"شیخ تمیم بن حمد آل ثانی" امیر قطر که روز چهارشنبه هفته گذشته به تهران سفر کرد، بر طرحی مشترک بین قطر و ایران برای حفر تونلی در زیر خلیج فارس تاکید کرد که امید است با احداث این طرح، ارتباط بین غرب آسیا و دریای خزر تا مدیترانه گسترش یابد.

به گزارش عصرایران به نقل از وبگاه "پرس تی وی"، ایده ساخت طولانی‌ترین تونل جهان اولین بار در سفر "ابراهیم رئیسی" رئیس‌جمهوری فقید ایران به قطر در فوریه 2022 مطرح شد. در آن زمان گفته می‌شد که این پروژه تنها زمانی اجرا می‌شود که کمیته مشترک قطری و ایرانی مطالعات و مذاکرات درباره این پروژه را به پایان برساند.

امیر قطر در دیدار با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با بیان اینکه کمیته این پروژه به زودی فعال می‌شود، گفت: این امر نشان می‌دهد که چقدر این کشور برای به ثمر رساندن این پروژه بلندپروازانه، جدی است.

این تونل که از نوک شمالی شبه جزیره قطر شروع می شود، حدود 190 کیلومتر تا سواحل ایران در نزدیکی بندر "دیِر" امتداد خواهد داشت. این تقریبا 3 برابر بیشتر از طولانی‌ترین تونل حمل‌ونقل فعلی در چین است که بخش 68 کیلومتری متروی "چنگدو" است.

همچنین 5 برابرِ طولانی‌ترین تونل زیردریایی است که فرانسه و بریتانیا را از طریق تونل مانش به طول 38 کیلومتر به هم متصل می‌کند. تونل مانش که از سال 1988 تا 1994 ساخته شد، با هزینه 21 میلیارد دلاری، گران‌ترین پروژه عمرانی تاریخ نام گرفته است.

با این حال، پروژه برنامه ریزی شده تونل اتصال ایران و قطر، مستلزم هزینه های هنگفتی است که با توجه به درآمد سالانه 200 میلیارد دلاری قطر از فروش گاز، علیرغم مشکلات اقتصادی ایران در مواجهه با تحریم ها، می توان آن را جبران کرد.

برای قطر، ساخت تونل دستاورد بزرگی است که از طریق آن می تواند از طریق ایران به بازارهای اوراسیا دسترسی داشته باشد. مانند سایر کشورهای عربی، این کشور کوچک اما ثروتمند برای اتصال به نقاط مختلف کره زمین به مسیر زمینی عربستان سعودی وابسته است و دولت دوحه با تجربه محاصره همه جانبه سال 2017 از سوی عربستان سعودی و دیگر همسایگان عربی، می خواهد برای همیشه از شر این وابستگی خلاصی یابد.

دوحه و ریاض سابقه خصومت متقابلی دارند که در سال 2017 زمانی که عربستان سعودی، همراه با مصر، امارات و بحرین روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و همه راه های ورود به قطر از طریق هوا، دریا یا زمین را مسدود کردند، به اوج خود رسید.

عربستان سعودی سپس قطر را به حمایت از اخوان المسلمین در مصر و تضعیف اقتدار پادشاهی سعودی از طریق شبکه تلویزیونی با نفوذ "الجزیره" متهم کرد.

در آن زمان، ایران به همراه روسیه و ترکیه به دفاع از قطر در برابر گروه چهارجانبه به رهبری عربستان سعودی شتافتند.

قطر در دوران تحریم و محاصره دریایی و زمینی و هوایی، مواد غذایی وارداتی  خود را از طریق بنادر نزدیک ایران و هواپیماها توسط ترکیه ارسال می‌شد که بعدا با جمهوری اسلامی یک قرارداد مسیر زمینی برای صادرات کالا از طریق ایران منعقد کرد.

قطر میدان شمالی را با پارس جنوبی ایران که بزرگترین میدان گاز طبیعی جهان است، مشترک است.

این کشور همچنین مالک 20 درصد از شرکت نفت دولتی روسیه "روس نفت" است و یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خارجی در روسیه است که به دنبال مشارکت استراتژیک با آن است و این مساله نشانگر این است که چرا این تونل برای قطر تا این حد مهم است.

با این وجود، پروژه تونل می تواند از طریق ساده سازی روابط تجاری به مولفه ای برای همگرایی منطقه ای تبدیل شود. احداث این تونل در راستای سیاست همسایگی ایران است و ظرفیت هایی برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی به ویژه با کشورهای حوزه خلیج فارس ارایه می کند.

پس از دهه ها رقابت، ایران و عربستان سعودی فهمیده اند که عادی سازی روابطشان به نفع دوجانبه آنهاست. این دو کشور اشتراکات زیادی دارند: هر دو قدرت های بزرگ و دو کشور بزرگ منطقه از نظر مساحت هستند. هر دو از تولیدکنندگان قابل توجه نفت هستند و دو تا از بزرگترین ذخایر نفتی جهان را دارند.

عقل سلیم آنها را ملزم می کند که از قراردادهای تجاری به عنوان ابزاری برای روابط بلندمدت و ایجاد پل ها با ایجاد منافع مشترک اقتصادی استفاده کنند. ایران و عربستان می توانند از طریق تونل ایران و قطر برای پیشبرد تلاش های خود در زمینه افزایش تجارت دوجانبه استفاده کنند.
این پروژه اساسا رویکرد دیپلماتیک جهان عرب در قبال ایران و راه حل منطقه ای آن در برابر نوسانات سیاست ها و تعهدات امنیتی آمریکا و هژمونی روسیه است.

از سوی دیگر این تونل ایران را قادر می سازد تا به بازارهای آفریقا، مدیترانه و اروپا دست یابد و مسیر مفیدی را برای عربستان سعودی برای دستیابی به بازارهای آسیای مرکزی، روسیه و چین فراهم کند.

ایران با استفاده از این مسیر مستقیم و امن می‌تواند به کانال سوئز در دریای سرخ برسد و بدون عبور از عراق، سوریه و لبنان، مسیر تجاری به سمت دریای مدیترانه و اروپا باز کند.

تحقق پروژه تونل ایران و قطر روابط قطر با جهان را متحول خواهد کرد و پیامدهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی بسیار مثبتی برای ایران و قطر خواهد داشت.