بر ماست كه در گفتارها و وصاياى آنان كه به مثابه گنجينه‏هاى تمام‏ناشدنى ونعمتهاى بى نظيرند، به خوبى كاوش كنيم.

امام هشتم ميراثى عظيم از معارف و علوم، به ويژه در حكمت الهى‏وبيان فلسفه و علل احكام و رد بر مذاهب باطله، از خويش بر جاى نهاده‏است.

على بن شعيب گويد : "بر ابوالحسن الرضاعليه السلام وارد شدم. از من‏پرسيد : اى على! زندگى كدام يك از مردم بهتر است؟ عرض كردم :سرورم! شما از من بدان آگاه‏تريد. فرمود : اى على! هر كس كه زندگى‏ديگرى در زندگى او نكو شود. اى على! زندگى كدام يك از مردم بدتروناگوارتر است؟ عرض كردم : شما داناتريد؟

فرمود: كسى كه ديگرى در زندگى او زندگى نكند. اى على! با نعمتهاخوش همسايه باشيد كه آنها رام نشده هستند واگر از قومى گرفته شدند به‏آنها باز نخواهند گشت.

اى على! بدترين مردمان كسى است كه ميهمانش را باز دارد و به‏تنهايى بخورد و بنده‏اش را بزند. به خداوند خوش گمان باش. هر كس كه‏گمان خود را به خداوند نكو كند، خداوند نيز او را نا اميد نخواهد كرد وهر كه به روزى كم راضى شد، به عمل كم از او راضى خواهد شد و هركه به اندك از حلال خرسند شود، هزينه‏اش سبك گردد و خانواده‏اش ازنعمت برخوردار خواهد شد و خداوند او را به درد و درمان دنيا بينا سازد و او را به سلامت از دنيا به دار السلام بيرون برد. بخيل را آرامش،حسود را لذّت، ملول را وفا و دروغگو را مروّت نيست".(71)

و نيز از آن‏حضرت نقل شده است كه فرمود :

"وحشتناك‏ترين (صحنه‏ها) براى انسان سه جاست : روزى كه زاده‏مى‏شود و دنيا را مى‏بيند، و روزى كه مى‏ميرد و آخرت و اهل آن را مشاهده‏مى‏كند، و روزى كه برانگيخته مى‏شود و احكامى را مى‏بيند كه در سراى دنيانديده است. خداوند در اين سه جا بر يحيى و عيسى‏عليهما السلام درود فرستاده‏است. در باره يحيى فرمود :

وَسَلاَمٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيّاً.(72) 

"و درود بر او روزى كه زاده شد و روزى كه مى‏ميرد و روزى كه زنده‏برانگيخته مى‏شود."

و در باره عيسى فرمود: 

وَالسَّلاَمُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدتُّ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيّاً.(73) 

"ودرود بر من روزى كه زاده شدم و روزى كه مى‏ميرم و روزى كه زنده‏برانگيخته مى‏شوم."

خرد انسان مسلمان تمام نگردد مگر آن كه در او ده ويژگى باشد: از او اميدخير باشد، از بدى او در امان باشند، خير اندك از سوى ديگران را بسيارشمارد، خير بسيار خود را كم انگارد، هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ‏نشود، در طول عمر خود از دانش‏جويى خسته نشود، فقر در راه خدا برايش‏محبوب تر از توانگرى باشد، خوارى در راه خداوند برايش محبوب‏تر از سرفرازى در راه دشمن خدا باشد، گمنامى برايش شيرين‏تر از شهرت و بلندآوازگى باشد. سپس فرمود : دهم، و دهمى چيست؟ گفته شد : چيست؟

فرمود: كسى را نبيند جز آن كه مى‏گويد او بهتر و پرهيزكارتر از من است.

همانا مردم دو دسته‏اند : يكى بهتر و با تقواتر از او و ديگر بدتر و پست‏تراز او. پس چون با بدتر و پست‏تر از خود ديدار كند، گويد : شايد خوبى اين ‏مرد پنهان باشد اين براى او بهتر باشد و خوبى من نمايان است و اين براى من ‏بدتر است و چون به كسى كه بهتر و با تقوا تر از اوست بر خورد كند براى اوفروتنى كند تا بدو ملحق شود پس چون چنين كند، بزرگى‏اش فزونى گيرد وخوبى‏اش بهتر شود و يادش نكو گردد و بر اهل زمانه سرورى يابد."(74)

آن‏حضرت اشعارى مي خواند كه شايد سروده خود ايشان باشد.(75)

اذا كان دونى من بليت بجهله‏ 

ابيت لنفسى ان اقابل بالجهل(76) 

و ان كان مثلى فى محلى من النهى‏ 

اخذت بحلمى كى‏اجل عن المثل(77) 

وان كنت ادنى منه فى الفضل والحجى‏ 

عرفت له حق التقدّم و الفضل(78)

و نيز سروده است:(79)

انك في دنيا لها مُدّة 

يقبل فيها عمل العامل(80) 

امّا ترى الموت محيط بها 

يصلب فيها امل الآمل(81) 

تجعل الذنب بما تشتهى‏ 

وتأمل التوبة من قابل(82) 

والموت يأتى اهله بغتةً 

ما ذاك فعل الحازم العاقل(83)

پاورقي ها :

) فى رحاب ائمّة اهل البيت - سيره حضرت امام رضاعليه السلام، ص‏148. 

72) سوره مريم، آيه 15. 

73) سوره مريم، آيه 32. 

74) فى رحاب ائمّة اهل البيت - سيرة حضرت امام رضاعليه السلام، ص‏147. 

75) همان مأخذ، ص‏150. 

76) هرگاه كسى پست‏تر از من باشد و من به نادانى او مبتلا باشم خود را از مقابله بانادانى او منع مى‏كنم. 

77) و اگر كسى از نظر عقل و خرد با من برابر باشد در برخورد با او حلم را پيشه خودمى‏سازم تا از همانند خود برترى گيرم. 

78) و اگر من در فضل و خرد از او پايين‏تر باشم براى او حق تقدم و فضيلت قايل‏مى‏شوم. 

79) همان مأخذ. 

80) تو در دنيايى هستى كه آن را سر آمدى‏است و كردار عمل كننده در اين مدّت پذيرفته‏مى‏شود. 

81) آيا مرگ را نمى‏بينى كه اين دنيا را احاطه كرده است و آرزوى آرزومندان را در آن‏به چهار ميخ مى‏كشد. 

82) گناه را بدان چه دوست مى‏دارى جلو مى‏اندازى و توبه را براى آينده آرزو مى‏كنى. 

83) حال آينده آن كه مرگ ناگهان بر اهل خود وارد مى‏شود و اين، كردار فرد دور انديش‏و خردمند نيست.

منبع : هدايتگران راه نور - زندگانى ثامن الائمّه حضرت على بن موسى عليه السلام ، نويسنده:  آية الله حاج سيد محمد تقى مدرسى ، مترجم: محمد صادق شريعت

 (استفاده بدون ذكر نشاني سايت جايز نيست)