عصرایران ؛ رئیس جمهوری لبنان بعد از 2 سال و چند ماه بالاخره انتخاب شد و این کشور از وضعیت بدون رئیس جمهوری خارج شد.

 پارلمان لبنان روز پنجشنبه در چهاردهمین رای گیری توانست در انتخاب رئیس جمهوری موفق باشد و جوزف عون فرمانده ارتش را به عنوان رئیس جدید حکومت انتخاب و معرفی کند.

 رئیس جمهوری مستقل غیرسیاسی

جوزف عون فرمانده سابق ارتش، 61 ساله و مسیحی مارونی است. وی به عنوان چهره مستقل و غیرسیاسی شناخته می شود. به همین دلیل سایر احزاب و گروه های سیاسی ، مذهبی و دینی درباره انتخاب او به اجماع رسیدند.

توافق برفرمانده ارتش ، بعد از آن صورت گرفت که هیچ کدام از نامزدهای سایر احزاب و گروه ها نتوانستند نظر اکثریت را جلب و رای جناح مقابل را کسب کنند. در نتیجه همه احزاب بر گزینه مستقل و خارج از دایره سیاست به توافق رسیدند.

سوگند جوزف عون رئیس جمهوری جدید لبنان در پارلمان - چون رئیس جمهوری ، ریاست کشور را برعهده دارد بالا و کنار رئیس پارلمان ایستاد

با این همه، جوزف عون به داشتن رابطه خوب و نزدیک با کشورهای غربی و در راس آنها فرانسه و امریکا معروف است.

از سال 1989 تاکنون این نخستین رئیس جمهوری لبنان است که مورد حمایت جریان حزب الله یا از این اردوگاه نیست. از آن سال تاکنون سه رئیس جمهوری قبلی در اردوگاه حزب الله یا مورد حمایت بودند.

دو حزب شیعه لبنان یعنی حزب الله و امل قبلا با انتخاب جوزف عون مخالفت می کردند و بر انتخاب گزینه خود اصرار داشتند اما در نهایت بعد از عقب نشینی همه گزینه های اصلی از دو جناح به سود جوزف عون و توافق اجماعی اکثریت بر وی، امل و حزب الله هم از مخالفت خود عقب نشستند و به اجماع بر جوزف عون پیوستد.

 در زمان اولین سخنرانی جوزف عون به عنوان رئیس جمهوری در پارلمان لبنان، نمایندگان امل و حزب الله از دست زدن و تشویق او خودداری می کردند به ویژه وقتی وعده داد و تاکید کرد سلاح باید در انحصار دولت باشد. این پیامی به حزب الله بود.

جوزف عون البته در سخنرانی خود بر پایان اشغال خاک لبنان از سوی اسرائیل نیز تاکید کرد. ضمن اینکه خود او متولد جنوب لبنان و همسرش "نعمت نعمه عون" نیز متولد ضاحیه (حومه جنوبی بیروت و مرکز استقرار حزب الله) است.
جوزف عون فرمانده ارتش لبنان

البته روز پنجشنبه و قبلا برگزاری آخرین رای گیری ، نمایندگان حزب الله و امل با جوزف عون دیدار مثبتی داشتند. ارتش لبنان هیچ گاه وارد جنگ و نزاع با حزب الله نشده است.

در جنگ اخیر اسرائیل علیه لبنان هم ارتش لبنان، بی طرف بود. ارتش لبنان هم هیچ حمله ای علیه اسرائیل نداشت.

براساس توافق آتش بس نیز قرار است در مدت ۶ ماه، با نظارت آمریکا و فرانسه،  ارتش اسرائیل و حزب الله از جنوب لبنان عقب نشینی و ارتش لبنان جایگزین آنها شود.

انتخاب رئیس جمهوری جدید لبنان بعد از اتفاقات مهم در لبنان و منطقه صورت می گیرد. بعد از پایان جنگ اسرائیل و حزب الله لبنان و اعلام توافق آتش بس، شهادت سیدحسن نصرالله رهبر حزب الله و جانشین او صفی الدین، بعد از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه و پایان 50 سال حکومت پدر و پسر اسد در این کشور.

لبنان بیش از آنکه کشوری عادی باشد مانند شرکت سهامی است که هیات مدیره آن را قدرت های منطقه ای و جهانی تشکیل می دهند. هیات مدیره ای با حضور سوریه، ایران، عربستان سعودی، امارات، فرانسه و امریکا.

انتخاب رئیس جمهوری جدید لبنان در نتیجه اتفاقات منطقه بود. از یک سو حکومت بشار اسد در سوریه سقوط کرد که یکی از بزرگترین بازیگران در صحنه سیاسی داخلی لبنان بود. از سوی دیگر، ایران و عربستان سعودی روابط خوبی دارند. اگر تهران - ریاض روابط پرتنشی داشتند باز شدن قفل انتخاب رئیس جمهوری جدید، غیرممکن بود.
کشور بدون رئیس جمهوری و نخست وزیر
لبنان از دو سال و چند ماه قبل ، رئیس جمهوری ندارد. لبنان تنها کشور جهان است که می تواند برای مدت نامعلوم ، رئیس جمهوری نداشته باشد.

دوره ریاست جمهوری لبنان 6 ساله است و هر فرد تنها می تواند برای یک دوره در این سمت باقی بماند و بعد از گذشت 6 سال، رئیس جمهوری باید کاخ ریاست جمهوری را ترک کند و این سمت خالی می شود حتی اگر رئیس جمهوری جدید انتخاب نشده باشد.

در این صورت، نخست وزیر ، مسوولیت های رئیس جمهوری را نیزبرعهده می گیرد اما کفیل ریاست جمهوری یا سرپرست ریاست جمهوری نمی شود. یعنی کاخ ریاست جمهوری و کرسی رئیس جمهوری، خالی است و در موارد اضطراری ، نخست وزیری می تواند برخی مسوولیت های ریاست جمهوری را انجام دهد.

  "میشل عون" رئیس جمهوری سابق لبنان که اتفاقا او نیز قبلا فرمانده ارتش این کشور و البته نزدیک به حزب الله و دولت اسد در سوریه بود  2 سال و چند ماه قبل دوره 6 ساله ریاست جمهوری اش به پایان رسید و کاخ ریاست جمهوری (قصر بعبدا) را ترک کرد.

از این بابت لبنان تنها کشور جهان است که حکومت آن، می تواند برای مدت نامحدود، رئیس نداشته باشد. این در حالی است که در کشورهای دیگر یا رئیس جمهوری جدید به سرعت انتخاب می شود یا یک مقام دیگر، کفیل یا سرپرست ریاست جمهوری می شود و جای او می نشیند.

لبنان در این دو ساله نه تنها رئیس جمهوری نداشت بلکه نخست وزیر هم نداشت و عملا پارلمان هم تعطیل شد. نخست وزیر استعفا داده بود ولی چون رئیس جمهوری وجود نداشت و نمی توانست نخست وزیر جدید را منصوب کند نخست وزیر مستعفی در سمت خود باقی مانده بود البته به عنوان سرپرست نخست وزیری یا نخست وزیر موقت یا نخست وزیر مسوول اداره موقت کشور به کار خود ادامه داد.

چنین دولتی جز در موارد ضروری نمی تواند مصوبه ای داشته باشد یا دست به انتصاب و تغییر وزیران و مقامات ارشد بزند.
در این مدت پارلمان هم تا انتخاب رئیس جمهوری جدید، فعالیت های خود را متوقف کرده بود چون نه رئیس جمهوری وجود داشت که قوانین را امضا کند و نه دولت و نخست وزیری که مصوبات را اجرایی کند.
کشور اسلامی با رئیس جمهوری مسیحی
لبنان تنها کشور اسلامی است که رئیس جمهوری آن، مسیحی است. معمولا هم در نشست سران کشورهای اسلامی (سازمان همکاری اسلامی) شرکت می کند.

در خاورميانه، لبنان به لحاظ نسبت جمعیتی،  بالاترین نسبت از مسیحیان را دارد و البته پرقدرت ترین آنهاست. در هیچ کدام از کشورهای اسلامی منطقه، مسیحیان به سمتی بالاتر از وزیر نرسیده اند و نمی رسند.

در لبنان براساس آمارهای قدیمی نیمی از جمعیت حدود 5 میلیون نفری، مسیحی و حدود نیمی دیگر مسلمانان سنی و شیعه هستند. دیگر اقلیت های اسلامی مثل دروزی ها و علویان نیز زیر 5 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. البته این آمار مربوط به سال‌ها قبل است و احتمالا آمار فعلی متفاوت است. به ویژه شیعیان می گویند هم اکنون در لبنان بزرگترین بخش هستند.

 جوزف عون فرمانده سابق ارتش و رئیس جمهوری جدید از شهروندان مسیحی مارونی لبنان است. کلیسای مارونی یکی از شاخه های مسیحیت شرقی است. 

براساس توافق موجود در لبنان، ریاست جمهوری به مسیحیان لبنان می رسد.
دولت توافقی 
لبنان مانند عراق، انتخاب  افراد برای سمت های کلیدی کشور با توافق و اجماع همه طیف های سیاسی، مذهبی، نژادی و دینی  انجام می شود.

 در عراق هم سه مقام اصلی رئیس کشور یا رییس جمهوری، رییس دولت و کابینه یا نخست وزیر  و رییس پارلمان میان ۳ بخش اصلی جامعه یعنی شیعیان، عرب اهل سنت  و کردها تقسیم می شود.

در لبنان براساس توافق قبلی، سه سمت کلیدی رئیس کشور (رئیس جمهوری)، رئیس دولت یا کابینه (نخست وزیر) و رئیس پارلمان به ترتیب میان مسیحیان، اهل سنت و شیعیان تقسیم می شود.
علاوه بر عراق و لبنان، کشور بوسنی و هرزگوین نیز سیستم حکومتی مشابهی دارد. این کشور از سه بخش جمعیتی اصلی یعنی مسلمانان بوسنی، صرب ها و کروات هاست. نکته جالب اینکه کشور بوسنی نه یک رئیس جمهور بلکه همزمان سه رئیس جمهوری دارد. شورای ریاست جمهوری با حضور 3 مقام از سه بخش جمعیتی (مسلمانان، کروات ها و صرب ها ) تشکیل می شود و به صورت دوره ای و چرخشی یکی از این سه نفر ، ریاست شورا را برعهده می گیرد و در مقام رئیس شورای ریاست جمهوری وظایف رئیس جمهوری را انجام می دهد.
این نوع تقسیم مناصب یا توزیع پست ها دارای ویژگی های مثبت و منفی است. از جمله اینکه تا همه بخش های تشکیل دهنده جامعه لبنان درباره سمت های کلیدی توافق نکنند هیچ انتصابی انجام نمی شود و کشور در تعلیق قرار می گیرد. 

 لبنان برای سال هاست که در تعلیق قرار دارد چرا که احزاب و گروه های سیاسی اصلی لبنان در دو اردوگاه حزب الله لبنان و حامیانش (  نزدیک به ایران و بشار اسد) و اردوگاه نزدیک به عربستان سعودی نمی توانند درباره رئیس جمهوری یا نخست وزیری یا حتی دیگر مسائل اصلی و تصمیم گیری های اساسی کشور به توافق برسند.

به همین دلیل لبنان کشور مسائل ساده اما حل نشده است. هم به لحاظ مسائل عمرانی و زیرساخت مثل کمبود برق و سوخت تا اقتصادی که کاملا ورشکسته است و هم مسائل سیاسی و دفاعی.

رئیس جمهوری نظامی بدون ترس از سرکوب

با اینکه فرمانده ارتش ، رییس جمهوری می شود اما هیچ کس بابت این اتفاق نگرانی درباره دیکتاتوری و سرکوب سیاسی ندارد. برخلاف دیگر کشورهای عربی از جمله مصر که با آمدن ژنرال سیسی به ریاست جمهوری، سرکوب جامعه مدنی از سر گرفته شد.
 ارتش ضعیف

ارتش لبنان در منطقه، کوچکترین و البته ضعیف ترین است. تنها ارتش منطقه که بسیاری از تجهیزات و تسلیحات سنگین را در اختیار ندارد. ارتش لبنان جنگنده یا نیروی پدافند هوایی ندارد. حتی توانایی محافظت کامل از مرزهای دریایی یا حتی زمینی لبنان را هم ندارد. به همین دلیل در بسیاری از موارد از نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد برای حفاظت از مرزهای لبنان کمک می گیرد.

ارتش لبنان در سال های اخیر به ویژه با شدت گرفتن مشکلات اقتصادی این کشور، در تامین نیازهای اولیه خود مانند خوراک نیروها نیز با مشکل مواجه شد. در نتیجه بعضی کشورها از جمله امریکا و فرانسه و قطر در قالب کمک های مالی یا حتی مواد غذایی به حمایت از ارتش لبنان پرداختند.

دلیل ضعیف ماندن ارتش لبنان هم مخالفت اسرائیل با فروش یا اعطای تسلیحات سنگین از جمله جنگنده ، دفاع هوایی و توپخانه های قدرتمند به این کشور به دلیل احتمال استفاده از آنها علیه تل آویو است.

با این حال، ارتش در لبنان ، یک نهاد است و وابسته به فرد یا جریان، نیست. علاوه براین، ارتش، خود را حامی کشور می داند و نه مسوول دفاع از یک حزب یا چهره سیاسی.