می فرماید :انما المومنون اخوه .تعبیر امام خمینی راجع به این آیه این است که گویا تمام شئون مومن و وجود او خلاصه می شود در اینکه برادریداشته باشد . بله ، متاسفانه ما به خاطر برخی از توهمات آیا تفکرات منحصر به فرد ؛ دست از برادری کشیده ایم و رو به دشمنی آورده ایم .

وی در توضیح دست کشیدن ازبرادری ها و رو به آوردن به دشمنی ها گفت:امام صادق (ع)  برای برادران ایمانی یک پدر روحانی و یک مادر معنوی معرفی کرد و فرمود :خداوند مؤمن را از نور خود آفرید و آنان را در رحمت خود غوطه ور کرد .. مؤمن برادر پدرى و مادرى مؤمن است، پدرش نور است و مادرش رحمت و او با آن نورى که از آن آفریده شده است، مى نگرد. / فالمؤمنُ أخُ المؤمنِ لِأبِیهِ و اُمِّهِ ، أبوهُ النُّورُ و اُمُّهُ الرَّحمَهُ .. (بحار ، ج ۶۷ص۴۷)

یعنی مدار و حاکمیت در یک انسان والا شخصیت ؛ از آنِ نور و رحمت است ، یعنی آدمی که به تمام معنا اخلاقی و با کمال است و این انسانهای با کمال با هم اخوت و برادری دارند  .

وی افزود: برادری های معنوی در روایات ما دارای آثار روحی و شگفت آوری است که برخی از آنها در روایات ذکر شده است مانند اینکه انسان گاهی بدون جهت مشخص حالت دلگیر و غم پیدا می کند . جابر علت این رخداد درونی را از امام باقر پرسید و امام باقر علیه السلام به جابر فرمود :خداوند، مؤمنان را از خاک بهشت آفرید و از روح خود در آنان دمید، از این رو مؤمن با مؤمن، برادر پدر و مادری است ، پس هرگاه که به یکی از آنان در جائی اندوهی به او برسد، دیگری هم در غم او اندوهگین می‌شود / إن الله عزو جل خلق المؤمنین من طینه الجنان و أجری فیهم من ریح روحه فلذلک المؤمن أخو المؤمن لأبیه و أمه فإذا أصاب روحا من تلک الأرواح فی بلد من البلدان حزن، حزنت هذه لأنها منها. (کافی / ۴۲۲)

امروز همین بیان امام باقر (ع) مورد بررسی و تایید روانشناسان قرار گرفته که حکایت از روابط خارج از جسم و جسمانیات انسانها دارد .

استاد سروش اظهار داشت: از اخوت های رایج در فرهنگها و محاورات اخوت دینی و برادر دینی بودن است .با توجه به تاکید احادیث روی روابط برادری در میان شیعیان ، این اخوت و برادری در میان شیعیان معروف گشته است .روایات متعددی داریم که شیعیان با هم برادرند المومن اخ المومن یک اصل قوی در روایات ما به حساب می آید.این برادری بدین جهت است که کسانی که در دایره تشیع قرار دارد حقوق زیادی نسبت به یکدیگر دارند و نباید از وظائف خویش غافل شوند .

در روایت مهمی امام صادق علیه السلام فرمودند : حق مومن را نسبت به مومن است که او را دوست داشته باشد ، در نبود او جانشین اش در میان کارهای او باشد ، .. و هیچگاه نسبت به او ظلم نکند به او را فریب ندهد.

وی افزود: از معیار شیعه بودن ، معیار اصلِ اسلام به عنوان یک مدار برای برادری معرفی شده و طبیعتا از مدار شیعه بودن توسعه بیشتری پیدا می کند چرا که یک مسلمان با بیش از یک میلیارد مسلمان دیگر حکم برادری خواهد داشت .این روایت را ملاحظه کنید که امام صادق (ع) ملاک برادری را در مسلمان بودن تعریف نموده و فرمود : مسلمان ، برادر مسلمان است و حق مسلمان بر برادر مسلمانش آن است که سیر نشود در حالی که برادرش گرسنه است و سیراب نگردد در حالی که برادرش تشنه است و جامه بر تن نکند در حالی که برادرش برهنه است، پس چه سترگ است حق برادر مسلمان بر برادر مسلمانش . /المسلم اخو المسلم و حق المسلم علی اخیه المسلم ان لایشبع و یجوع اخوه و لایروی و یعطش اخوه ولایکتسی و یعری اخوه، فما اعظم حق المسلم علی اخیه المسلم . (کافی / ۱۷۴)

در روایت دیگری همه برادری را در یک عبارت تجمیع فرمودند : آنچه یک مسلمان برای خود می پسندد برای برادر مسلمان خود هم آن را بپسندد / وَ قَالَ أَحِبَّ لِأَخِیکَ اَلْمُسْلِمِ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ (کافی/ ۴۲۴)

این محقق و پژوهشگر دینی خاطرنشان ساخت: تعبیر آیه سوره حجرات انما المومنون اخوه ؛ مربوط به مسلمین است چون اصطلاح مومن در قران به همان معنای مسلمان با ایمان است و البته این اصطلاح با اصطلاح مومن در روایات فقهی متفاوت است .

وی افزود: نکته مهم در این بحث این است است که این نگاه برادری در میان مسلمین در نهج البلاغه امیرالمومنین(ع) به شکل شگفت آوری مطرح شده است.

امیرالمومنین در خطبه ۲۰۶ نهج البلاغه در رابطه با پیروان معاویه و جنگ صفین چنین دعا می کند ؛ اصلح ذات بیننا و بینهم .روشن است که اصلاح ذات البین در محدود یک خانواده کوچک و یا بزرگ خودی که دارای مشترکاتی هستند متصور است .شگفت آورتر این است که سخن امیرالمومنین (ع) درباره خوارج است ، خوارجی که دشمنان قطعی حضرت بودند و دستشان به خون حضرت آغشته بود و حضرت را کافر معرفی می کردند!  اما تعبیر امیرالمومنین در رابطه با آنان برادر است که فرمود ؛  انما اصبحنا نقاتل اخواننا فی الاسلام ! و در نامه ۲۶ نیز  تعبیر امیرالمومنین از آنان برادر است ؛ فانهم اخوان فی الدین.

وی ادامه داد: این تعبیرات نشان می دهد حتی در جایی که مسلمانی بر مسلمانی شمشیر می کشد ، آن رابطه برادری می تواند باشد و به حل مشکل منتهی شود .

این استاد حوزه اظهار داشت: آنچه که مطرح شد این بود که ما شیعیان ؛ با هم برادریم ، از این بالاتر رفتیم و گفتیم بلکه که هر مسلمانی با مسلمان دیگر برادر است . اما بالاتر اینکه انسان فارغ از دیدگاه های دینی ،  در حوزه انسانی و اخلاقی با هر انسانی که صاحب منش بزرگواری باشد ، برادر است.این سخن بر اساس روایت مهمی در کتاب اصول کافی از امام صادق (ع) است که  دایره اخوت و برادری را محدود به مذهب و دین نفرمود ، و به انسانیت و اخلاق رساند و چنین فرمودند :هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نکند، دروغ نگوید و خلف وعده ننماید، جوانمردی او کامل است ، عدالتش آشکار بوده و غیبت از او حرام است و برادرى با او واجب است. / مَنْ عامَلَ النّاسَ فَلَمْ یَظْلِمْهُمْ وَ حَدَّثَهُم فَلَمْ یَکْذِبْهُم وَ وَعَدَهُم فَلَمْ یَخْلِفْهُم فَهُوَ مِمَّنْ کَمُلَتْ مُرُوءَتُهُ وَ ظَهَرَتْ عَدالَـتُهُ وَ وَجَبَتْ اُخُوَّتُهُ وَ حَرُمَتْ غَیْبَتُهُ . (کافی / ۴۶۰)

استاد سروش افزود: جناب فخر رازی در تفسیرش تعبیری دارد او می گوید؛  در سوره حجرات خدا فرمود: انما المومنون اخوه ، این انما برای حصر نیست که دائره برادری فقط در میان مسلمین باشد ، بلکه برای تاکید است و هیچگونه انحصارِ برادری را محدود به مسلمین نمی رساند ، بلکه هر کجاو هر شخص  که صداقت و عدالت قراری باشد آنجا برادری هم هست .

وی به ریشه برادری از نگاه علامه طباطبایی پرداخت و افزود:تعبیر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان سوره حشر این است که برادری در جامعه را نمی توان از یک محبت خشک انتطار داشت ، بلکه برادری نیاز به یک نیروی قوی درونی دارد و آن ایمان است . یعنی کسی که دارای ایمان است از خودخواهی و خود برتر بینی جدا است و نسبت به دیگران برادری نشان دهد .

وی تصریح کرد: مشکل جامعه در فقدان روحیه برادری است! چرا این واقعیات دور شده ایم‌ ؟! چرا جامعه در رنج بغض و دوری از یکدیگر است ؟! جواب این سوال را امیرالمومنین در خطبه ۱۱۳ نهج البلاغه فرمود ؛ که مشکل از غرور و اخلاق باطنی شماست که در منش های شما ظهور می کند / انتم اخوان و علی دین الله ما فرق بینکم الا خبث السرائر. چه زیبا استاد مطهری می گوید : « تصورات دروغ و وهمی از یکدیگر باعث تیرگی روابط جامعه می شود و در میان افراد جامعه شکاف ها به وجود می آورد و ما را به جای اینکه اجتماعی شویم انفرادی می کند! و روحِ اخوت از بین این می برد.»

این  استاد حوزه علمیه درباره تلاش امام خمینی و تقویت روحیه برادری گفت: امام خمینی در بیانیه مشهور به منشوربرادری تصریح نمود و چنین فرمود :«مسأله روشن است که بین افراد و جناحهای موجود وابسته به انقلاب اگر اختلاف هم باشد، صرفاً سیاسی است و لو اینکه شکل عقیدتی به آن داده شود، چرا که همه در اصول با هم مشترکند و به همین خاطر است که من آنان را تأیید می نمایم. آنها نسبت به اسلام و قرآن و انقلاب وفادارند و دلشان برای کشور و مردم می سوزد و هر کدام برای رشد اسلام و خدمت به مسلمین طرح و نظری دارند که به عقیده خود موجب رستگاری است.»، اگر مسیر آن مرد بزرگ خدا ادامه یابد و برادری در جامعه دیده شود ؛روز به روز فاصله ها کم می شود و فضای محبت و همدردی و تعالی افزوده می شود . پذیرفتنی نیست چشم امام را دور دیده و برادریِ مورد تاکید او را به محاق ببریم!

وی تاکید کرد: بیاییم به امام علی (ع) باز گردیم که از دشمن خود به نام برادر نام می برد! چرا ما از دوستان دینی خود که با آنان زاویه فکری داشتیم با عناوینی که حکایت از حذف داشت نام بردیم و در نتیجه باعث ورود توهمات و خط کشی ها بین افراد جامعه شدیم؟ چنین است که برادری ها به فراموشی سپرده می شود و هر سلیقه ی غیر همسو حذف شده و تکروی جایگزین آن می شود!