"ينام الرّجل على الثـكل، و لا ينام على الظّلم"

مرد بر مرگ فرزند آرام می‌گیرد، اما بر ستم، نه.

امیرالمؤمنین؛ علی‌ بن ابی‌طالب

* سید کمال‌الدین دعائی

«عبدالکریم علی احمد الفخراوی» ‌ معروف به حاج کریم فخراوی یکی از شیعیان فارسی‌زبان و از فعالان رسانه‌ای و فرهنگی در بحرین بود که به دلیل فعالیت‌های اعتراضی علیه حکومت آل‌خلیفه، پس از بازداشت به‌دست عوامل دولت شکنجه و کشته شد.

خانوادهٔ وی که در اصل از بردستان شهرستان دیّر از استان بوشهر بودند، چندین نسل است که در بحرین زندگی می‌کنند. او دارای دیدگاه‌ها و فعالیت‌های انقلابی و مورد شناخت شیعیان بحرین بود. اشتغال وی در عرصهٔ ترویج فرهنگ تشیع بود و به نشر آثار شیعه از طریق انتشارات و کتاب‌فروشی زنجیره‌ای فخراوی (مکتبة الفخراوی) می‌پرداخت. این انتشارات مرکز توزیع آثار فرهنگی میان مردمان بحرین و سایر شیعیان در عربستان و امارات و دیگر کشورهای عربی است.

فخراوی همچنین از مؤسسان و سهام‌داران روزنامهٔ «الوسط» تنها روزنامهٔ مستقل و میانه‌رو در بحرین بود. روزنامه‌ای که به دلیل پوشش اخبار سرکوب اعتراضات توسط کمیسیون امور اطلاعات بحرین توقیف شد و تنها پس از تغییر مدیرمسئول آن مجدداً اجازهٔ انتشار یافت.

از جمله فعالیت‌های فرهنگی فخراوی، تقویت کتابخانه‌های مساجد و حسینیه‌ها و مدارس بحرین و اهدای گستردهٔ کتاب به این اماکن بود. او یکی از اعضای ارشد حزب سیاسی «الوفاق» (مهم‌ترین حزب اپوزوسیون در بحرین) بود و در میان دوستان خود به اخلاق، هوش و تعهد شناخته شده بود.

مأموران حکومتی بحرین به دلیل گسترش فعالیت‌های اعتراضی کریم فخراوی به منزل مسکونی وی حمله کردند. او در ۴ آوریل ۲۰۱۱ و پس از آن‌که به قصد تنظیم شکایت‌نامه‌ای در مورد تخریب منزل خود به مقر پلیس رفته بود بازداشت و ناپدید شد. ۹ روز پس از دستگیری بر اثر شکنجه در سن ۴۹ سالگی جان باخت و روز چهارشنبه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۹۰ (۱۲ آپریل ۲۰۱۱) تشییع شد.

«ناصر الراس» یکی از شهروندان بحرینی است که به تازگی از زندان آزاد شده است. او در گفتگو با شبکهٔ المنار می‌گوید: «شکنجهٔ معترضان به اندازه‌ای شدید بود که زندانی آرزوی مرگ می‌کرد، احساس می‌کردیم که جان از بدنمان خارج شده است. در مقابل چشمان من کریم فخراوی در اثر شکنجه شدید مزدوران رژیم بحرین جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و قربانی شکنجه شد.»

در پی شهادت کریم فخراوی دولت بحرین اعلام کرد که مرگ وی به علت بیماری کلیوی بوده است؛ ولی خانوادهٔ این شهید به خبرنگاران اعلام کردند که وی موقع دستگیری از سلامتی کامل برخوردار بوده است و هیج سابقه بیماری نداشته است. در تشییع جنازهٔ او، عکس‌ها و تصاویری اینترنتی از پیکر این شهید میان تشییع‌کنندگان توزیع شد که ثابت می‌کرد وی به شدت تحت شکنجه قرار گرفته است.

در گزارش کمیته مستقل حقیقت‌یاب بحرین آمده است که فخراوی در حال شکنجه شعار «الله اکبر» را فریاد می‌زد و دلیل شهادت او را آسیب دیدن کلیه‌های وی در اثر شکنجه و از کار افتادن آن‌ اعلام کرد.

شکنجه و شهادت حاج کریم، ‌ بازتابی گسترده در رسانه‌ها و مجامع بین‌المللی و سازمان‌های مرتبط با حقوق‌بشر یافت. سازمان خبرنگاران بدون مرز در بیانیه‌ای اعتراضی، خواهان توضیح دولت بحرین درباره شکنجه‌های اعمال شده بر این شهید شد. این سازمان همچنین انجام تحقیقاتی دقیق درباره علل جان سپردن این شهید و محاکمه عاملان آن را از دولت بحرین درخواست کرد.

همچنین خانم «ایرینا بوکووا» مدیر کل سازمان یونسکو در واکنش به کشته شدن حاج کریم فخراوی با انتشار بیانیه‌ای تشکیل کمیته تحقیق را خواستار شد. بوکووا درباره این شخصیت بحرینی به خبرنگاران گفت: «کریم رشید فخراوی از مدافعان توسعه رسانه آزاد و تکثرگرایی بود، اصلی که به عنوان بهترین خط مشی احترام به حقوق شهروندان در سازمان یونسکو دنبال می‌شود.»

پس از شهادت حاج کریم فخراوی، اقوام او از خاندان «فخرایی» در شهرستان دیّر در استان بوشهر نیز برای او مراسم ختم و سوگورای برگزار کردند. او در میان انقلابیون بحرین، ملقب به عنوان «شیخ‌ الشهداء» شده است.

***

روایت تصویری از زندگی شهید کریم فخراوی