صرف نظر از اینکه این دوره کدام کاندیداها مثل ادوار گذشته پوششی هستند این سوال به ذهن هر مخاطبی خطور می‌کند که شورای نگهبان با علم به اینکه افراد برای پوشش به میدان می‌آیند چرا صلاحیت آن‌ها را احراز می‌کند؟
در مورد این موضوع در محافل سیاسی بحث‌های بسیاری شده چرا که جدا از هدر رفت بیت المال این موضوع به نوعی یک توهین آشکار به مردم محسوب می‌شود.هرچند که برخی ناظران هم معتقد هستند که پوشش کاندیدای مورد نظر به نوعی یک تاکتیک سیاسی محسوب می‌شود و می‌توان با این توجیه از کنار آن عبور کرد.
بهرحال در کشورمان رسم شده، جریان‌ها برای اینکه درصد پیروزی خود را در انتخابات بالا ببرند سناریوی کاندیدای پوششی را انتخاب ‌کنند. یکی از شیوه‌های رایج در انتخابات حضور کاندیداهای متعدد از یک جریان و با تفکر مشترک است. نقشه کاندیدای پوششی همیشه بر روی میز اتاق فکرها باز است و هر جریان سیاسی که تصمیم به معرفی نامزد در رقابت انتخاباتی دارد به‌جای معرفی یک کاندید، چند کاندید را برای نامزد شدن معرفی می‌کند. این مسئله از چند زاویه مورد بررسی است. بعضاً در درون جریان‌ها مسئله توافق بر سر یک کاندیدا به سرانجام نمی‌رسد و در جلسات درون جریانی که دراین‌باره صورت می‌گیرد کاندیداها حاضر به کنار رفتن از عرصه انتخابات نمی‌شود و بر حضور خود پافشاری می‌کنند لذا باعث می‌شود از یک جریان چند نفر کاندید ثبت‌نام کنند. پس از ثبت‌نام و تأیید صلاحیت به‌زودی میزان مقبولیت کاندیداها در بین مردم نمایان می‌شود هنگامی که یک کاندیدا احساس می‌کند از اقبال بالایی در بین مردم برخوردار نیست عرصه را به همفکران خود واگذار می‌کند و اصطلاحاً به نفع وی کنار می‌رود و هواداران خود را دعوت می‌کند به نامزدی که به نفع وی کنار رفته رأی دهند. یکی دیگر از علت‌های حضور کاندیدای پوششی این است که با این سناریو بتوانند ایده‌های مختلفی در بین مردم مطرح کنند و به سمت جذب حداکثری پیش بروند. ازآنجا که مردم سلیقه‌های سیاسی گوناگون دارند هنگامی که کاندیداهای مختلفی در معرض انتخاب آن‌ها قرار گیرد بیشتر در انتخابات شرکت می‌کنند و مشارکت عمومی بالا می‌رود. به این معنا که هرچه گزینه‌های انتخاب بیشتر باشد، شعارهای مختلفی مطرح شود، برنامه‌های متنوع برای اداره کشور اعلام شود مساوی با این است که سلیقه‌های گوناگون در انتخابات گسیل داده می‌شود و مردم بهتر می‌توانند کاندیدای دلخواه خود را انتخاب کنند.
دیگر انگیزه حضور کاندیداهای متعدد این است که جریان‌ها از این رهگذر بتوانند مهر تأیید صلاحیت شورای نگهبان را بر کارنامه حضور خود در انتخابات بگیرند. ازآنجایی‌که ممکن است عدم صلاحیت یقه هر نامزد ثبت‌نامی برای ریاست جمهوری را بگیرد و او نتواند آیتم‌های موردنظر شورای نگهبان را پشت سر بگذارد. لذا احزاب چند گزینه را معرفی می‌کنند تا بتواند فیلترهای موردنظر شورای نگهبان را رد کنند و دست جریان‌ها برای حضور در رقابت انتخاباتی خالی نماند. لذا جریان‌ها احتیاط را سرلوحه کار خود قرار داده و چند کاندید معرفی می‌کنند تا عرصه را سر هیچ به رقیب واگذار نکنند. همچنین ازآنجایی‌که تبلیغات انتخاباتی در کشور ما بسیار در توفیق و عدم توفیق رئیس‌جمهور آینده تأثیرگذار است و مناظرات انتخاباتی چند دوره است که در انتخابات رایج شده است لذا احزاب چند نفر را به میدان رقابت می‌فرستند تا بتوانند فضای عمومی جامعه را جهت‌دهی کنند از این حیث که اگر یک کاندیدا در هنگام مناظرات بتواند بر رقیب خود غلبه کند میزان رأی بالایی را به خود اختصاص می‌دهد می‌توان گفت در چند دوره گذشته پیروز مناظرات پیروز انتخابات بوده لذا احزاب با کاندیدای پوششی سعی دارند گزینه اصلی خود را در مناظرات حمایت کنند و وی را برای پیروزی بر حریف تجهیز کنند از این طریق یک حزب در برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی هم توانسته وقت بیشتری برای معرفی برنامه خود به مردم داشته باشد و هم گزینه اصلی خود را تقویت کند. کاندیدای پوششی به‌مانند یک سپر دفاعی در مقابل گزینه اصلی عمل می‌کند. فارغ از صحت‌وسقم این سناریوی سیاسی، درست یا غلط بودن آن، چند سالی است که این سناریو در عرصه سیاسی ایران رایج شده و معمولاً شب انتخابات کاندیداهای پوششی به نفع هم‌حزب خود کناره‌گیری کرده و در صورت پیروزی آن جریان در انتخابات سر از یکی از معاونت‌ها یا وزاتخانه‌ها درمی‌آورند در صورتی که اگر کاندید پوششی یک کاندید مستقل باشد در هیات دولت و دولتمردان جدید منصبی نخواهد داشت.
با این حال، سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که چرا کاندیداهای پوششی تأیید می‌شوند؟ گفته است: «این موضوع مستلزم اطلاع و آگاهی از نیات و انگیزه‌های افراد است و ما ابزاری برای نیت‌سنجی افراد در اختیار نداریم. در قانون نیز چنین پیش‌بینی صورت نگرفته است. برخی افراد پس از حضور در عرصه رقابت به دلایل مختلف از جمله اینکه مورد استقبال سیاسی نیستند، کناره‌گیری می‌کنند یا اینکه به این نتیجه برسند که برای پیروزی ائتلاف می‌کنند؛ از این رو شناخت پوششی یا واقعی بودن یک کاندیدا سخت است.»
در این دوره نیز به نظر می‌رسد علیرضا زاکانی و قاضی زاده‌هاشمی در قامت کاندیداهای پوششی حاضر شده‌اند. در این میان علیرضا زاکانی بسیار گزینه محتمل تری است چرا که وی در دور قبل نیز تنها هدف اش سپر دفاعی بودن برای ابراهیم رئیسی بود.البته او چند روز قبل در شبکه ایکس نوشت: «در انتخابات گذشته افتخار حمایت از مظهر شعارهای انقلاب را داشتم و تمام حملات ناجوانمردانه را به جان خریدم. اما در ‎انتخابات ۱۴۰۳ برای تداوم راه ‎شهید رئیسی و تکمیل خدمات، تا آخر می‌مانم و رقابت می‌کنم. به لطف خدا، یاری شهدا و با اتکا به سوابق، کارنامه و برنامه‌ای جامع، به کسب آرای مردم عزیزمان امیدوارم. راه جمهور؛ ایران عزیز؛ ‎دولت خدمت» اگرچه وی به جد در این خصوص گفت تا آخر خواهد ماند اما از منظر بسیاری از ناظران و کارشناسان سیاسی جریان اصولگرا درنهایت راه اجماع را در پیش خواهند گرفت تا بتوانند در مقابل تنها کاندیدای اصلاح طلبان رقابت کنند.در گذر از این موضوع گزینه نهایی محتمل قالیباف است و قطعا افرادی نظیر علیرضا زاکانی ناچار به انصراف خواهند بود.

*مردم سالاری

  تعداد بازديدها: 109

    نسخه قابل چاپ