نظر شهید مطهری چه بود؟

انسیه به دیدگاه‌های شهید مطهری اشاره کرده است. شهید مطهری معتقد است: «مسأله این نیست که آیا تک همسری بهتر است یا چندهمسری. در اینکه تک همسری بهتر است تردیدی نیست. تک همسری یعنی اختصاص خانوادگی، یعنی اینکه جسم و روح هر یک از زوجین از آنِ یکدیگر باشد. بدیهی است که روح زندگی زناشویی که وحدت و یگانگی است در زوجیت اختصاصی بهتر و کامل‌تر پیدا می‌شود. آن دوراهی که بشر بر سر آن قرار گرفته این نیست که از میان تک همسری و چندهمسری کدامیک را انتخاب کند. مسأله‌ای که از این لحاظ برای بشر مطرح است این است که به‌واسطه  ضرورت‌های اجتماعی، به‌خصوص فزونی نسبی عده  زنان نیازمند به ازدواج بر مردان نیازمند، تک همسری مطلق عملا در خطر افتاده است. تک همسری مطلق که شامل تمام خانواده‌ها بشود افسانه‌ای بیش نیست. یکی از دو راه در پیش است: یا رسمیت یافتن تعدد زوجات و یا رواج معشوقه بازی؛ به‌عبارت دیگر یا چندهمسرشدن معدودی از مردان متأهل- که حتما از 10 درصد تجاوز نخواهد کرد- و سر و سامان یافتن و خانه و زندگی پیداکردن زنان بی‌شوهر، و یا بازگذاشتن راه معشوقه‌بازی و چون در صورت دوم هر معشوقه‌ای می‌تواند با چندین مرد ارتباط داشته باشد، اکثریت قریب به اتفاق مردان متأهل عملا چندهمسر خواهند بود.» بنابراین درارزیابی اظهارات انسیه خزعلی بر اساس دیدگاه شهید مطهری این نتیجه حاصل می‌شود که او برای مردان نسخه چند همسری پیچیده است که به‌طور قطع مورد قبول اکثر زنان کشورمان نیست.

همه مخالفان چند همسری

29 فروردین سالجاری سیدعلیرضا مرندی، سرتیم پزشکی رهبر انقلاب درباره دیدگاه حضرت آیت‌ا... خامنه‌ا‌ی در خصوص چند همسری گفت: ایشان بسیار با چندهمسری مخالف هستند و همیشه در صحبت‌هایشان تأکید می‌کنند و معتقدند از آنجا که در جامعه و کشور ما ازدواج مجدد مردان غالبا به ضرر استحکام خانواده و موجب تضعیف محبت زوجین و گاه فروپاشی خانواده است، نگاه معظم‌له به آن خوش‌بینانه و مثبت نیست. از سوی دیگر عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه فلسفه ازدواج در قرآن، آرامش یافتن زن و مرد در کنار هم است، اظهارداشت: این درحالی است که چندهمسری خود عامل ناآرامی، ایجاد برخوردهای سلبی و در نهایت خروج یک زن با ورود دیگری می‌شود که با فلسفه ازدواج از نگاه قرآن منافات دارد. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی افزود: «ازدواج برای کسب آرامش و زندگی صورت می‌گیرد؛ تجربه نشان داده است خانواده‌های چندهمسری آرامش زندگی ندارند. چرا که اگر زن دومی وارد خانه شد، غالبا اختلافی در میان اعضای خانواده به‌وجود می‌آید که زن اول لاجرم یا باید طلاق بگیرد که اگر بچه داشته باشد بی‌سرپرست می‌شوند یا با بی‌میلی و از روی ناچاری به زندگی ادامه دهد که در هر صورت آرامش زندگی به‌هم می‌خورد.» از سوی دیگر علی مطهری با اشاره به موضوع چندهمسری تصریح کرد: مساله چندهمسری چیزی نیست که برای آن کارگاه ترویج درست کنیم و همه مردان را به آن ترغیب نماییم، بلکه باید به‌طور طبیعی مردانی که شرایط آن را دارند و از طرفی همسرانی دارند که فلسفه این حکم را می‌دانند که برای حل یک معضل اجتماعی است، به تکلیف خود عمل کنند و حکومت اسلامی نیز می‌تواند در تشخیص صلاحیت آن مردان دخالت کند.» معصومه ابتکار، معاون دولت اصلاحات هم عقیده دارد: «مواردی که در شرع نسبت به موضوع همسر دوم تاکید شده است یا گفته بزرگان درباره موارد خاص و بر حسب نیاز و ضرورت است که در موارد خاص اتفاق بیفتد و اصلا عمومیت ندارد.» وی  با تأکید بر اینکه عمومیت دادن موضوع چندهمسری اصلا به صلاح نیست، افزود: «مقام معظم رهبری نیز در این باره به صراحت تاکید داشتند. چندهمسری از مسایلی است که جوانان را نسبت به مساله ازدواج فراری می‌دهد و می‌ترساند، بنابراین نباید کاری کرد که جوانان این احساس را داشته باشند.» فاطمه طباطبایی هم دیدگاه امام(ره) به چند همسری ار اینگونه عنوان کرده بود: «زمانی‌که امام شاگرد یک روحانی بودند، وقتی شنیدند آن آقا ازدواج مجدد کرده است، نزدشان رفته و از او که استادشان بود، علت این کار پرسیده بودند. آن روحانی جواب داده بود که این قضیه به شما ارتباطی ندارد. می‌گویند امام بلند شده، خانه آن استاد را ترک کرده و دیگر به خانه او نرفتند؛ چون از نظر امام او هیچ دلیلی برای ازدواج مجدد خود نداشت.»

آمار جالب طلاق و چندهمسری در تهران ۵۰ سال پیش!

براساس این خبر در ۳ ماه اول سال ۱۳۵۲ در ۱۵ شعبه دادگاه حمایت خانواده ۴ هزار و ۸۲۲ حکم طلاق اجرا شده است. در این دوره ۵ هزار و ۷۳۵ فقره رای صادر شده که دادخواست ۳ هزار و ۱۰۴ فقره آن را شوهران و ۲ هزار و ۵۰۱ فقره آن را زنان ثبت کرده بودند. علت اصلی بیشتر درخواست‌های طلاق عدم تمکین زن، غیبت طولانی شوهر، سوءمعاشرت طرفین، عدم توافق اخلاقی، اختلاف در نگهداری فرزندان، ترک خانواده و جنون همسر ذکر شده است. ۵۹ نفر نیز خواستار تجدید فراش بودند که با ۲۱ فقره به‌شرط تمکن و رضایت همسر اول موافقت شده است!

*آرمان ملی