عصرایران ؛ توقیف پول های ایران در قطر با وجود تکذیب مسوولان دولت رئیسی، واقعیت دارد. این موضوع به دنبال انتشار خبر دیدار امیر قطر با رهبری مشخص شد.

مهمترین نکته دیدار امیرقطر با رهبری، اشاره آیت الله خامنه ای به توقیف پول های ایران در قطر و مطالبه آزادسازی آن بود. 

سخنان حضرت آیت الله خامنه ای این گونه است: "ما کشور قطر را یک کشور دوست و برادر میدانیم اگرچه همچنان مسائل مبهم و حل نشده‌ای همچون بازگرداندن مطالبات ایران که از کره جنوبی به قطر منتقل شد، باقی است و هم اینکه میدانیم مانع اصلی عملی شدن توافقی که در این زمینه انجام شده بود، آمریکا است. ما اگر جای قطر بودیم، به فشارهای آمریکا اعتناء نمی‌کردیم و مطالبات طرف مقابل را بازمی‌گرداندیم و همچنان انتظار چنین اقدامی را از جانب قطر داریم".

با این سخنان رهبری، بعد از مدت ها ثابت شد پول های انتقالی ایران از کره جنوبی به قطر، در توقیف است و عامل توقیف آن هم آمریکاست. این در حالی است که سال گذشته و به دنبال انتشار خبرهایی از توقیف پول ایران در قطر، مقامات دولت رئیسی از جمله رئیس بانک مرکزی ، سفیر ایران در قطر و دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، این خبر را تکذیب کردند. 

نکته جالب توجه اینکه رئیس بانک مرکزی و سفیر ایران در دوحه همچنان در سمت خود هستند.

مبلغ این پول 6 میلیارد دلار است. در توافق میان ایران و امریکا در زمان دولت رئیسی و با میانجیگری قطر، 6 میلیارد دلار پول توقیفی ایران در کره جنوبی آزاد و به بانک های قطری منتقل شد اما در مهر 1402 و بعد از حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل، امریکا از قطر خواست دسترسی ایران به این پول را قطع کند. اتفاقی که با تکذیب مقامات وقت ایران روبه رو شد.

توافق ایران و امریکا در دولت رئیسی : مبادله زندانیان و انتقال پول ایران از کره به قطر

براساس توافق ایران و امریکا در دولت رئیسی  در سال گذشته (1402 ) مبادله زندانیان ایران و امریکا انجام شد و دو کشور 5 زندانی را آزاد کردند. در این توافق 6 میلیارد دلار بلوکه شده ایران در بانک های کره جنوبی، آزاد و به بانک های قطر منتقل شد تا ایران بتواند آن را برای خریدهای غیرتحریمی و انسان دوستانه هزینه کند.

منظور از خریدهای غیرتحریمی شامل مواردی از جمله خرید مواد غذایی و تجهیزات پزشکی و درمانی است. خریدهای غیرتحریمی ایران از این 6 میلیارد دلار در قطر باید با اجازه و نظارت دولت امریکا انجام شود.

این پول ایران در بانک های کره جنوبی به مدت چند سال به دلیل تحریم های امریکا توقیف شده بود.

پول ایران در ابتدا 7 میلیارد دلار بود که در قالب پول ملی کره جنوبی (وون) در بانک های این کشور سپرده گذاری شده بود. انتقال چند مرحله ای این پول از واحد پولی کره جنوبی به دلار و از بانک های کره جنوبی به بانک های قطر با واسطه چند بانک دیگر، باعث شد حدود یک میلیارد دلار از آن کاهش در مسیر انتقال، کم شود.

توقیف در قطر به خواست امریکا 

در مهر 1402 و تا چند روز بعد از گذشت حمله 7 اکتبر / 15 مهر حماس به اسرائیل، سه روزنامه امریکایی خبر دادند امریکا از قطر خواسته است دسترسی ایران به 6 میلیارد دلار پول خود در بانک های قطری را متوقف کند.
سه روزنامه وال استریت ژورنال، نیویورک تایمز و واشنگت پست نوشته بودند امریکا و قطر توافق کرده‌اند   دسترسی ایران به ۶ میلیارد دلار پول این کشور در بانک های قطری را به طور موقت قطع کنند. دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک در آن زمان این خبر را تکذیب کرده بود.

در مهر 1402 روزنامه نیویورک تایمز نوشت، "والی آدیمو" معاون وزیر خزانه داری امریکا به دموکرات های مجلس نمایندگان این کشور گفت ایران دیگر به این منابع مالی (6 میلیارد دلار ) دسترسی نخواهد داشت. روزنامه نیویورک تایمز توضیح داد این اقدام در بحبوحه انتقاد شدید، عمدتاً از سوی جمهوری‌خواهان امریکا، صورت می‌گیرد. منتقدان می گویند دولت بایدن به ایران اجازه دسترسی به مبلغ هنگفتی را داده است که منابع مالی دیگری را برای تهران آزاد می‌کند تا از حماس قبل از حمله به اسرائیل حمایت کند. منتقدان می گویند آزادسازی 6 میلیارد دلار پول ایران باعث شد تهران بتواند از این پول از حمله حماس به اسرائیل حمایت کند.

بعد از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر / 15 مهر گذشته، بارها شماری از اعضای کنگره امریکا این حمله را به آزادسازی این پول ایران مرتبط کرده بودند. برخی اعضای کنگره امریکا هم خواستار توقیف این پول شده بودند.

در آن زمان مقامات ایران این خبر را تکذیب کردند اما با سخنان اخیر رهبری، مشخص شد این خبر صحت داشت و تکذیب آن زمان مقامات وقت، نادرست بود.

چند ماه بعد از آن هم وزیر خارجه دولت بایدن (آنتونی بلینکن) در واکنش به انتقادات گفته بود تهران هنوز یک دلار از 6 میلیارد دلار را خرج نکرده است.

در آذر ماه 1402 هم کنگره امریکا طرحی را برای توقیف پول های ایران در قطر تصویب کرد.

به نوشته رسانه های امریکایی، مجلس نمایندگان امریکا در پاسخ به حملات گروه فلسطینی حماس - متحد تهران - علیه اسرائیل در 7 اکتبر 2023/ 15 مهر، این طرح را تصویب کرد. 

تکذیب مقامات ایران

مقامات ایران در آن زمان (1402) بارها توقیف پول ایران در قطر را تکذیب کردند.

محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی در آذر 1402  در پاسخ به سوالی درباره بلوکه شدن شش میلیارد دلار از پول‌های ایران در قطر گفته بود: پول‌های ایران به هیچ عنوان مسدود نیست و وضعیت و روند ورود شش میلیارد دلار به کشور کاملا عادی است و در حال انجام اقدامات مربوطه هستیم.

 سفیر ایران در قطر بعد از انتشار خبر توافق امریکا با قطر برای جلوگیری از دسترسی ایران به پول خود در بانک های قطر این خبر را تکذیب کرد. علی صالح آبادی سفیر ایران درقطر که همچنان در این سمت است در مصاحبه های با ایرنا در 4 آذر  1402 گفت: "ادعای بلوکه شدن پول‌ های آزاد شده ایران به هیچ‌وجه صحت ندارد".

ایرنا نوشت: سفیر جمهوری اسلامی ایران  در قطر در واکنش به ادعای برخی مقامات آمریکایی در خصوص بلوکه شدن پول‌های آزاد شده ایران گفت: این ادعا به هیچ وجه صحت ندارد. آنچه ما به طور عملی شاهد هستیم این است که چنین اتفاقی نیفتاده است. این پول‌ها کاملا قابل دسترس است و فرایندهای بانکی کار در حال انجام است.

 صالح‌آبادی گفته بود: "پول‌ ها کاملا قابل دسترس است و فرایندهای بانکی کار در حال انجام است. ما در جریان جزئیات موضوعات مرتبط با این موضوع هستیم؛ ۶ بانک ایرانی با دو بانک قطری تعاملات خود را دارند و ما در جریان ریز این تحولات بانکی قرار داریم. اکنون فرایند بانکی به خوبی در حال طی شدن است".

در مهر 1402 دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک با رد ادعای روزنامه وال استریت ژورنال درباره تصمیم آمریکا و قطر برای بلوکه کردن ۶ میلیارد دلار پول آزاد شده ایران در قطر اعلام کرد: رویایی است که تعبیر نمی شود.

نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد روز پنجشنبه 20 مهر 1402 به وقت محلی در واکنش به ادعای روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در خصوص تصمیم ایالات متحده آمریکا و قطر برای بلوکه کردن ۶ میلیارد دلار پول آزاد شده ایران در قطر گفت: ما این موضوع رادر چارچوب سیاست داخلی آمریکا و دعواهای سیاسی گروه رقیب می دانیم و این گزارش را غیر معتبر و بدور از واقعیت تلقی می کنیم. این رویایی است که تعبیر نمی شود.

نمایندگی ایران در واکنش به این مطلب واشنگتن پست اضافه کرد: این خبر صحت ندارد و انتشار آن اعتبار واشنگتن پست را خدشه دار می کند. سناتورهای مورد بحث و دولت ایالات متحده همگی کاملا آگاه هستند که نمی توانند از توافق عقب نشینی کنند. این پول حقا متعلق به مردم ایران است که دولت جمهوری اسلامی ایران از آن برای تسهیل همه نیازهای ضروری و غیر تحریمی ایرانیان استفاده خواهد کرد.