تجاوز ۱۲ روزه به ایران عزیز، درس‌های بزرگی برای همگان، به‌ویژه نظام حکمرانی کشور، دربرداشت. این تجربه، همچنان باید در اولویت تحلیل و ارزیابی قرار گیرد تا راه آینده کشور روشن‌تر ترسیم شود.

یکی از مهم‌ترین این درس‌ها، چگونگی ایفای نقش و مسئولیت دولت در شرایط جنگ اخیر بود. تجاوز غافلگیرکننده رژیم صهیونیستی در حالی رخ داد که دولت سرگرم مذاکرات با مقامات آمریکایی بود، و همین مسئله، ساختار تصمیم‌سازی کشور را در شوک قرار داد. هم‌زمان با این حمله، ترور فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای و تهدید به ترور مقامات بلندپایه نیز انجام شد.

در چنین شرایطی، دولت موظف است برای حفظ وحدت ملی، تضمین امنیت شهروندان و ارائه بی‌وقفه خدمات حیاتی به مردم تلاش کند. انجام این وظایف در کشوری به وسعت ایران و با جمعیتی ۹۰ میلیونی، در شرایطی که ناترازی‌های اقتصادی، اجتماعی، انرژی و زیربنایی به‌وضوح دیده می‌شوند، به‌شدت دشوار است. این در حالی است که سرمایه اجتماعی نیز در اثر بحران‌های دو دهه اخیر تا بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است.

در این فضای پرمخاطره، جنگ روانی رسانه‌های خارجی به رهبری تلویزیون‌هایی چون اینترنشنال و بی‌بی‌سی، تلاش کردند امید را از مردم بگیرند و ملت ایران را به زانو درآورند. در چنین شرایطی، ارزیابی عملکرد دولت در کنار سایر ارکان حاکمیتی، ضرورتی انکارناپذیر است.

دولت در میدان

دولت پزشکیان حقیقتاً با حضور پررنگ، کارآمد و آرام‌بخش خود، توانست امور جاری کشور را در کنترل بگیرد و با تدبیر و طمأنینه، خدمات را بدون کمترین تنش و با همراهی مردم صبور و فهیم ایران، به‌صورت بی‌وقفه ادامه دهد. شاید مهم‌ترین ویژگی دولت در این میان، بی‌ادعایی در ارائه خدمات، پرهیز از تبلیغات نمایشی، و رفتار صادقانه و بی‌تکلف با مردم باشد.

از این رو، شایسته است از همه‌ی مسئولان و دست‌اندرکاران دولت آقای پزشکیان به‌صورت صمیمانه قدردانی شود و از تلاش‌های آنان با گفتن یک «دست‌مریزاد» جانانه یاد گردد.

فراتر از اداره‌ی امور روزمره

دولت باید بداند که شرایط کشور امروز بسیار پیچیده‌تر از گذشته است. نباید خود را تنها به اداره‌ی امور جاری محدود سازد، بلکه لازم است با نگاهی میان‌مدت و بلندمدت، برای آینده‌ای باثبات و پیشرفت، برنامه‌ریزی و اقدام کند. پس از گذر از جنگ سهمگین ۱۲ روزه، کشور نیازمند نگاهی نو به مسائل بنیادین است؛ نگاهی که تهدیدها را به فرصت تبدیل نماید.

۱. بهبود مسائل اقتصادی

تورم افسارگسیخته، رکود اقتصادی و کمبود زیرساخت‌ها، معضلات اصلی جامعه امروز است. دولت باید به‌جای راه‌حل‌های مقطعی، چاره‌ اندیشی راهبردی و میان‌مدت را در دستور کار تیم اقتصادی خود قرار دهد.

۲. توسعه روابط خارجی

تعامل سازنده با جهان، شاه‌راه توسعه ایران عزیز است. با وجود کادر توانمند و با تجربه در دستگاه دیپلماسی و حضور فردی متعهد، مسئولیت‌پذیر و شجاع در رأس وزارت خارجه، دولت می‌تواند مسیر تعامل و همکاری را با شجاعت و سرعت ادامه دهد. اعتمادسازی بین‌المللی کلید موفقیت در این مسیر است.

۳. افزایش سرمایه اجتماعی

جنگ ۱۲ روزه نشان داد که مردم ایران سرمایه‌ای عظیم از وفاداری، باور و انسجام ملی دارند. دولت باید این سرمایه را نه در سخن، بلکه با عمل و برنامه پاس بدارد. صداقت در گفتار، وفاداری در رفتار و احترام به حقوق همه ایرانیان، رمز بازسازی سرمایه اجتماعی است. دولت باید به‌جای مداخله در سبک زندگی و باورهای مردم، نقش حامی و تسهیل‌گر را ایفا کند. بگذاریم مردم خود تصمیم بگیرند؛ دولت نماینده مردم است، نه قیم آنان.

*جماران