به گزارش  «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: مطمئناً مدتی طول می‌کشد تا این ترکیب چهارگانه جدید خاورمیانه که تا کنون، تنها یک گروه کاری در سطح وزرای خارجه برگزار کرده، به هدفمندی همتای شرقی خود که دو اجلاس سران را در سال جاری داشته است، برسد. اما چهارگانه هند و اقیانوس آرام نیز به عنوان یک تمرین متواضعانه در میان مقامات ارشد در سال ۲۰۰۷ آغاز شد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، با جمع بندی اهداف چهارگانه جدید، به منافع متعدد چهار دولت در زمینه‌ی انرژی، آب و هوا، تجارت و امنیت منطقه‌ای اشاره کرد. او گفت که این قالب جدید، قابلیت‌های مکمل در بسیاری از زمینه‌ها را برای انجام کار‌های تازه در خاورمیانه به کار خواهد گرفت.

البته چیزی که این گروه را قابل توجه می‌کند، حضور هند در آن است. اس. جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، در سخنان خود در اولین نشست این گروه تصریح کرد که روابط کشورش با سه دولت دیگر حاضر در این گروه، اگر نزدیک‌ترین روابط نباشد، از جمله نزدیک‌ترین روابط دهلی نو است. اینکه هند، ایالات متحده، اسرائیل و امارات متحده عربی را از نزدیکترین شرکای استراتژیک خود می‌داند و مایل است به طور علنی این را تصدیق کند و آماده همکاری با آن‌ها در خاورمیانه است، بازتابی از تغییر اساسی سیاست خارجی هند در این منطقه به شمار می‌رود. حفظ فاصله از ایالات متحده، اسرائیل و کشور‌های خلیج فارس در مورد مسائل منطقه‌ای مدت هاست که حالت پیش فرض هند در خاورمیانه بوده است.

به همان اندازه جالب است که واشنگتن، تل‌آویو و ابوظبی به دنبال ایجاد شراکت با دهلی نو هستند که مدت‌ها در سیر تحولات خاورمیانه یک عامل حاشیه‌ای بوده است. هندِ در حال رشد که در پی گسترش سیاست خارجی خودش هست، اکنون شریکی خوشایند برای ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای آن به شمار می‌رود.

همانند چهارگانه هند و اقیانوس آرام، گروه بندی جدید خاورمیانه نشان دهنده همگرایی فزاینده بین منافع هند و ایالات متحده در آسیا است. دهلی نو که در گذشته مخالف سیاست‌های آمریکا در شرق آسیا و خاورمیانه بود، اکنون آماده همکاری با واشنگتن برای ایجاد ثبات در هر دو منطقه است. اگرچه در شرق آسیا و در قالب همکاری چهارگانه هند و اقیانوس آرام نیاز به ایجاد تعادل در برابر چین است، اما شرایط در خاورمیانه بسیار سیال‌تر و پیچیده‌تر به نظر می‌رسد.

ایالات متحده از آنجایی که اتحاد‌های خود را مجدداً پیکربندی می‌کند و اولویت‌های جهانی خود را مجدداً ترتیب می‌دهد، به دنبال این موضوع نیست که به کشور‌های دیگر به صورت مجانی خدمات دهد و آن‌ها را تحت چتر امنیتی خود داشته باشد. در عوض، شرکای مستعد و توانمندی می‌خواهد که در میان آن‌ها هند در صدر فهرست قرار دارد.

دگرگونی سریع روابط هند با اسرائیل و امارات به عنوان دو متحد اصلی ایالات متحده در منطقه در زمان نارندرا مودی، نخست وزیر هند زمینه جدیدی را برای تعامل میان چهار کشور فراهم کرد. پس از اینکه واشنگتن توافقات ۲۰۲۰ ابراهیم را تسهیل کرد که در قالب آن عادی سازی روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان امکان پذیر شد، واشنگتن هند را به چیزی کشاند که برخی آن را پیمان هند و ابراهیمی می‌نامند.

برای ایالات متحده، افزودن هند به شبکه متحدان و شرکای آسیایی خود رویکردی جدید و غیرمنتظره برای تقویت موقعیت ایالات متحده در منطقه است. دهلی نو، با سنت‌های قوی ضد آمریکایی‌گرایی و سیاست‌های غیر متعهد، از هرگونه پیشنهاد همکاری با واشنگتن در گذشته خودداری می‌کرد، اما اکنون شریکی مشتاق به نظر می‌رسد.

اما یک چشم‌انداز بلندمدت چیز دیگری را نشان می‌دهد: منطق جغرافیای هند دوباره به چشم می‌خورد. حتی یک نگاه گذرا به نقشه نشان دهنده برجستگی طبیعی شبه قاره برای شرق آسیا و خاورمیانه است. هند به عنوان یک قدرت بزرگ در در قلب اقیانوس هند، موقعیت خوبی برای شکل دادن به نتایج ژئوپلیتیکی در هر دو منطقه دارد.

علاوه بر این، هند با بازگشت به شرق آسیا و خاورمیانه در حال بازیافتن نقش تاریخی خود در هر دو منطقه است. تا اواسط قرن بیستم، هند مستعمره نقش اساسی در تسلط بریتانیا بر اقیانوس هند و مناطق مجاور آن داشت. به این ترتیب، دهلی نو پایگاهی را فراهم کرد که بریتانیا از آنجا می‌توانست امپراتوری خود را کنترل و از آن دفاع کند، جهانی شدن منطقه را ارتقا بخشد و نظم امنیتی منطقه‌ای را حفظ کند. هند منابع نظامی، نیروی انسانی، تدارکات و پول را برای بریتانیا به منظور شکل دهی به تحولات بزرگی در آسیا همچون سرکوب شورش باکسر‌ها در چین، شکست ژاپن و جنگ با امپراتوری عثمانی در خاورمیانه فراهم کرد.

برای یادآوری این نقش، جایشانکار سفر خود به اسرائیل را با گذاشتن تاج گل بر مزار سربازان هندی که در جنگ جهانی اول جان خود را از دست دادند، آغاز کرد. حدود ۹۰۰ سرباز هندی در اورشلیم و حیفا در اسرائیل و سایر نقاط منطقه دفن شده اند. نقش ارتش هندی بریتانیا در خاورمیانه، از جمله در دو جنگ جهانی، گسترده بود. اما تا زمان روی کار آمدن مودی، دولت‌های هند تمایلی به اعتراف به نقش بین‌المللی ارتش هندی بریتانیا که در اوج خود متشکل از ۲.۵ میلیون سرباز هندی بود، نداشتند. شرایط تغییر کرده است و امروز دهلی نو به طور فعال سهم هند در صلح و امنیت بین‌المللی در طول جنگ جهانی اول و دوم را گرامی می‌دارد.

ارتباطات عمیق تجاری و نظامی بین هند و خاورمیانه از قرن هفدهم تا بیستم توسط بسیاری از ناظران در هند و خارج از این کشور نادیده گرفته شده است، زیرا به بافت استعماری آلوده شده است. با این حال، برخی از مورخان دوران استعمار، بر مرکزیت هند در امپراتوری بریتانیا تأکید و استدلال می‌کنند که پیوند‌های افقی در سراسر امپراتوری به اندازه پیوند‌های عمودی بین لندن و شبه قاره مهم است.

آنچه امروز شاهد آن هستیم، برقراری مجدد آن ارتباطات بین هند و قدرت مسلط غربی امروز یعنی ایالات متحده، از کانال سوئز تا دریای چین جنوبی است. اما برخلاف دوران استعمار، هند به عنوان یک بازیگر مستقل با عاملیت سیاسی خود به منطقه باز می‌گردد. دهلی نو برخلاق نقشی که تحت نظر بریتانیا داشت، برای همکاری با ایالات متحده مذاکره و شرایط این همکاری را مشخص می‌کند. هند به حمایت از امپراتوری کشور دیگری کمک نمی‌کند، بلکه در حال پیشبرد منافع خود در منطقه است. چهارگانه جدید خاورمیانه نشان می‌دهد که دهلی نو موفق به کنار گذاشتن وسواس‌های گذشته که تعامل آن را با منطقه محدود می‌کرد، شده است.

ترکیب چهارگانه خاورمیانه احتمالاً نسبت به چهارگانه هند و اقیانوس آرام که در سال ۲۰۰۷ راه اندازی شد، سریع‌تر پیشرفت خواهد کرد. مهم اینکه، همکاری هند و اقیانوس آرام تقریباً یک دهه بعد از تأسیس هم تقریباً هیچ اقدام خاصی انجام نداد.

چهارگانه خاورمیانه جدید از بسیاری جهات نقطه اوج عملگرایی بیشتر سیاست خارجی هند است. این همکاری همچنین بر کنار گذاشتن موفقیت آمیز وسواس ایدئولوژیک گذشته دهلی نو که تعامل آن با منطقه را محدود می‌کرد، تأکید می‌کند. از سوی دیگر، این همکاری بدون حمایت ایالات متحده از توافق ابراهیم که روابط بین اسرائیل، امارات و سایر کشور‌های عربی را عادی کرد، ممکن نبود.

تمرکز اولیه چهارچوب خاورمیانه بر مسائل اقتصادی به جای مسائل استراتژیک خواهد بود. هم افزایی زیادی بین بازار هند، سرمایه داری امارات، فناوری اسرائیل و نفوذ ژئواکونومیک ایالات متحده در منطقه وجود دارد. به همین منظور، هند اخیرا مذاکرات تجارت آزاد خود را با امارات و اسرائیل احیا کرده و ایالات متحده به مهم‌ترین شریک اقتصادی هند تبدیل شده است.

جایشانکار و همتایانش قول داده اند که به سرعت یک دستور کار ملموس و عملی برای گروه بندی جدید ایجاد کنند. در حالی که چهارگانه هند و اقیانوس آرام با تمرکز بر مسائل امنیتی آغاز شد و بعد به سوی یک دستور کار گسترده‌تر حرکت کرد، چهارگانه خاورمیانه موضوعات غیرنظامی را در اولویت قرار داده است. با این حال، این امر مانع گسترش همکاری‌های دفاعی دوجانبه هند با ایالات متحده، اسرائیل و امارات نمی‌شود. هرچند در درازمدت، این موضوع می‌تواند به هماهنگی استراتژیک بیشتر بین چهار شریک در منطقه منجر شود. در عین حال، چهارجانبه خاورمیانه مانع از همکاری هیچ یک از اعضای خود با سایرین در منطقه نمی‌شود. در بحبوحه چرخش بزرگ ژئوپلیتیکی منطقه، مطمئناً شرایط جدید ظهور خواهند کرد، زیرا رقبای سنتی در خاورمیانه دوباره با یکدیگر درگیر خواهند شد.

چهارگانه خاورمیانه را می‌توان بخشی از تلاش برای بازآرایی نظم منطقه‌ای و توازن قوا دانست که در آن دهلی نو نقش برجسته تری هماهنگ با موقعیت جغرافیایی، برجستگی اقتصادی و منافع سیاسی اش خواهد داشت.