جماران: عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتقاد از تخصیص هزار میلیارد ریال از بودجه سال 1401 به «جهاد تبیین» گفت: صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات، حوزه های علمیه، ستادهای نماز جمعه، معاونت ها و واحدهای فرهنگی دستگاه های مختلف، بسیج، سپاه، رسانه های متعدد و خبرگزاری هایی که در اختیار دارند همه از پول مردم تغذیه می شوند، هزاران نفر حقوق می گیرند و وظیفه اصلی آنها همین کارها است. دیگر احتیاج به دستگاه یا ساختار سازمانی تشکیلاتی جدید و یا بودجه جدیدی نیست.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین مجید انصاری را در ادامه می خوانید:

نظر شما در خصوص اختصاص هزار میلیارد ریال بودجه در مجلس برای جهاد تبیین چیست؟

اصل مسأله تبیین دستاوردها و اهداف انقلاب، وضعیت گذشته ایران قبل از پیروزی، آرمان ها و اهدافی که مردم در انقلاب داشتند و بالأخره آنچه در 40 سال گذشته پیش آمده و انجام شده یک امر کاملا ضروری است؛ خصوصا با توجه به اینکه بخش عمده ای از جمعیت کشور ما را جوانان، نوجوانان و کسانی تشکیل می دهند که اطلاعات دقیق شخصی از وضعیت کشور قبل از انقلاب و آثار زیانبار حکومت وابسته پهلوی در عرصه های مختلف ندارند و همچنین در جریان دقیق میدانی خواسته های به حق مردم در انقلاب سال 57 و نیز اهداف و آرمان های امام به صورت کامل نیستند. اقداماتی هم که بعد از پیروزی انقلاب علی رغم وجود مشکلات فزاینده صورت گرفته را نمی دانند.

لذا تبیین همه این امور یک امر ضروری و بسیار لازم است که آگاهی عموم مردم و به خصوص جوانان می تواند آنها را نسبت به آینده و نقشی که می توانند ایفا کنند امیدوارتر کند؛ و مصونیتی هم در برابر تبلیغات گسترده تخریبی دشمنان و ضد انقلاب به وجود بیاورد. مثلا به درستی جنگ تحمیلی بی سابقه، ظالمانه و جهانی علیه ملت ما تبیین شود که هشت سال منابع کشور را به خودش اختصاص داد و چند صد هزار شهید، جانباز و اسیر روی دست ما گذاشت، بسیاری از زیرساخت های ما ویران شد و مردم ایران با دست خالی و فرماندهی حضرت امام توانست 20 هزار کیلومتر از خاک اشغال شده ایران را پاکسازی کنند و برای اولین بار در تاریخ ایران جنگی در این مقیاس رخ داد ولی یک وجب از خاک میهن ما در اشغال دشمن باقی نماند. همچنین بازسازی ویرانی های بعد از جنگ علی رغم تحریم های تحمیلی، دشمنی هایی که بود و محدودیت منابع مالی و خدمات بسیار بزرگی که فعلا من در صدد فهرست کردن آنها نیستم.

به هر حال بیان این مسائل و البته در کنارش بررسی نقادانه اقدامات، تصمیمات، عملکردها و احیانا اشتباهاتی که بوده، هم می تواند وضع موجود را ترسیم کند و همچنین چراغ راه آینده برای اداره بهتر کشور باشد. به همین سبب رهبر معظم انقلاب روی این موضوع تحت عنوان «جهاد تبیین» تأکید فرمودند. قبلا هم حضرت امام همیشه تأکید می فرمودند خدماتی که انجام می شود را بیان کنید؛ چون دشمنان در صدد هستند یأس، ناامیدی و بی اعتمادی را در جامعه ایجاد کنند.

منافقین شب و روز مشغول ناامید کردن مردم هستند

به خصوص این روزها که منافقین با استفاده از بودجه های کلان و ابزار رسانه ای دشمنان ما شب و روز برای ناامید کردن مردم مشغول هستند، در اصل ضرورت این قضیه هیچ شکی نیست و بلکه باید کاستی ها جبران شود. ولی من به مصوبه مجلس انتقاد جدی دارم و معتقد هستم این کار تأثیر معکوس خواهد گذاشت.

ده ها دستگاه و نهاد با هزاران نفر پرسنل و حقوق بگیر و ده ها هزار میلیارد تومان بودجه مصوب داریم که وظیفه اولیه و ذاتی آنها همین تبیین است

اولا ما ده ها دستگاه و نهاد با هزاران نفر پرسنل و حقوق بگیر و ده ها هزار میلیارد تومان بودجه مصوب داریم که وظیفه اولیه و ذاتی آنها همین تبیین است. صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات، حوزه های علمیه، ستادهای نماز جمعه، معاونت ها و واحدهای فرهنگی دستگاه های مختلف، بسیج، سپاه، رسانه های متعدد و خبرگزاری هایی که در اختیار دارند همه از پول مردم تغذیه می شوند، هزاران نفر حقوق می گیرند و وظیفه اصلی آنها همین کارها است. دیگر احتیاج به دستگاه یا ساختار سازمانی تشکیلاتی جدید و یا بودجه جدیدی نیست. مگر هزاران میلیارد تومانی که در همین بودجه برای این دستگاه ها در نظر گرفته شده، صرف چه کار دیگری غیر از این باید بشود؟!

تبلیغات دولتی و رسمی تأثیرات معکوس دارد

به هیچ وجه روش های علمی و روان شناختی مؤثر در تبلیغ را بلد نیستند​

هر روز مخاطبین رسانه های بیگانه زیادتر می شود و مخاطبین رسانه های داخلی کم می شود

ساده ترین راه همین است که وقتی حضرت امام یک راهنمایی می کردند و یا امروز مقام معظم رهبری می کنند، بلافاصله دولت یا نماینده ها یک نهاد، سازمان یا بنیادی برای آن درست می کنند، عده ای استخدام می شوند، یک بودجه هم تخصیص می دهند و معلوم نیست این بودجه هم چه طوری خرج می شود. تبلیغات دولتی و رسمی تأثیرات معکوس دارد. همین رسانه هایی که من عرض کردم، متأسفانه به هیچ وجه روش های علمی و روان شناختی مؤثر در تبلیغ را بلد نیستند و فقط به صورت کمی یک سلسله اطلاعات خام و ناقص را با شیوه های غیر مؤثر و بعضا تخریبی، در برابر رسانه های هوشمند دشمن، ارائه می کنند که با کمال تأسف تأثیر مثبت چندانی نداشته و به همین دلیل ما می بینیم هر روز مخاطبین رسانه های بیگانه زیادتر می شود و مخاطبین رسانه های داخلی کم می شود.

اختصاص مبلغ کلانی به «جهاد تبیین» دقیقا ضد تبلیغ است

لذا در شرایطی که بودجه ما با کسری چند صد هزار میلیاردی مواجه هست و دولت منابع کافی برای تأمین کارمندان خودش و مستمری بازنشستگان ناگزیر از پیش بینی اوراق مشارکت، برداشتن ارز ترجیحی و شیوه های دیگری است که همه تورم زا هست، اختصاص مبلغ کلانی به «جهاد تبیین» دقیقا ضد تبلیغ است؛ این خودش ضد تبیین است و من فکر می کنم نمایندگان مجلس در یک کار عجولانه به جای استفاده بهینه و افزایش بهره وری از امکانات نرم افزاری و سخت افزاری تبلیغ صرفا به تعیین بودجه روی آورده اند؛ آن هم در خدمت وزارت ارشاد و بدون برنامه از قبل تعیین شده، هیچ خاصیتی نخواهد داشت و این پول هدر خواهد رفت.

بنده معتقد هستم به جای این کارهای شکلی و صوری باید دستگاه های تبلیغی با تکیه بر مشارکت دادن مردم و توجیه مردم، تبیین مؤثر از عملکرد انقلاب و نظام و اهداف آن داشته باشند.

نوعا گرایش ها و حبّ و بغض های سیاسی به میدان می آید

غیر از مردمی بودن «جهاد تبیین» که بر آن تأکید داشتید، از نظر شما این جهاد تبیین چه ویژگی ها و ضروریات دیگری دارد؟

این تبیین اگر بخواهد مؤثر باشد مؤلفه های مختلفی دارد. یکی از مؤلفه های آن این است که تبیینگران باید مطلع باشند؛ یعنی اطلاعات کافی و دقیق داشته باشند و ثانیا زبان تبلیغ و تبیین را بشناسند و روش های مؤثر را بدانند. مسأله تبلیغ، کمّی و بسیار پیچیده است. از کارهای سطحی، شکلی و ظاهری پرهیز کنند. گاهی تأثیرات تبلیغ غیر مستقیم بسیار بیشتر از تبلیغ مستقیم است. نکته سوم بحث بی طرفی و انصاف و عدالت در تبلیغ است.

متأسفانه نوعا گرایش ها و حبّ و بغض های سیاسی در این قضایا به میدان می آید. مثلا وقتی بخواهند عملکرد دولت های گذشته و بعد از انقلاب را بیان کنند، همه افتخارات مدیریت 10 ساله دوران حیات امام چون از طریق نخست وزیری آقای میرحسین موسوی و به خصوص در زمان جنگ انجام شده نادیده گرفته می شود. حقیقتا در آن شرایط که دو و نیم میلیارد دلار هزینه سالیانه جنگ و کل درآمد ما بعضا هفت تا هشت میلیارد دلار بود، اداره کشور بدون اینکه قحطی ایجاد شود و فشاری بر مردم به وجود آید و در این حال در حدی عمران و آبادانی هم انجام گرفت، کار سختی بود و رضایتمندی مردم به گونه ای بود که داوطلبانه در جنگ مشارکت کردند.

من فکر می کنم از الزامات تبیین این است که مردم احساس کنند حقیقت دارد گفته می شود و اگر در جاهایی اشتباهاتی هم بوده، این اشتباهات هم در تبیین گفته شود. به هر صورت تبلیغ الزاماتی دارد که مهمترین آنها صداقت، شجاعت، دقت و امانتداری است تا شنونده و خواننده احساس نکند می خواهند به صورت غیر واقعی مسأله ای را به خورد او بدهند. اگر در پاسخگویی به کار دشمن هم برنامه سازی می شود، آنجا هم باید با دقت، منصفانه و عالمانه پاسخ داده شود.

نکته بعد اینکه این امکان در تبیین باید فراهم شود که مخاطبان اگر شبهه ای دارند بتوانند مطرح کنند و با صراحت جواب بگیرند. لازمه این برنامه سازی های مؤثر، تشکیل میزهای مناظره، گفت و گوهای علمی و تاریخی و تبیین تاریخ شفاهی در صدا و سیما یا محیط های حوزوی و دانشگاهی است.

تمرکز اصلی دشمنان روی شخص امام و شخصیت و نقش ایشان است

بعضی ها از روی تنگ نظری تصور می کنند اگر از امام تبلیغ شد به معنای کمرنگ دیدن نقش دیگران است

به نظر شما در این جهاد تبیین، چه چیزهایی باید برای مردم تبیین شود؟

باید دید که چه سؤالات و شبهاتی در ذهن جامعه و به خصوص نسل جوان نسبت به اصل انقلاب، گذشته انقلاب، عملکرد نظام و سایر مسائل وجود دارد و منشأ این سؤالات و ابهامات چیست. یعنی موضوع شناسی و شبهه شناسی کنیم و بعد اولویت دادن بر اساس اهمیت موضوعات برای تبیین است. همچنین در رصد کردن تبلیغاتی که دشمنان علیه ما و تولید محتوایی که شب و روز علیه نظام می کنند باید دید که تمرکز آنها بیشتر روی چه موضوعاتی است و کجا خلأ اطلاعاتی و تبیینی وجود دارد.

من فکر می کنم به خصوص امسال ما دیدیم که در ایام دهه فجر و سالگرد انقلاب، تمرکز اصلی دشمنان ما، ضد انقلاب و منافقین روی شخص حضرت امام و شخصیت و نقش حضرت امام است. بسیار گسترده و وسیع سعی در تخریب داشتند. متأسفانه در داخل هم بعضا افرادی همفکر آنها بودند و یا از باب عدم اطلاع همراهی و همخوانی داشتند و ناخواسته در حوزه بازپخش بخشی از تولید محتوای آنها گام برداشتند.

من فکر می کنم واقعا هنوز امام ناشناخته است و هنوز نقش بزرگ این مصلح بزرگ دینی و ملی در کشور ما و در سطح جهان آن طوری که باید شناخته شده نیست و در این حوزه کم کاری هست؛ بعضی ها هم از روی تنگ نظری تصور می کنند اگر از امام تبلیغ شد به معنای کمرنگ دیدن نقش دیگران است  در حالی که به هیچ وجه این طور نیست؛ عظمت این انقلاب با نام امام گره خورده و مقام معظم رهبری سال ها قبل فرمودند که «بدون نام خمینی این انقلاب در هیچ جای جهان شناخته شده نیست».

دشمنان هم چون این را فهمیده اند که ریشه و اساس این انقلاب اندیشه ها و تفکرات مدیریتی امام بوده، می خواهند ریشه را بزنند تا راحت تر بتوانند بقیه را بزنند. گاهی گزینشی در داخل برای توجیه برخی از رفتارهای خودشان و شبیه سازی ها، بدون در نظر گرفتن زمان، مکان، وضعیت و ضرورتی که در یک اقدام یا گفتار امام بوده، این را مطرح می کنند برای انجام کاری که الآن به هیچ وجه انجام دادن آن درست نیست. یعنی شبیه سازی که صرفا برای توجیه رفتار خودشان می کنند ظلم به امام است؛ تقطیع کردن کلام امام و زدن صدر وذیل صحبت ها و یا نادیده گرفتن وضعیت خاصی که پیش آمده بود. مثلا در شرایط بسیار سخت جنگ، اگر برخوردی در یک جا صورت گرفته و یا در شرایط اقدامات تروریست های منافق دستوری داده شده، بدون پرداختن به اینکه دستور امام چه بوده و اگر در اجرا تخلفی از دستور امام صورت گرفته مربوط به اصل فرمایش امام نبوده، مطالبی را بیان می کنند.

به نظر من تبیین اصل اندیشه، رفتار و گفتار امام، چرایی اقدامات امام و نقشی که ایشان در آزاد کردن مردم از چنگ حکومت استبدادی و موروثی شاه ایفا کردند را بیشتر باید تبیین کرد. این موضوع از موضوعاتی است که باید تبیین شود و البته موضوعات دیگر هم باید موضوع شناسی و اولویت گذاری شود.

تبیین بدون آزادی عمل امکان پذیر نیست

صدا و سیمای و مسائل تبلیغی در دست یک جناح خاص است و از طرفی هم بخش بزرگی از جامعه ما را جوانانی تشکیل می دهند که بعد از پیروزی انقلاب به دنیا آمده اند و تنها با این تبلیغات می توانند انقلاب را بشناسند. با توجه به این مسأله، «جهاد تبیین» باید توسط چه افرادی انجام شود تا بتواند به اهدافش برسد؟

همه رسانه ها و نخبگان باید به میدان بیایند و منحصر به صدا و سیما نیست ولی نقش صدا و سیما مهم است. علتش این است که در کشور ما بر اساس تفسیری که فعلا شورای نگهبان از قانون اساسی دارد، صدا و سیما را انحصاری حکومتی می بینند در حالی که نظر حقوقی خود من خلاف این است. یعنی ما می توانیم شبکه های رادیو و تلویزیون غیر دولتی هم داشته باشیم ولی فعلا چون رادیو و تلویزیون در کشور ما انحصاری است و چند شبکه ملی، برون مرزی و بالغ بر 20 شبکه استانی و امکانات گسترده ای دارند و صدها میلیارد تومان از پول ملت خرج می شود.

نباید از این امکان گسترده به گونه ای استفاده شود که گویی صدای یک جریان سیاسی و یک گروه خاص سیاسی است. با توجه به گستردگی پوشش صدا و سیما، به نظر من باید با سعه صدر، مثل اوایل انقلاب که حتی در مسائل سیاسی ما می دیدیم شهید بهشتی با کیا نوری، احسان طبری و سران گروه های مارکسیستی مناظره می کرد و خیلی هم خوب بود، اگر در جهاد تبیین دولت ها بخواهند خدماتی که نظام کرده را تبیین کنند، خودشان باید بیایند و بگویند.

ما یک بررسی دقیق، علمی و آماری ماه های طولانی است که داریم انجام می دهیم و بر اساس آمار رسمی عملکردهای دولت اصلاحات در حوزه اقتصاد، آموزش عالی، مسائل بهداشت و درمان و عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و روابط بین الملل را در آورده ایم؛ واقعا کارنامه قابل قبول و بعضی جاها افتخارآمیز است. این هم متعلق به آقای خاتمی یا دولت اصلاحات نیست و کارنامه ملت ایران در یک مقطع هشت ساله است. البته ممکن است در آن ایراداتی هم باشد که هست. همین مسأله در دولت های دیگر هم بوده است.

همچنین وقتی مسأله ارزیابی مجالس است، تصویر یک سویه ای در صدا و سیما از مجلس ششم ساخته اند که هر وقت مجریان صدا و سیما در برنامه ها می خواهند کنایه ای مسخره آمیز داشته باشند مجلس ششم را مثال می زنند و یک بار انصاف به خرج نداده اند که یک نفر از اعضای هیأت رئیسه یا نمایندگان مؤثر مجلس ششم در خصوص کارکرد و نقاط ضعف و قوت آن توضیح بدهد. من قبلا اعلام آمادگی کرده بودم و الآن هم اعلام آمادگی می کنم.

تبیین بدون آزادی عمل و حضور عناصر مستقیم هر موضوع در رسانه، امکان پذیر نیست؛ یک تبیین یک سویه خواهد شد و مردم باور نخواهند کرد. لذا من فکر می کنم مهمترین لازمه تبیین این است که ما ابزار تبیین را منصفانه در اختیار کسانی بگذاریم که دوست دارند دفاع کنند و حداقل مقطع عملکرد خودشان را توضیح بدهند و اگر هم بنا است نقدی باشد، با حضور آنها انجام شود. الآن هم نقد کننده و هم مدافع را از جریان رقیب انتخاب می کنند. مثلا چهار نفر کارشناس از جریان تند ضد اصلاحات می آورند و عملکرد مجلس اصلاحات، دولت اصلاحات و احزاب اصلاحات را در صدا و سیما تحلیل می کنند. آیا این درست است که نقدکننده، سؤال کننده و پاسخ دهنده از یک جریان رقیب باشد؟! به نظرم اینها تن ندادن به الزامات تبیین است.