انصار الخميني (ره) :: سواد رسانه ای مدیران صدا و سیما

تاريخ انتشار: 30 آذر 1399 ساعت 23:04:56

یادداشتی از: کامبیز نوروزی (حقوق دان)
سواد رسانه ای مدیران صدا و سیما

چند سالی است که در میان اهل رسانه اصطلاح سواد رسانه ای رایج شده است. این اصطلاح به طور خیلی خلاصه عبارت است از توانایی و مهارت مخاطبان رسانه در استفاده درست از محتوا و مطالب رسانه ها. کسانی که از مفهوم سواد رسانه ای زیاد استفاده می کنند و توسعه و ترویج سواد رسانه ای را هدف می گیرند، می خواهند کاری کنند تا مخاطبان انواع رسانه ها بتوانند مطالب رسانه ها را بشناسند. مطالب درست و نادرست را تشخیص بدهند، اخبار معتبر و نامعتبر را تمیز بدهند، جهت گیری هر رسانه را کشف کنند و چیزهای دیگری از این قبیل. اوضاع مدیریتی بعضی رسانه ها در کشور به مرزهایی از ناکارآمدی رسیده است که باید بحث تازه ای گشود؛ بحثی که در آن نه سواد رسانه ای خوانندگان مطبوعات و بینندگان تلویزیون، بلکه سواد رسانه ای مدیران رسانه ها و تولیدکنندگان مطالب رسانه ها موضوع و مسئله اصلی است. در بین همه رسانه های موجود کشور، بحث سواد رسانه ای سازمان مدیران صداوسیما و به ویژه تلویزیون بیش از همه رسانه ها مطرح است. مدیران این سازمان عظیم و پرخرج واقعا چه چیزی از رسانه پراهمیتی مانند تلویزیون می دانند؟ چقدر مخاطب را می شناسند؟ چقدر به جلب مخاطب اهمیت می دهند؟ برای حقوق مخاطب چقدر ارزش و احترام قائل هستند؟ چقدر از میزان اثرگذاری رسانه ای مانند تلویزیون آگاه اند؟ چه اطلاعی از تکنیک ها و روش های تولید برنامه های پرمخاطب دارند؟ چقدر مفهوم رقابت رسانه ای را درک می کنند؟ و... و به طورکلی سواد رسانه ای آنها چقدر است؟ تازه ترین اتفاقی که وضعیت سواد رسانه ای در مدیریت صداوسیمای ایران را با وضوح فراوان نشان می دهد، کاری است که آنها با محبوب ترین، موفق ترین و مستقل ترین برنامه تلویزیون ایران و مجری آن کردند، یعنی برنامه ۹۰ و عادل فردوسی پور. در هیچ جای دنیا پیدا نمی کنید که یک شبکه تلویزیونی با بهترین و محبوب ترین برنامه اش بدون هیچ دلیلی این گونه برخورد کند و آن را به طورکلی حذف کند. اگر کسی کمترین اطلاعی از اصول حرفه ای کار رسانه ای و به ویژه کار تلویزیونی داشته باشد، هیچ گاه چنین رفتار نمی کنند. اتفاقی که در جریان پخش مسابقه فوتبال پرسپولیس ایران و اولسان هیوندای کره جنوبی افتاد، یک شکست تمام عیار برای این مدیریت رسانه ای است که بسیار بیش از مخاطبانش نیازمند سواد رسانه ای است. اعلام شد اینستاگرام فارسی کنفدراسیون فوتبال آسیا این مسابقه را به طور مستقیم پخش می کند و گزارشگر این مسابقه نیز عادل فردوسی پور است. همان کسی که برنامه محبوبش را حذف کردند و خودش را هم فقط به دلیل آنکه به زعم علی فروغی، مدیر شبکه سه، «از مدار خارج شده بود»، از تلویزیون حذف کردند. بعد از این خبر بود که بیش دو میلیون نفر به تعداد دنبال کنندگان اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا اضافه شد. کار سختی نیست که بفهمیم این دو میلیون نفر، ایرانیانی هستند که می خواهند مسابقه را با صدای فردوسی پور بشنوند. آنها از دیدن مسابقه از صفحه تلویزیونی که مدیران آن ساخته اند، رو گردانده اند و انتخابشان چیزی دیگر است.

اگر مدیران صداوسیما برای مدیریت و تولید برنامه تلویزیونی سواد رسانه ای داشتند، مجبور نمی شدند چنین شکست سختی را بپذیرند. از الفبای کار رسانه ای است که هر رسانه باید به تعداد مخاطبانش بیفزاید. وقتی رسانه ای که بودجه های عظیم مصرف می کند، اختیار همه کار دارد، تحت هیچ فشاری نیست، دست و بالش برای خیلی از کارها باز است و از همه گونه امکانات برخوردار است، به سهولت مخاطبانش را از دست می دهد، یعنی کارش را بلد نیست. ساده ترین نکته اش این است که آنها همه این امکانات و بودجه را مصرف می کنند نه برای جلب رضایت مردم، بلکه برای رضایت خودشان و دوستانشان. وقتی این صداوسیما دیگر حتی برای یک مسابقه ساده فوتبال هم قدرت جذب مخاطبش را از دست داده است، می شود افزایش ناتوانی اش را برای مواجهه رسانه ای با مسائل مهم تر و اساسی تر و حیاتی تر کشور به عیان دید. می خواهید بدانید چرا گرایش به منابع رسانه ای دیگری غیر از تلویزیون کشور در مردم ایران در حال فزونی است، نیک در خود بنگرید، پر خود را در آن خواهید دید و خواهید دانست که از شماست که بر شماست. فکری به حال سواد رسانه ای مدیریت صداوسیما کنید که وخامت اوضاع بیش از این نشود.

*روزنامه شرق