فضیلت گریه بر امام حسین(ع) و ائمه معصومین(ع) 

کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(ع) یَقُولُ: أَیُّمَا مُؤْمِنٍ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ(ع) حَتَّى تَسِیلَ عَلَى خَدِّهِ بَوَّأَهُ اللَّهُ تَعَالَى بِهَا فِی الْجَنَّةِ غُرَفاً یَسْکُنُهَا أَحْقَاباً وَ أَیُّمَا مُؤْمِنٍ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ حَتَّى تَسِیلَ عَلَى خَدَّیْهِ فِیمَا مَسَّنَا مِنَ الْأَذَى مِنْ عَدُوِّنَا فِی الدُّنْیَا بَوَّأَهُ اللَّهُ مَنْزِلَ صِدْقٍ وَ أَیُّمَا مُؤْمِنٍ مَسَّهُ أَذًى فِینَا فَدَمَعَتْ عَیْنَاهُ حَتَّى تَسِیلَ عَلَى خَدِّهِ مِنْ مَضَاضَةٍ أَوْ أَذًى فِینَا صَرَفَ اللَّهُ مِنْ وَجْهِهِ الْأَذَى وَ آمَنَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنْ سَخَطِ النَّار؛^[٢]

امام سجاد(ع) مى‌‌فرمود: هر مؤمنى که براى کشته شدن امام حسین(ع) آن چنان بگرید تا قطرات اشک بر گونه‏‌‌اش جارى شود، خداوند او را در غرفه‌‌هاى بهشتى جاى مى‌‌دهد تا براى مدّتهاى طولانى در آن سکونت کند؛ و هر مؤمنى که به خاطر آزار و اذیّتى که در دنیا به ما (اهل بیت) رسیده، بگرید و قطرات اشک او بر گونه‌‌اش جارى شود، خداوند او را در بهشت در جایگاه صدق جاى مى‌‌دهد؛ و هر مؤمنى که به خاطر ما (و دفاع از آرمانهاى مقدّس ما) زحمت آن را ببیند و اشک او بر رخساره‌‌اش جارى شود، خداوند او را از اذیت و رنج دور مى‌‌‌سازد و او را در روز قیامت از خشم خود و آتش جهنم ایمن مى‏‌‌گرداند.

سوگنامه کربلا در بیان امام رضا(ع)

قَالَ الرِّضَا(ع): «إِنَّ الْمُحَرَّمَ شَهْرٌ کَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِیَّةِ یُحَرِّمُونَ فِیهِ الْقِتَالَ فَاسْتُحِلَّتْ فِیهِ دِمَاؤُنَا وَ هُتِکَ فِیهِ حُرْمَتُنَا وَ سُبِیَ فِیهِ ذَرَارِیُّنَا وَ نِسَاؤُنَا وَ أُضْرِمَتِ النِّیرَانُ فِی مَضَارِبِنَا وَ انْتُهِبَ مَا فِیهَا مِنْ ثَقَلِنَا وَ لَمْ تُرْعَ لِرَسُولِ اللهِ حُرْمَةٌ فِی أَمْرِنَا إِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ أَقْرَحَ جُفُونَنَا وَ أَسْبَلَ دُمُوعَنَا وَ أَذَلَّ عَزِیزَنَا بِأَرْضِ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ وَ أَوْرَثَتْنَا الْکَرْبَ وَ الْبَلَاءَ إِلَى یَوْمِ الِانْقِضَاءِ فَعَلَى مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُونَ فَإِنَّ الْبُکَاءَ یَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ. ثُمَّ قَالَ(ع) کَانَ أَبِی(ع) إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لَا یُرَى ضَاحِکاً وَ کَانَتِ الْکِئَابَةُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ حَتَّى یَمْضِیَ مِنْهُ عَشَرَةُ أَیَّامٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْعَاشِرِ کَانَ ذَلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ وَ یَقُولُ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ الْحُسَیْنُ(ع)»؛^[1]

امام رضا(ع) فرمود: محرم؛ ماهى بود که اهل جاهلیت نبرد را در آن حرام مى‌‏دانستند. اما اینها خون ما را در آن حلال شمردند و حرمت ما را هتک کردند و فرزندان و زنان ما را اسیر کردند و آتش به خیمه‏‌‌هاى ما زدند و وسایل آنها را چپاول کردند و رعایت رسول خدا(ص) را در سفارش به ما نکردند. روز شهادت حسین(ع) چشم ما را ریش کرد و اشک ما را روان ساخت و عزیز ما را در زمین کربلا خوار کرد و ما را تا قیامت به گرفتارى و بلا دچار ساخت. اگر کسی خواست گریه کند، بر مانند حسین باید گریه کند. این گریه، گناهان بزرگ را بریزد. سپس فرمود: شیوه پدرم این بود که وقتی محرم می‌‌شد خنده نداشت و اندوه بر او غالب بود تا روز دهم. روز دهم؛ روز مصیبت و حزن و گریه‏‌‌اش بود و می‌‌فرمود در این روز حسین(ع) کشته شد.

فضیلت گریه بر شهادت امام حسین(ع)

قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(ع): «أَیُّمَا مُؤْمِنٍ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ(ع) حَتَّى تَسِیلَ عَلَى خَدِّهِ بَوَّأَهُ اللهُ تَعَالَى بِهَا فِی الْجَنَّةِ غُرَفاً یَسْکُنُهَا أَحْقَاباً»؛^[2]

امام سجاد(ع) مى‏‌‌فرمود: هر مؤمنى که براى شهادت امام حسین(علیه السّلام) آنچنان بگرید تا قطرات اشک بر گونه‏‌‌‌اش جارى شود، خداوند او را در غرفه‏‌‌هاى بهشتى جاى مى‏‌دهد تا براى مدّتهاى طولانى در آن سکونت کند.

چشمی که در قیامت گریان نخواهد بود

قَالَ النَّبِیُّ(ص): «یَا فَاطِمَةُ کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا عَیْنٌ بَکَتْ عَلَى مُصَابِ الْحُسَیْنِ فَإِنَّهَا ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ بِنَعِیمِ الْجَنَّة»؛^[3]

رسول خدا(ص) فرمود: فاطمه جان! روز قیامت هر چشمى گریان است؛ مگر چشمى که در مصیبت و عزاى حسین گریسته باشد، که آن چشم در قیامت خندان است و به نعمتهاى بهشتى مژده داده مى‌‌شود.

نظر ویژه امام حسین(ع) بر عزادارانش

قَالَ أَبِو عَبْدِ اللهِ(ع): «إِنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ . . . لَیَنْظُرُ إِلَى مَنْ یَبْکِیهِ فَیَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ یَسْأَلُ أَبَاهُ الِاسْتِغْفَارَ لَهُ وَ یَقُولُ أَیُّهَا الْبَاکِی لَوْ عَلِمْتَ مَا أَعَدَّ اللهُ لَکَ لَفَرِحْتَ أَکْثَرَ مِمَّا حَزِنْتَ وَ إِنَّهُ لَیَسْتَغْفِرُ لَهُ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ وَ خَطِیئَة»؛^[1]

امام صادق(ع) فرمود: امام حسین(ع) به گریه‏کننده‏‌‌گانش نظر فرموده و براى آنها طلب آمرزش می‌‌کند و از پدر بزرگوارش درخواست استغفار براى ایشان مى‌‌‏نماید و خطاب به کسانى که برایش گریه مى‌‌‏کنند کرده و مى‏‌‌فرماید: اى کسى که گریه مى‏‌‌کنى، اگر بدانى خدا برایت چه آماده نموده، مسلّما سرور و شادى تو بیشتر از حزن و اندوهت مى‏‌‌گردد و قطعا حقتعالى تمام گناهان و لغزشهاى تو را به واسطه این اشکى که ریخته‌‌اى مى‏‌‌آمرزد.

امتیاز ویژه تربت امام حسین(ع) برای شفا

قَالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ(ع): «لَا تَأْخُذُوا مِنْ تُرْبَتِی شَیْئاً لِتَتَبَرَّکُوا بِهِ فَإِنَّ کُلَّ تُرْبَةٍ لَنَا مُحَرَّمَةٌ إِلَّا تُرْبَةَ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ(ع) فَإِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا شِفَاءً لِشِیعَتِنَا وَ أَوْلِیَائِنَا»‏؛^[2]

امام کاظم(ع) فرمود: مبادا از تربت قبر من براى تبرک بردارید، تربت و خاک قبر همه ما براى چنین کارى حرام است، مگر تربت جدم حسین(علیه السّلام) که تربت او را خداوند شفا براى شیعیان و دوستان ما قرار داده است.

کلام پیامبر(ص) درمورد عزادارن امام حسین(ع)

رُوِیَ أَنَّهُ لَمَّا أَخْبَرَ النَّبِیُّ(ص) ابْنَتَهُ فَاطِمَةَ بِقَتْلِ وَلَدِهَا الْحُسَیْنِ وَ مَا یَجْرِی عَلَیْهِ مِنَ الْمِحَنِ‏ بَکَتْ فَاطِمَةُ بُکَاءً شَدِیداً وَ قَالَتْ یَا أَبَهْ مَتَى یَکُونُ ذَلِکَ؟ قَالَ: فِی زَمَانٍ خَالٍ مِنِّی وَ مِنْکِ وَ مِنْ عَلِیٍّ. فَاشْتَدَّ بُکَاؤُهَا وَ قَالَتْ یَا أَبَهْ فَمَنْ یَبْکِی عَلَیْهِ؟ وَ مَنْ یَلْتَزِمُ بِإِقَامَةِ الْعَزَاءِ لَهُ؟ فَقَالَ: النَّبِیُّ(ص): یَا فَاطِمَةُ إِنَّ نِسَاءَ أُمَّتِی یَبْکُونَ عَلَى نِسَاءِ أَهْلِ بَیْتِی وَ رِجَالَهُمْ یَبْکُونَ عَلَى رِجَالِ أَهْلِ بَیْتِی وَ یُجَدِّدُونَ الْعَزَاءَ جِیلًا بَعْدَ جِیلٍ فِی کُلِّ سَنَةٍ فَإِذَا کَانَ الْقِیَامَةُ تَشْفَعِینَ أَنْتِ لِلنِّسَاءِ وَ أَنَا أَشْفَعُ لِلرِّجَالِ وَ کُلُّ مَنْ بَکَى مِنْهُمْ عَلَى مُصَابِ الْحُسَیْنِ أَخَذْنَا بِیَدِهِ وَ أَدْخَلْنَاهُ الْجَنَّةَ یَا فَاطِمَةُ کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا عَیْنٌ بَکَتْ عَلَى مُصَابِ الْحُسَیْنِ فَإِنَّهَا ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ بِنَعِیمِ الْجَنَّة»؛^[3]

روایت شده: هنگامى که پیغمبر اسلام(ص) فاطمه اطهر را از شهادت فرزندش حسین و آن مصائبى که دچار آن حضرت شد آگاه نمود، حضرت زهرا گریه شدیدى کرد و گفت: پدر جان! یک چنین مصائبى در چه موقع رخ می‌‌دهد؟

فرمود: زمانى که من و تو و على در دنیا نباشیم. گریه حضرت زهرا شدیدتر شد و گفت: پدر جان! پس چه کسى براى حسینم گریه خواهد کرد و چه کسى متصدى عزادارى وى خواهد شد!؟

پیامبر اسلام فرمود: اى فاطمه! مردان و زنان امت من بر مردان و زنان اهل بیتم گریه خواهند کرد، همه ساله هر گروهى پس از دیگرى عزادارى را تجدید می‌‌نمایند.

هنگامى که روز قیامت فرا رسد من و تو مردان و زنان امت را شفاعت خواهیم کرد. هر کس که در مصیبت امام حسین(ع) گریه کند، ما دست او را می‌‌گیریم و داخل بهشت می‌‌‌نمائیم.

اى فاطمه! هر چشمى فرداى قیامت گریان است غیر از چشمى که در مصیبت حسین گریه کند، زیرا صاحب آن چشم، خندان و مژده نعمت‌هاى بهشت به وى داده خواهد شد.

• فضیلت گریه بر مصیبتهای امام حسین(علیه‌السّلام)

وَ فِی حَدِیثِ مُنَاجَاةِ مُوسَى(ع) وَ قَدْ قَالَ یَا رَبِّ لِمَ فَضَّلْتَ أُمَّةَ مُحَمَّدٍ(ص) عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ؟ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى فَضَّلْتُهُمْ لِعَشْرِ خِصَالٍ.

قَالَ مُوسَى(ع): وَ مَا تِلْکَ الْخِصَالُ الَّتِی یَعْمَلُونَهَا حَتَّى آمُرَ بَنِی إِسْرَائِیلَ یَعْمَلُونَهَا؟

قَالَ اللَّهُ تَعَالَى الصَّلَاةُ وَ الزَّکَاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الْجِهَادُ وَ الْجُمُعَةُ وَ الْجَمَاعَةُ وَ الْقُرْآنُ وَ الْعِلْمُ وَ الْعَاشُورَاءُ.

قَالَ مُوسَى(ع): یَا رَبِّ وَ مَا الْعَاشُورَاءُ؟

قَالَ: الْبُکَاءُ وَ التَّبَاکِی عَلَى سِبْطِ مُحَمَّدٍ(ص) وَ الْمَرْثِیَةُ وَ الْعَزَاءُ عَلَى مُصِیبَةِ وُلْدِ الْمُصْطَفَى.

یَا مُوسَى مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِی فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بَکَى أَوْ تَبَاکَى وَ تَعَزَّى عَلَى وُلْدِ الْمُصْطَفَى(ص) إِلَّا وَ کَانَتْ لَهُ الْجَنَّةُ ثَابِتاً فِیهَا.

وَ مَا مِنْ عَبْدٍ أَنْفَقَ مِنْ مَالِهِ فِی مَحَبَّةِ ابْنِ بِنْتِ نَبِیِّهِ طَعَاماً وَ غَیْرَ ذَلِکَ دِرْهَماً إِلَّا وَ بَارَکْتُ لَهُ فِی الدَّارِ الدُّنْیَا الدِّرْهَمَ بِسَبْعِینَ دِرْهَماً وَ کَانَ مُعَافاً فِی الْجَنَّةِ وَ غَفَرْتُ لَهُ ذُنُوبَهُ.

 وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا مِنْ رَجُلٍ أَوِ امْرَأَةٍ سَالَ دَمْعُ عَیْنَیْهِ فِی یَوْمِ عَاشُورَاءَ وَ غَیْرِهِ قَطْرَةً وَاحِدَةً إِلَّا وَ کُتِبَ لَهُ أَجْرُ مِائَةِ شَهِیدٍ؛[١]

محدث نوری(ره) نقل می‌کند که: در جریان مناجات حضرت موسی(ع) با پروردگار، روزی حضرت موسی(ع) به خداوند متعال عرض کرد: خدایا به چه علّت امّت حضرت محمد(ص) را بر سایر امّتها فضیلت و برتری دادی؟

خداوند متعال در جواب فرمود: آنها را به دلیل داشتن ده خصلت و ویژگی برتری دادم.

حضرت موسی(ع) عرض کرد خدایا آن ده خصلت چیست، تا من هم بنی‌اسرائیل را امر کنم آنها را انجام دهند؟

خداوند متعال فرمود: نماز، زکات، روزه، حجّ، جهاد، [نماز] جمعه، [نماز] جماعت، قرآن، علم و عاشورا.

حضرت موسی(ع) عرض کرد: خدایا عاشورا چیست؟

خداوند متعال فرمود: گریه کردن و گریاندن بر نوه حضرت محمّد(ص)، و مرثیه و عزاداری بر مصیبت فرزند پیامبر(ص).

ای موسی؛ هر بنده‌ای از بندگانم در آن زمان بر فرزند پیامبر(ص) گریه کند یا دیگری را بگریاند و برای او عزاداری کند، بهشت بر او واجب است و جایگاه ابدی او بهشت است.

هر کس در راه محبت پسر دختر پیامبر(امام حسین"ع") غذایی را انفاق کند یا درهمی را خرج کند، برای او در دنیا هر درهم را هفتاد درهم برکت می‌دهم و گناهان او را می‌بخشم و با آسایش در بهشت خواهد بود.

به عزّت و جلالم سوگند؛ هر مرد و زنی که در روز عاشورا یا غیر آن، گرچه به اندازه یک قطره، اشک چشمان او جاری شود، برای او ثواب صد شهید ثبت می‌کنم.

• ماه محرم و مصایب این ماه در بیان امام رضا(علیه‌السّلام)

 قَالَ الرِّضَا(ع) إِنَّ الْمُحَرَّمَ شَهْرٌ کَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِیَّةِ یُحَرِّمُونَ فِیهِ الْقِتَالَ فَاسْتُحِلَّتْ فِیهِ دِمَاؤُنَا وَ هُتِکَ فِیهِ حُرْمَتُنَا وَ سُبِیَ فِیهِ ذَرَارِیُّنَا وَ نِسَاؤُنَا وَ أُضْرِمَتِ النِّیرَانُ فِی مَضَارِبِنَا وَ انْتُهِبَ مَا فِیهَا مِنْ ثَقَلِنَا وَ لَمْ تُرْعَ لِرَسُولِ اللَّهِ حُرْمَةٌ فِی أَمْرِنَا.

إِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ أَقْرَحَ جُفُونَنَا وَ أَسْبَلَ دُمُوعَنَا وَ أَذَلَّ عَزِیزَنَا بِأَرْضِ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ وَ أَوْرَثَتْنَا [یَا أَرْضَ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ أَوْرَثْتِنَا] الْکَرْبَ [وَ الْبَلَاءَ] إِلَى یَوْمِ الِانْقِضَاءِ. فَعَلَى مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُونَ فَإِنَّ الْبُکَاءَ یَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ.

ثُمَّ قَالَ(ع) کَانَ أَبِی(ع) إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لَا یُرَى ضَاحِکاً وَ کَانَتِ الْکِئَابَةُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ حَتَّى یَمْضِیَ مِنْهُ عَشَرَةُ أَیَّامٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْعَاشِرِ کَانَ ذَلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ وَ یَقُولُ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ الْحُسَیْنُ(ع)؛[٢]‏

امام رضا(ع) فرمود: محرّم ماهى بود که اهل جاهلیت نبرد را در آن حرام مى‏دانستند. اما خون ما را در آن حلال شمردند و حرمت ما را هتک کردند و کودکان و زنان ما را اسیر کردند و آتش به خیمه‏هاى ما زدند و اموال ما را چپاول کردند و در امر ما رعایتى از رسول خدا(ص) نکردند.

روز شهادت حسین(ع) چشم ما را مجروح کرد و اشک ما را روان ساخت و عزیز ما را در زمین کربلا خوار کرد و تا روز قیامت گرفتارى و بلا بما دچار ساخت.

بر مانند حسین(ع) باید گریست. این گریه، گناهان بزرگ را می‌ریزد. سپس فرمود: شیوه پدرم این بود که چون محرم میشد خنده نداشت و اندوه بر او غالب بود، تا روز دهم. روز دهم روز مصیبت و حزن و گریه‏اش بود و می‌فرمود در این روز حسین(ع) کشته شد.

• عزاداری در روز عاشورا و اهمیت آن

عن الرِّضَا(ع) قال: مَنْ تَرَکَ السَّعْیَ فِی حَوَائِجِهِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ مَنْ کَانَ یَوْمُ عَاشُورَاءَ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ وَ قَرَّتْ بِنَا فِی الْجِنَانِ عَیْنُهُ وَ مَنْ سَمَّى یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ بَرَکَةٍ وَ ادَّخَرَ فِیهِ لِمَنْزِلِهِ شَیْئاً لَمْ یُبَارَکْ لَهُ فِیمَا ادَّخَرَ وَ حُشِرَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ یَزِیدَ وَ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ لَعَنَهُمُ اللَّهُ إِلَى أَسْفَلِ دَرْکٍ مِنَ النَّار؛[٣]

امام رضا(ع) فرمود: هر کس در روز عاشورا کارهاى خود را تعطیل کند، خداوند متعال حوائج دنیا و آخرتش را برآورد. هر کس روز عاشوراء را روز مصیبت و حزن و گریه خود کند، خداى عزّوجلّ روز قیامت را روز خرسندى و شادیش می‌سازد و در بهشت چشمش بما روشن شود.

و هر که روز عاشورا را روز برکت داند و براى خانه‏اش ذخیره‏اى نهد، برکت ندارد و روز قیامت با یزید و عبید اللَّه بن زیاد و عمر بن سعد(لعنة الله علیهم) در درک أسفل دوزخ محشور گردد.