ختم‌های جمعی قرآن و طرح‌های هزاران ختم قرآن و این قبیل ختم‌های دسته جمعی را همه شنیده‌ایم و بعضاً هم در آن‌ها شرکت کرده ایم، اما «ختم جهانی قرآن مجید» عنوان جالب و جدیدی به نظرم آمد.

البته بعداً مــی‌فهمم که این طرح جدیدی نیسـت و چند سالی از برگزاری آن می‌گذرد.

به هر حال برای رفع کنجکاوی هم که شده به سراغ این غرفه در محوطه بیرونی بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم می‌روم.

خانم‌های جوان نشسته‌اند و به مراجعان توضیحاتی در مورد چگونگی شرکت در ختم قرآن ارائه می‌دهند.

ماکتی از یک درخت با شاخه‌های فراوان هم رو به روی غرفه گذاشته شده است. ‏

فائزه خدایاری- مسئول غرفه می‌گوید بنیاد جهانی ختم قرآن در ۷ کشور دفتر دارد. خــتم قـــرآن به این صــورت است که علاقه‌مندان می‌تــوانــند به وبــسایت ما به آدرس ‏www.ghorany.com‏ مراجعه و در طرح‌های ختم قرآن که به اشکال مختلف مثلاً قرائت هر شب ۱۰ آیه یا هر هفته یک حزب است، شرکت کنند.

خانم خدایاری می‌گوید: بنیاد جهانی ختم قرآن که دفتر اصلی آن در تهران است، در ایالات متحده آمریکا ۲۷ هزار عضو دارد و بعد از آن کــشورهای کانادا و انگلستان بیشترین اعضای خارجی این طرح را تشکیل می‌دهند.

وبسایت این بنیاد به ۹ زبان زنده دنیا فعالیت می‌کند و خارجی زبانان به راحتی می‌توانند از آن استفاده کند. ‏

می‌گوید دفاتر ما در کشورهای دیگر وظیفه تبلیغ و اطلاع‌رسانی در مورد قرآن مجید و ختم جهانی آن را بر عهده دارند و معمولاً بروشورهای ختم قرآن را در میان مسلمانان کشورهای دیگر پخش می‌کنند.

وی می‌افزاید: با توجه به این که زبان مشترک همه مسلمانان قرآن است، ما هم فکر کردیم از این زبان مشترک استفاده کنیم تا مسلمانان جهان اتحاد بیشتری با هم داشته باشند.

طرح شجره طیبه

هر سال ماه مبارک رمضان که می‌آید و همزمان با نمایشگاه قرآن کریم، بنیاد ختم قرآن طرح‌های دیگری را هم برای این ایام در نظر می‌گیرد.

خدایاری در این باره می‌گوید: در سال ۱۳۹۱ ما طرح «کتابت قرآن» را داشتیم. هر کس به غرفه ما مراجعه می‌کرد یک آیه به دست خودش می‌نوشت و در آخر قرآن کاملی به خط چند هزار هموطن‌مان به دست آمد.

سال ۱۳۹۲ هم طرح «قالیچه اسماءالله» را داشتیم. که طی آن ۴ قالیچه در ابعاد ۷۰ در ۵۰ سانتیمتر توسط مردم بافته شد. هر کسی مراجعه می‌کرد طبق نقشه یک گره بر قالیچه می‌زد و تا پایان نمایشگاه ۴ قالیچه درست شد.

این فرش‌ها قرار است با رایزنی‌هایی که انجام شده است به حرم مطهرحضرت امام حسین (ع) فرستاده شود.

او به ماکت درختی که در چند قدمی غرفه وجود دارد، اشاره می‌کند و می‌گوید: امسال هم طرح «شجره طیبه» را برای ماه مبارک رمضان در نظر گرفته ایم.

به این صورت که هر آیه قرآن را روی کاغذهایی با طرح برگ درخت، چاپ کرده‌ایم و مردم می‌آیند و هر کدام، یکی از آیات روی برگ‌ها را پر رنگ می‌کنند.

برگ‌ها لمینت می‌شوند و به شاخه‌های درخت نصب می‌شوند. تا پایان ماه رمضان تمامی آیات قرآن به این درخت وصل می‌شود.

هنوز به توافق نرسیده‌ایم که بعد از تکمیل طـرح، درخت را کجا بفرستیم. شاید آن را به همین باغ موزه دفاع مقدس اهدا کنیم.‏

‏ به اینجـای حرفش که می‌رسد، یک برگ درخــت کاغذی هــم به دست من می‌دهد و می‌خواهد من هم در این طرح شرکت کنم.

آیه ۳ سوره اعراف به من می‌رسد و با نوشتن آن، من هم یکی از چند هزار نفری می‌شوم که در این طــرح شرکت خواهند کرد.

کارتی به من می‌دهد و شماره آیه و سوره‌ای که آن را نوشته ام، در آن مشخص شده است.‏

از خانم خدایاری می‌پرسم با چه هدفی این طرح‌ها را در طول ماه رمضان اجرا می‌کنند. می‌گوید: با استفاده از این برنامه‌ها می‌خواهیم عظمت قرآن را نشان دهیم. دنیا هر روز در حال پیشرفت است و جوانان به دنبال تنوع هستند.

برای جذب آن‌ها به قرآن و بهره مندی از آن باید همیشه طرح‌ها و ایده‌های نو داشته باشیم.

این قبیل مشارکت‌های مردمی هم جذابیت دارد هم اینکه عظمت قرآن و فراگیری مسلمانان را نشان می‌دهد و طرح شجره طیبه هم نمادی از شکوه آفرینش خداست.‏

حلویات بیروت

«حلویات بیروت» تو را می‌برد درست وسط شهر بیروت! غرفه‌ای بیرون از چادر بخش مکتوب که شیرینی‌های بیروتی می‌فروشد. شیرینی‌هایی با طعم مقاومت! به نظر خوشمزه می‌آیند.

به هر حال وقتی با کنجکاوی فروشندگانش را نگاه می‌کنم تا ببینم لبنانی هستند یا خیر، آن قدر سرشان شلوغ است که متوجه چیزی نمی‌شوم.

به هر حال وارد چادری می‌شوم که غرفه اول آن متعلق به سید عبدالله مرتضی است. مسئول غرفه «امجاد لبنان»!‏

‏ با خودم فکر می‌کنم که آیا باید انگلیسی با او صحبت کنم یا فارسی می‌داند که خودش به فارسی سلام و خوش آمد می‌گوید و می‌بینم که با همکارش هم به خوبی فارسی صحبت می‌کند.

باز هم کنجکاوی می‌کنم تا بدانم چطور فارسی را این قدر خوب می‌داند که می‌گوید رشته تحصیلی اش زبان فارسی بوده است، آن هم در دانشگاه تهران!

حالا در لبنان استاد دانشگاه است و جدا از آن مترجم زبان فارسی هم هست. یک کارگاه چاپ قرآن در لبنان دارد و یکی هم در تهران. می‌گوید از هر قرآن دو نسخه بیشتر چاپ نمی‌کنیم.‏

جلد قرآن‌های این غرفه همگی چوبی است. می‌گوید این سبک خاص متفاوت را برای جلد قرآن برگزیدیم و اتفاقاً این طرح طرفداران زیادی دارد.

سید عبدالله ادامه می‌دهد: ۲۲ سال در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران شرکت کرده ام و الان ۸ سال اســـت که در نـــمایشگاه قــرآن هم حضـور پیدا می‌کنم.

ما متوجه شده‌ایم که جدا از کتاب قرآن، کتاب‌های ایرانی مثل شاهنامه و دیوان حافظ هم طرفداران زیاد دارد و این گونه شد که کارگاهی هم در تهران برپا کردیم تا متناسب با تقاضای مشتریان، این چنین کتاب‌هایی را هم منتشر کنیم.

می‌گوید: همزمان با این نمایشگاه، یکی از قرآن‌های نفیس و منحصر به فرد ما که به خط ریحان است و ۱۷۵ کیلوگرم وزن دارد، در برج میلاد به نمایش در می‌آید.‏

او که در نمایشگاه بیروت هم شرکت کرده است، ادامه می‌دهد: هر کشوری فرهنگ خاص خود را دارد مثلاً در نمایشگاه کتاب بیروت، مسیحی‌ها هم می‌آیند و کتاب‌های مسلمانان را می‌خرند.

در ایران هم از نمایشگاه‌های قرآن استقبال می‌شود و قشر خاص تری به کتاب‌های دینی و فلسفی علاقه نشان می‌دهند که البته تعدادشان کم نیست.

در مورد عوض شدن مکان نمایشگاه قرآن کریم که سال‌های قبل در مصلای تهران برگزار می‌شد و امسال به موزه دفاع مقدس منتقل شده است، می‌گوید: محیط مصلای امام خمینی (ره) دل انگیز‌تر بود و مردم هم به آنجا عادت کرده بودند.

مکان در میزان استقبال مردم از یک نمایشگاه خیلی تاثیرگذار است. اینجا بوفه ندارد، تهویه اش مناسب نیست و گرما آزاردهنده است.

مردم بیشتر سعی می‌کنند دم غروب بیایند و افطار را هم اینجا بگذرانند، اما امکانات زیادی برای خورد و خوراک و افطار مردم تدارک دیده نشده است.‏

‏ ‏

پژوهش‌های قرآنی

اسماعیل سمیعی‌نژاد ـ مسئول یکی دیگر از غرفه‌هاست. می‌گوید برایش ناراحت کننده است، وقتی می‌بیند بعضی از جوانان از کتاب‌های مذهبی استقبال مطلوبی نمی‌کنند و نمی‌خواهند دانش و درکشان را در این زمینه بالا ببرند.

یکی از دلایلش را ظهور تکنولوژی‌های جدید مثل موبایل‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌داند که سهم قابل توجهی از وقت جوانان را به خود اختصاص می‌دهد و در کل می‌گوید سرگرمی‌هایی در دنیا به وجود آمده است که انسان را از توجه به معنویات دور می‌کند و باید با تبلیغات درست، مردم را به مسائل روحانی و معنوی جذب کرد. ‏

سمیعی نژاد کتابی را نشانم می‌دهد و می‌گوید: به طور مثال سال قبل یکی از برنامه‌های تلویزیون این کتاب را معرفی کرد و بعد از آن برنامه، واقعاً استقبال از این کتاب عالی بود.

همه می‌آمدند و سراغش را می‌گرفتند. پس تبلیغات و معرفی کتاب‌ها می‌تواند در این زمینه بسیار تاثیرگذار باشد.

محمد پور یوسفی – مدیر غرفه به نشر است که محصولات آستان قدس رضوی را به نمایش گذاشته است. قرآنی را به من نشان می‌دهد و می‌گوید: این قرآن به خط ابراهیم سلطان یکی از شاهکارهای هنر کتابت و تذهیب دوره تیموریان در قرن نهم محسوب می‌شود.

ابراهیم سلطان، فرزند شاهرخ و نوه تیمور گورکانی است. این قرآن در موزه آستان قدس نگهداری می‌شود و حالا یک نسخه از روی آن چاپ کرده‌اند و در معرض دید قرار داده اند.

البته تصاویر شاهکارهای هنری دیگری از موزه آستان قدس رضوی مثل کتیبه‌های مسجد گوهر شاد هم در این غرفه به نمایش و فروش گذاشته شده است.

پور یوسفی هم مثل اکثر مردم و غرفه‌داران، از انتقال نمایشگاه به اینجا ناراضی است. از او در مورد وضع نشر کتاب‌های دینی و مذهبی می‌پرسم.

می‌گوید: امروزه خیلی از کارها تکراری شده است. متاسفانه حاصل بعضی از پژوهش‌های قرآنی، کارهای ضعیفی است که به ورطه تکرار افتاده‌اند و چندان نمی‌توانند چشمگیر باشند و مخاطب را جلب کنند.

باید تلاش‌های منظمی در مورد پژوهش‌های قرآنی صورت بگیرد تا ببینید چه قدر مخاطب جذب این آثار می‌شود. مردم خودشان کتاب خوب را می‌شناسند و به راحتی از کنارش نمی‌گذرند.

۱۸ سال است که در کار چاپ و نشر هستم و در کل، سال‌های اخیر شرایط مناسبی بر صنعت نشر حاکم نبوده است که کارهای دینی هم از این قاعده مستثنی نیست.‏

نقاشی داستان‌های قرآنی

‏ ایران علی اکبری، بانویی ۵۶ ساله است. به تنهایی به نمایشگاه آمده است تا برای نوه‌هایش قرآن و آیت الکرسی بخرد.

می‌گوید: علاوه بر این‌ها تابلوی اسماء خداوند و قرآن کامپیوتری مــبین هم خریده‌ام که بــرای اســتفاده در رایانه مناسب است.

می‌گوید جوانان به خانواده‌هایشان نگاه و از آنان الگو برداری می‌کنند. اگر خانواده‌ای در جهت آشنایی فرزندان با قرآن و شریعت بکوشد، قطعاً بچه‌ها هم علاقه مند می‌شوند. با توجه به سرگرمی‌های جدیدی که وجود دارد باید به روش‌های مختلف، کودکان و نوجوانان را تشویق کرد که به مسائل دینی بپردازند.‏

شاید تعدادی از این ابزارهای تشویقی را بتوان در بخش رسانه‌های دیجیتال یا بخش کودک و نوجوان نمایشگاه قرآن کریم پیدا کرد.

ناصر احمدی، جوانی ۲۵ ساله و مسئول غرفه نرم‌افزارهای فاخر قرآنی است.

می‌گوید: در این جا نرم‌افزارها و بازی‌های رایانه‌ای برگزیده را گرد آورده‌ایم تا به عــلاقه منـــدان، شیوه‌های سبک زنــدگی بر اساس دستـورات دیــنی آموزش داده شود.

بازی «زیارت» را به من نشان می‌دهد که در آن صحن حرم مطهر امام رضا(ع) بازسازی شده است و می‌توان به صورت مجازی در این مکان قدم زد و زیارت کرد و همچنین در مورد آداب زیارت و تاریخچه حرم و دیگر مسائل هم آموزش‌هایی داده شده است.‏

سپس نرم افزار «سراب» را هم نشانم می‌دهد که در آن در مورد فرقه‌هایی چون وهابیت، شیطان‌پرستی و بهاییت با استفاده از فیلم و عکس و سخنرانی، آموزش‌هایی داده می‌شود.

می‌گوید: این نرم افزار موضوعاتی را شامل می‌شود که خیلی‌ها در موردشان سوال دارند و به همین دلیل هم یکی از پر فروش‌ترین نرم‌افزارهای نمایشگاه به حساب می‌آید.‏

غرفه نقاشی کودکان هم با استقبال خوبی مواجه شده است. در اینجا همه بچه‌ها دور هم نشسته‌اند و با دستان کوچکشان، داستان‌های قرآنی را نقاشی می‌کنند. ‏

مریم رجبی می‌گوید: ما در این بخش برای کودکان داستان‌های قرآنی را تعریف می‌کنیم یا انیمیشن آن‌ها را برایشان به نمایش می‌گذاریم و از آن‌ها می‌خواهیم با کاغذ و مداد رنگی یا در کامپیوتر، داستان مورد نظرشان را نقاشی کنند.

نقاشی‌هایی که روی کاغذ است هم بعداً به کامپیوتر منتقل می‌شود و همه را به شکل لوح فشرده در اختیارشان قرار می‌دهیم.

رجبی ادامه می‌دهد: معمولاً بچه‌ها خودشان از قبل با این داستان‌ها آشنایی دارند و در کل داستان‌های قرآنی آن قدر جذابیت دارند که کودکان با علاقه آن‌ها را دنبال کنند و نقاشی‌هایشان را بکشند.

بخش رسانه‌های دیجیتال تقریباً انتهایی‌ترین بخش نمایشگاه قرآن است که به قسمت ادوات جنگی که در مقابل موزه دفاع مقدس به نمایش گذاشته شده است، ختم می‌شود.

مردم زیادی دور این جیپ‌ها و تانک‌ها و هواپیماهای جنگی جمع شده‌اند و بعضی با آن‌ها عکس می‌گیرند و هر چه بیشتر به غروب نزدیک می‌شویم، کم کم مردم هم پراکنده‌تر می‌شوند تا خود را برای افطار آماده کنند.‏

شبنم سید مجیدی منبع: دُر نیوز