چندی پیش ابوالفضل نیکوکار، سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران اعلام کرد که برای اولین بار در تهران، بیشترین محکومان و متهمان در زندان‌های سه‌گانه تهران، سارقین هستند؛ در‌حالی‌که قبلاً این جایگاه در اختیار محکومان مواد مخدر بوده است.

سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پاسخ به اینکه پیشی گرفتن آمار سارقان از متهمان مواد مخدر چه معنایی را در بردارد گفت: «جامعه‌ای که فقر را تجربه کند، عوارض، پیامدهایی به دنبال دارد و زمینه‌ساز بروز و ظهور پدیده‌ها و جرائم اجتماعی است. طبیعتا در شرایط کنونی وضعیت اقتصاد مردم خوب نیست و کسی نمی‌تواند منکر آن شود. یعنی اگر تحلیل محتوایی از صحبت‌های مسئولان و مردم و کارشناسان داشته باشیم مقوله مشخص افزایش فقر و قدرت کم مردم برای تامین هزینه‌های زندگی خود را نمایان می‌کند. متاسفانه هر روز این افزایش را در حوزه‌های مختلف اعم از مسکن، مواد غذایی، بهداشت، درمان و دارو که بر دوش مردم دارد بار می‌شود را می‌بینیم. در کنار آن افزایش مالیات که از تمام روزنه‌ها بر مردم وارد می‌شود هم بار دیگری بر دوش آن‌هاست.»

سرقت‌های خُرد برای تامین معاش روزانه افزایش پیدا کرده

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران ادامه داد: «تعدادی از نیازمندان را در دو سازمان بهزیستی و کمیته امداد تحت پوشش داریم ولی عده زیادی قطعا نیازمند حمایت‌های اجتماعی هستند ولی به هر دلیلی یا شناسایی نشدند یا تحت پوشش این سازمان‌ها نمی‌آیند. به خانواده‌های کمتر از پنج نفر که تحت پوشش هستند تقریبا 750 هزار تومان می‌دهیم و به خانواده‌های پنج نفر و بیشتر هم بیش از دو میلیون می‌دهیم. حتی کسانی هم که تحت پوشش سازمان‌های حمایتی هستند هم آنچه دریافت می‌کنند با خط فقر رسمی و غیررسمی فاصله معناداری را دارد. بنابر آماری که مقام های قضایی وامنیتی داده اند، سرقت‌های خُرد برای تامین معاش روزانه افزایش پیدا کرده است. »

موسوی چلک با تاکید براینکه وقتی خط فقر گسترش پیدا می‌کند فرصت‌های اشتغال کمتر می‌شود و مشاغل خرد دیگر کارآیی لازم را ندارند، افزود: «یکی دیگر از این اتفاقات این است که افزایش جرائم را به همراه می‌آورد. از جمله این جرائم سرقت است که در بیشتر سال‌ها رتبه اول پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده است. آنچه اکنون مطرح شده است مغایر با روند کلی جامعه در پرونده‌های سرقت نیست. ممکن است در تهران جرائم سرقت کمتر از مواد مخدر بوده ولی گزارش‌هایی که سال‌های قبل مسئولان می‌دادند حاکی از همین نگرانی بود.»

 رئیس انجمن مددکاران اجتماعی خاطرنشان کرد: «سرقت، به ویژه سرقت‌های خرد بیشتر به واسطه تامین معیشت روزانه است. یعنی اگر تحلیلی بر اقلام سرقت شده داشته باشیم گویای همین موضوع است. وقتی فقر گسترش پیدا می‌کند و مردم برای بقا دچار مشکل می‌شوند اگر از راه‌های مشروع نشد، از راه‌های نامشروع برای تامین معاش خود اقدام می‌کنند. پیامبر اشاره می‌کند که فقر و کفر همسایه هستند. طبیعتا در چنین شرایطی نه تنها پایبندی به قانون، ارزش‌ها و هنجارها موضوعیت پیدا نمی‌کند بلکه اخلاق هم دیگر جایگاهی نخواهد داشت.»

 گستره فقر آنقدر افزایش پیدا کرده که دیگر تامین امنیت مردم هم کار دشواری است

موسوی چلک با بیان اینکه هرچه قدر وضعیت معیشتی سخت‌تر شود، احساس ناامنی هم بیشتر می‌شود، گفت: «علی دایی را همه می‌شناسند اما در خیابان و در روز روشن گردنبندش را می دزدند. خانه هنرپیشه به سرقت می‌رود و آن‌ها را به قتل می‌رسانند. مردم یک احساس ناامنی بیشتری را دارند تجربه‌ می‌کنند. به کارواش می‌روید، روی کاغذ نوشته‌اند ما مسئول امنیت وسایل شما نیستیم یا به مسجد می‌روید می‌گویند کفش‌هایتان را همراه خود ببرید. همه اماکن عمومی این وضعیت را دارد. هشدارهای متعددی هم که پلیس دراینباره می‌دهد نشان از این دارد که هر کسی خودش باید مراقب اموالش باشد. بیشتر افرادی که دست به سرقت می‌زنند، افرادی هستند که به شدت نیاز مالی دارند؛ حال بعضی سرقت می‌کنند، برخی قاچاق و برخی تن‌فروشی.»

وی در پاسخ به اینکه آیا امنیت مردم در اولویت مسئولان مرتبط قرار دارد یا خیر، عنوان کرد: «هیچ جامعه‌ای نیست که خواهان ناامنی باشد؛ چه فردی، چه اجتماعی، چه اقتصادی، سیاسی و... هرکس در هر جامعه‌‎ای که زندگی می‌کند، دوست دارد امنیت در آن جامعه وجود عینی داشته باشد و مردم هم احساس امنیت بیشتری کنند. در مواقعی آنقدر گستره فقر افزایش پیدا می‌کند که ممکن است اقدامات پیشگیرانه برای کاهش سرقت اثرگذاری پایدار نداشته باشد. بنابراین اقدامات مربوط به حوزه امنیت نمی‌تواند زمینه کاهش جرائم از جمله سرقت را به دنبال داشته باشد. وقتی گستره فقر افزایش پیدا می‌کند به همان تناسب باید منتظر گستره بیشتر انواع جرائم از جمله سرقت باشیم که تامین امنیت در همه حوزه‌ها کار راحتی نیست.»

*خبرفوری