جماران: عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(س) با اشاره به اینکه «جهاد تبیین» نرم افزاری است، گفت: «درک دقیق دشمن و دوست» یکی از الزامات جهاد تبیین است؛ اینکه ما دقیقا بدانیم دشمن چیست و چه اهداف و برنامه هایی دارد و دوستان چه کسانی هستند و چه اهداف و برنامه هایی را دنبال می کنند. فهم دقیق این مسأله باعث می شود که ما علیه دوستان موضع نگیریم و به نفع دشمن وارد صحنه نشویم و آب به آسیاب دشمن نریزیم.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین مهدی امیدی را در ادامه می خوانید:

مقام معظم رهبری اخیرا به مسأله «جهاد تبیین» اشاره کرده اند. از نظر شما چرا ایشان «جهاد تبیین» را مطرح کرد و چه لازمه ای دارد که باید در داخل کشور رعایت شود تا ما در تبلیغات علیه دشمنان که در فضای مجازی کار می کنند پیروز شویم؟

با توجه به اینکه دشمنان اسلام دارند از رسانه های مختلف استفاده می کنند و شعر، ادبیات، تصاویر و همه چیزهایی که جنبه تحول در افکار عمومی دارد را بهره می گیرند که جمهوری اسلامی را بد و ناموجه جلوه بدهند؛ به نحوی که افکار عمومی از نظام جمهوری اسلامی دلسرد شود و حاضر به همراهی با آن نباشد. این نکته بسیار مهمی است که مقام معظم رهبری به آن اشاره کرده اند و از طرفی هم ایشان مدت ها قبل اشاره می کردند که ما با تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و تاراج فرهنگی مواجه هستیم و در یک جایی هم فرمودند که انگار ولنگاری فرهنگی در کشور وجود دارد.

این نشان می دهد که مقام معظم رهبری چه در عرصه فرهنگی و چه در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی احساس می کنند کسانی که باید در این عرصه حاضر شوند و دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی را مطرح کنند و اینکه نظام تا چه حد توانسته توفیقات به دست بیاورد را برای مردم تشریح و بیان کنند که اهداف دشمن از این همه هجمه رسانه ای چیست، مسأله «جهاد تبیین» را مطرح کرده اند.

با اقدام هماهنگ دشمن در عرصه های مختلف مواجه هستیم

امروز هم ما با یک نوع اقدام هماهنگ دشمن در عرصه های مختلف مواجه هستیم. یعنی به تعبیر امروزی ها با «جنگ هیبریدی» مواجه هستیم. به تعبیر مقام معظم رهبری یک جنگ ترکیبی دارد اتفاق می افتد و آن جنگ ترکیبی آموزه های متعددی از اقدامات رسانه ای، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با همدیگر است. به همین جهت اعلام خطر کرده اند و درخواست داشته اند در رابطه با جهاد تبیین اقدام جدی صورت بگیرد و افرادی که احساس مسئولیت می کنند به این مسأله ورود داشته باشند.

جهاد تبیین نرم افزاری است و نه سخت افزاری

اما نکته اینجا است که این جهاد تبیین الزاماتی دارد و مهم هست که ما به این الزامات توجه داشته باشیم. اولا باید متوجه باشیم که جهاد تبیین نرم افزاری است و نه سخت افزاری؛ این مهم است که ما فهم کنیم اقدامی که در جهاد تبیین صورت می گیرد در عرصه نرم افزاری دارد اتفاق می افتد. ممکن است در کنار آن بگوییم سخت افزار هم نیاز است که از این جنگ ترکیبی پشتیبانی کند اما به هر حال چیزی که مقام معظم رهبری در جهاد تبیین انتظار دارند مرتبط با همین قضیه است.

نکته دیگری که باید در این مسأله در نظر گرفت این است که ما باید توانمندی های متعدد و متکثر خودمان را نشان بدهیم. یعنی در جهاد تبیین استفاده از ابزارهای مختلف فرهنگی و رسانه ای که افکار عمومی به راحتی می تواند با آن ارتباط برقرار کند، اهمیت پیدا می کند. مثلا ایشان راجع به تصویری که از همافران در برابر امام گرفته شده بود فرمودند این یکی از انواع جهاد تبیین است. نشان می دهد ایشان معتقدند هر ابزاری که بتواند در افکار عمومی مؤثر باشد و زمینه تعالی و رشد افکار عمومی را فراهم کند، باید در این زمینه استفاده شود.

مهمترین ابزار در این زمینه که بسیار روی آن تأکید می کنند، فضای مجازی است. به هر حال دشمن با به کارگیری نیروهای مختلف و حجم وسیع رسانه ای که دارد، در این فضا فعالیت می کند و حتی کسانی که در نقطه مقابلش تبلیغ و ترویج می کنند را کلا از صحنه حذف می کند و مثلا حتی اجازه نمی دهد که تصویر شهید حاج قاسم سلیمانی در فضای مجازی باقی بماند. اقتضا می کند در برابر چنین دشمنی که با تمام توان وارد صحنه شده نیروی جهادی و انقلابی با تمام توان پای کار بیاید و تبیین کند و روشن کند که ما با چه دشمنی مواجه هستیم.

به نظرم یکی دیگر از الزامات، فهم عمیق نسبت به مباحث اسلام و انقلاب اسلامی است. یعنی واقعا گفتمان اسلام باید دقیق فهم شود و اگر قرار است کسی جهاد تبیین را انجام دهد تا فهم عمیقی نسبت به اسلام نداشته باشد ممکن است خودش هم انحرافی ایجاد کنند و سبب انحرافات بزرگ شود. فهم نسبت به اینکه انقلاب اسلامی برای چه شکل گرفته و چه هدفی دارد، چه اصولی را دارد طی می کند و چه قدر توانسته در صحنه عمل موفق شود، باید صورت بگیرد. اینکه این گفتمان در برابر گفتمان رقیب چه حرف هایی برای گفتن دارد و برای بشر امروز چه چیزی را به ارمغان آورده؛ به نظر می رسد فهم این مهم است تا انسان بتواند آنها را دقیق انتقال بدهد.

«درک دقیق دشمن و دوست» یکی از الزامات جهاد تبیین است؛ اینکه ما دقیقا بدانیم دشمن چیست و چه اهداف و برنامه هایی دارد و دوستان چه کسانی هستند و چه اهداف و برنامه هایی را دنبال می کنند. فهم دقیق این مسأله باعث می شود که ما علیه دوستان موضع نگیریم و به نفع دشمن وارد صحنه نشویم و آب به آسیاب دشمن نریزیم.

یکی دیگر از الزامات قضیه این است که متفکرین و اندیشمندان ما به کسانی که در عرصه فعالیت های فرهنگی و میدانی حضور دارند، تغذیه فکری کنند. متأسفانه علمای ما در فعالیت های علمی خودشان و در یک فضای محدودی دارند فعالیت می کنند؛ اگر بتوانند همین مباحث را به نحوی عرضه کنند که فعالان فرهنگی بتوانند از افکار و اندیشه های آنها استفاده کنند، می تواند بسیار مفید باشد.

تبعیضی در حق هیچ یک از مدافعین حاکمیت اسلام صورت نگیرد

برخی افراد معتقدند که الآن گفتمان تبیین در دست یک گروه یا جناح خاص با ابزارهای ملی و رسانه های رسمی کشور است و دیگران از این قضیه محروم هستند. اما به نظر می می رسد وقتی صحبت از جهاد می کنیم، یعنی همه باید به میدان بیایند. آیا به نظر شما یکی از لوازم جهاد تبیین این نیست که همه آزاد باشند و بتوانند حرف بزنند؟

ما مرزهای هویتی خودمان و اینکه چه چیزی خودی و چه چیزی غیر خودی است را بر اساس نوع دشمن شناسی می توانیم درک کنیم. فضای دشمن برای ما واضح و روشن است. دشمن کسی است که حاکمیت اسلام را در این عصر و زمان نمی خواهد و می خواهد منافع مردم که حاصل از این حاکمیت اسلامی هست، تحقق پیدا نکند. هدف دشمن این است که به دوستان این نوع حاکمیت اسلامی ضربه وارد کند.

ما اگر بتوانیم دشمن را دقیق شناسایی کنیم آن وقت می توانیم تشخیص بدهیم که چه کسانی دوست هستند. دوستان کسانی هستند که آرزوی آنها استمرار حاکمیت اسلام در عصر حاضر است و علاقه مند هستند منافع ملی را تأمین کنند و به دقت در نظر دارند که اجحاف یا تبعیضی در حق هیچ یک از مدافعین حاکمیت اسلام صورت نگیرد.

به نظر من هرکسی که تعلق خاطری به اسلام، انقلاب و امام دارد باید در این عرصه ورود پیدا کند.

احسنت؛ هرکسی تعلق خاطر به حاکمیت اسلام در عصر حاضر دارد، هرکسی تعلق خاطر به این دارد که عموم مردم را خشنود کند، هر کسی تعلق خاطر دارد به اینکه دشمن را از اقدامات خودش شادمان نکند، همه اینها در راستای این جهاد تبیین قرار می گیرند و حتی نباید گلایه کنند از اینکه به ما فضا داده نشده است. گاهی اوقات فضا باید ایجاد شود. یعنی اگر مسأله جهاد مطرح هست، جهادگر سعی می کند فضا برای خودش ایجاد کند.

از نظر قرآن کریم جهادگران کسانی هستند که تعبیر «لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ»را با خودشان دارند و هیچ خوفی از ملامت سرزنش کنندگان ندارند و در راهی که انتخاب کرده اند ثابت قدم هستند و تلاش می کنند که در آن حرکت کنند؛ و آن راه خدا و تدبیر الهی است. در واقع اگر دشمن درست شناسایی شود، همه کسانی که با دشمن همراهی نمی کنند در صف انقلاب هستند و در واقع می توانند جهادگر باشند.

همه کسانی که به اسلام علاقه دارند و هم به انقلاب اسلامی تعلق دارند و وفادار هستند و نظام جمهوری اسلامی را برآمده از آن تفکر اسلامی می دانند، هرچند ممکن است نیاز به اصلاحاتی در درون داشته باشد، نیروی خودی حساب می شوند و باید فضا برای فعالیت آنها فراهم شود.