در کتاب «اقبال» از «احمد بن جعفر بن شاذان» روایت شده است که گفت: از پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که: «شب پانزدهم ذى القعده شب مبارکى است. خداوند در آن با رحمت به بندگان مؤمنش مى ‌نگرد. پاداش کسى که در آن با عمل از خداوند فرمانبردارى کند، مانند پاداش صد روزه ‌دار ملازم مسجد که به اندازه یک چشم به هم زدن نیز نافرمانى خدا را ننموده ‌اند، مى ‌باشد.» بنابراین انسان باید در نیمه شب مشغول به طاعت خداوند شده و به دعا و نماز بپردازد. زیرا روایت شده است: 

«کسى در این شب چیزى از خدا نمى‌ خواهد مگر این که به او عنایت مى ‌فرماید». 

اگر انسان به کسى چنین وعده‌ هایى بدهد، بى ‌تفاوت از کنار این وعده ‌ها نخواهد گذشت. بخصوص اگر بداند که او مى‌ تواند به وعده ‌هاى خود عمل کند. و همین که احتمال توانایى بر انجام وعده‌ هاى او را بدهد براى عمل کردن به دستورات او کافى است. زیرا پاداش خیلى بزرگ است، پاداشى چون پاداش صد ملازم مسجد که در عمر خود حتى در یک چشم به هم زدن نیز نافرمانى خدا را نکرده اند. 

این پاداش قابل مقایسه با هیچ یک از سعادت ها، دارایی ها و شادی هاى دنیا نیست. و وقتى که سود زیاد باشد، گرچه احتمال آن ضعیف هم باشد عقل حکم به انجام آن عمل براى رسیدن به آن سود مى‌ کند. که در اینجا احتمال سود ضعیف هم نیست. زیرا «اخبار تسامح» در دلیل اعمال مستحبى سند این روایت را معتبر گردانیده و احتمال آن قوى مى‌ شود. 

به رغبت و اشتیاق خود براى به دست آوردن کالاهاى این دنیاى پستى که بقایى نداشته، با تلخی هاى فراوان همراه و مانع رسیدن نور است بنگر و ببین براى رسیدن به آن و اندوختن آن با احتمال ضعیفى وطن، آسایش و خانواده را ترک و به مسافرت مى‌ روى. بیابان هاى وسیع را در نوردیده، دریاها را زیر پا گذاشته و از جنگل ها عبور مى‌ کنى و نهایت آرزوى تو این است که مثلا از این سفرها به هزار دینار برسى. در حالى که احتمال مى‌ دهى به آرزوى خود نرسیده و حتى مال، جان و آبرویت به خطر افتاده یا با مرگ دست و پنجه نرم کنى ولى باز هم حاضر نیستى از هدف خود دست برداشته و با این عذرها از جدیت و تلاش دست بردارى. 

پس با توجه به این که نعمت هاى آخرت پایدار و بدون هیچ رنجى است و با این گونه اعمال به طور یقین مى ‌توان به آن رسید، چرا عمل نمى‌ کنى. و اگر نقص در خود انسان باشد نیز مى ‌توان آن را رفع کرده و سپس به انجام عمل پرداخت. آیا در این صورت بى‌ تفاوتى در مقابل این پاداش ها علتى جز ضعف ایمان یا بیمارى قلب که ناشى از حب دنیاست، خواهد داشت. 

ویژگى طاعت و عبادت این شب‌

طاعت و عبادت در این شب از این جهت که مشهور نبوده و مردم کمتر، در آن به طاعت خدا مشغول مى‌ گردند، آن را از سایر شب هاى مشهور ممتاز مى‌ گرداند. که این مطلب نزد اهل مراقبت مهم است. 

زیرا توجه، در زمان غفلت عموم، از مراقبات مهم و باعث سرعت اجابت است. و نیز اعمال نزد خداوند بزرگتر و به قبول نزدیکتر و اجر بیشترى دارد. پس با تمام جدیت و اشتیاق براى اجابت دعوت منادى به کرامت خداى متعال اقدام کرده، فرصت را غنیمت شمار و از خواب برخیز. چون بزودى مصیبت مرگ سراغت مى ‌آید که بعد از آن نمى‌ توانى ذره‌اى از این منافع بزرگ را به دست آورى. هنگام دیدن فرشته مرگ بیدار شده و یک سال مهلت مى‌ خواهى ولى مى‌ گوید سالهاى زیادى را از دست دادى. مى‌ گویى: یک روز، مى‌ گوید: روزهاى زیادى را سپرى کردى. به یک ساعت راضى مى ‌شوى ولى این فرصت را به تو نمى‌ دهد. و با افسوس زیاد بخاطر از دست دادن ایام فرصت و زمان مهلت مى‌ میرى. چه افسوس سخت و چه اندوه جانکاهى. 

*جماران