این روزها با کمبود لاستیک در بازار، چرخش چرخ خودروها برای مالکانشان حسابی گران درمی‌آید. خرید لاستیک دولتی چه به صورت حضوری و چه اینترنتی میسر نیست و نمایندگی‌های فروش هم مدعی‌اند لاستیکی برای عرضه در اختیار ندارند.
سرنخ این مشکلات را می‌توان در اطلاعات سامانه جامع تجارت پیدا کرد که نشان می‌دهد تولیدات لاستیک سواری در سال جاری بیش از یک میلیون حلقه کاهش پیدا کرده و از  ۹ میلیون حلقه در سال گذشته به ۸ میلیون حلقه در سال جاری تنزل پیدا کرده است. اما چرا تولید کاهش یافت؟
سالیانه ۲۴ میلیون حلقه لاستیک در کشور مصرف می‌شود که ۲۱ میلیون حلقه از محل تولیدات داخل و مابقی از طریق واردات تأمین می‌شود. به همین منظور سالانه رقمی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰میلیون دلار صرف واردات و همین میزان نیز صرف تأمین مواد اولیه تولید می‌شود. این ارز بر پایه توافق‌های ابتدای سال باید از محل ارز نیمایی و به قیمت ۲۸هزارو۵۰۰تومان تأمین می‌شد، اما دو مشکل یکی در تخصیص ارز و دیگری انتقال حواله‌های ارزی به کاهش تأمین منابع ارزی این صنعت و درنهایت کاهش تولید در صنعت لاستیک‌سازی‌ منجر شد.صحبت‌های محسن صفدری، مدیرکل صنایع شیمیایی و پلیمری وزارت صمت نیز گواه این مدعاست. وی با اذعان به کاهش تولید و توزیع لاستیک، مشکلات تأمین ارز را علت کاهش تولید لاستیک سواری اعلام کرده است. آن طور که مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع مجلس نیز می‌گوید: به صورت میانگین تولید شرکت‌ها حدود ۱۵درصد کاهشی شده و دلیل آن هم موضوعاتی مانند کمبود مواد اولیه، قیمت‌گذاری دستوری و... مطرح می‌شود. 

اخلال پنج ماهه در تخصیص ارز و کاهش تولید تایر 
برای روشن‌تر شدن این موضوع با مصطفی تنها، دبیر انجمن تولیدکنندگان تایر ایران و عباس سماواتی، عضو اتحادیه فروشندگان تایر و رئیس سابق هیئت مدیره این اتحادیه گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
مصطفی تنها، سخنگو و دبیر انجمن تولید کنندگان تایر ایران در گفت‌وگو با قدس با یادآوری اینکه تولیدکنندگان این محصول از بهمن سال گذشته برای دریافت ارز در این صنعت به مشکل برخورده‌اند، می‌گوید: میانگین ماهیانه ۲۵ میلیون دلار ارزبری داریم که سالی ۳۰۰میلیون دلار می‌شود. به عبارتی ما برای هر یک کیلو تایر یک دلار ارزبری داریم که از بهمن پارسال هم تخصیص و هم انتقال ارز با مشکل مواجه شده است.

کاهش تولید برای جلوگیری از توقف خطوط ساخت
به گفته وی، از بهمن سال گذشته تا تیرماه امسال حدود ۳۰ میلیون دلار ارز به این صنعت اختصاص یافته که نسبت به نیاز واقعی این صنعت بسیار نازل است، ولی با این حال تا وقتی ارزی اختصاص یافت کارخانه‌ها با تمام ظرفیت کار می‌کردند و حتی ظرفیتشان را بالا برده بودند تا بازار با کمبود مواجه نشود، ولی وقتی دیدند ارز مورد نیاز تأمین نمی‌شود مجبور شدند برای اینکه خطوط تولید پابرجا بماند، مصرف مواد اولیه را مدیریت کرده و با ظرفیت پایین‌تر به کار خود ادامه دهند تا کارخانه‌ها دچار توقف تولید نشوند. ازاین‌رو پس از پنج ماه در دو ماهه تیر و مرداد تولید کاهش پیدا کرد و همین مسئله سبب شد بازار دچار آشفتگی شود.

تولید با نرخ مصوب، فروش با دو برابر قیمت
وی می‌گوید: وضعیت در بازار لاستیک و تایر به گونه‌ای است که اگر در مبدأ یک اشکال کوچک در تولید پیش بیاید، دلالان و واسطه‌ها در بازار فوری روی این مشکل ذره‌بین گذاشته و آن را تشدید می‌کنند. کافی است در یک بازه زمانی انجام تعهدات کارخانه‌ها با تأخیر انجام شود، افرادی که منتظر سودجویی هستند؛ بلافاصله تایرها را جمع‌آوری کرده و سپس با امساک آن را می‌فروشند تا قیمت‌ها از محدوده مجاز و کنترل‌شده خارج شود و حداکثر انتفاع را از این مسئله ببرند.
تنها با اشاره به اینکه نرخ تایر توسط دولت تأیید می‌شود با انتقاد از این رویه دستوری تأکید می‌کند: در حال حاضر از طرف دولت هیچ اصلاح قیمتی روی محصولات ما اجرا نشده و سازندگان محصولات را با همان قیمت مصوب دولتی در اسفند۱۴۰۱ می‌فروشند، ولی در بازار همین تولیدات در برخی سایزها بیش از دوبرابر افزایش قیمت را تجربه کرده است.
وی می‌افزاید: در کل زنجیره تولید تایر، فقط خود تایر است که قیمتش را سازمان حمایت تعیین می‌کند و بقیه این زنجیره از شمول قیمت‌گذاری آزاد هستند. مثلاً در همین یک ماهه گذشته ارز پتروشیمی‌ها چیزی بیش از ۳۰درصد افزایش قیمت داشت یعنی هر دلار ۲۸هزارو۵۰۰ به  ۳۷هزارو۵۰۰ رسید و این مسئله فشار زیادی به کارخانه‌ها می‌آورد و آن‌ها را به مرزهای زیان‌دهی می‌کشاند.

ضرورت نرخ‌گذاری بر اساس قیمت تمام‌شده 
این فعال صنعتی می‌گوید: ما به عنوان تولیدکنندگان تایر می‌گوییم دولت ضوابط قیمت‌گذاری را معین کند، مثلاً بگوید قیمت را متناسب با قیمت تمام‌شده تنظیم کنید و در نهایت ۱۵ تا ۱۷درصد هم سود ببرید. ثابت نگه داشتن قیمت و تعیین قیمت پلکانی در شرایطی که نرخ مواد اولیه و نهاده‌های تولید ما به شکل مستمر در حال افزایش هستند، ممکن نیست. وی ادامه می‌دهد: باید روش مناسب‌تری برای قیمت‌گذاری در نظر گرفته شود و ما به عنوان صنعتگر مجاز باشیم متناسب با قیمت تمام‌شده و ضابطه‌ای که توسط دولت مشخص شده و بر آن نظارت می‌کند، قیمت را تعیین کنیم تا وقتی نرخ نهاده‌های ما عوض می‌شود بتوانیم متناسب با آن، قیمت را عوض کنیم تا سود ما ثابت بماند.

خرید یکجای محصولات توسط مافیای لاستیک
عباس سماواتی، رئیس هیئت مدیره سابق اتحادیه فروشندگان تایر نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما به دست داشتن مافیای لاستیک در جمع‌آوری این محصولات از سطح بازار معتقد است و می‌گوید: افرادی هستند که با خرید یکجای لاستیک‌ها از تولیدکنندگان و زد و بند با برخی فروشندگان غیرمجاز به کمبود این محصولات در بازار دامن زده‌اند و التهابات ایجاد شده متوجه تولیدکنندگان و فروشندگان و نمایندگی‌های مجاز نیست. سماواتی تأکید می‌کند: با وجود افزایش سطح تورم در تمام محصولات به عنوان یک کارشناس صنفی باید بگویم قیمت خرید یک جفت لاستیک به نسبت پولی که برای خرید یک ماشین می‌پردازیم و کارایی آن در خودرو ارزان است و اگر قیمت این محصول در بازار بالا رفته به این دلیل است که کشش قیمتی به سمت بالا دارد.

خبرنگار: زهرا طوسی

*روزنامه قدس

  تعداد بازديدها: 612

    نسخه قابل چاپ