حجت الاسلام و المسلمین سید هادی خامنه ای در مراسم احیاء شب قدر در مؤسسه دارالزهراء(س) گفت: هدف توجیه کننده وسیله است، یکی از آسیب های جوامع بوده و جامعه خود ما هم از این قضیه بر کنار نیست. اشاره به این موضوع برای ما در هر جناحی که باشیم می تواند مفید باشد. اما به عنوان مقدمه بحث می توانیم از اینجا شروع کنیم که یکی از مختصات انسان و جامعه انسانی هدفدار بودن است. انسان کار بدون هدف انجام نمی دهد و خالق ما هم جهان هستی را هدفدار خلق کرده است. هدفمند بودن لازمه حکمت و عقل و حکیم علی الإطلاق خالق هستی است.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین (ع) هم در یکی از جنگ ها وقتی به فرزندانشان توضیح می دهند که چگونه باید با دشمنان مواجه شوند یکی از سفارش ها این است که «چشمت را به انتهای لشکر بدوز و اگر به جلو هم نگاه می کنی دقت بیشتر به دور دست ها باشد». معنای سمبلیک این حرف این است که انسان همیشه باید به دور دست ها و اهداف بلند توجه داشته باشد.

وی با بیان اینکه برای نیل به هدف، وسایلی لازم است که انسان در انتخاب یکی از این وسیله ها ناچار است، افزود: اگر شما انسان هایی هستید که هدفتان رسیدن به خدا است به دنبال وسیله های آن بگردید. انتخاب وسیله بدون ضابطه نیست و برای رسیدن به هدف باید وسیله ای از جنس همان هدف انتخاب کرد وگرنه با انتخاب وسیله نامناسب از هدف دور و دورتر خواهیم شد.

سید هادی خامنه ای اظهار داشت: انسان ها، احزاب، مکتب ها و جامعه ها را می شود بر اساس همین رابطه بین هدف و وسیله و کیفیت انتخاب آنها به چند دسته تقسیم کرد. من به جای جوامع و افراد، مکتب ها را می گویم؛ چون مکتب های فکری هستند که جوامع را به دنبال خودشان می کشانند. دسته اول هدف ها از نظر منطق قابل قبول نیست و باطل است. طبیعتا هر نوع وسیله ای که انتخاب شود، چه به آن هدف برسد و چه نرسد، کار باطل است.

وی ادامه داد: دومین دسته مکتب هایی هستند که هدف های آنها قابل قبول و قابل عرضه است ولی مکتبی که این هدف را عرضه و روی آن کار می کند و شعار می دهد در واقع و در باطن این هدف را قبول ندارد و به عنوان پوشش از آن استفاده می کند. طبعا وسیله ای هم که انتخاب می کند هرگز به این منظور نیست که حتما به این هدف برسد. هدف واقعی او چیز دیگری است و وسایلی هم که به کار می برد متناسب به هدف باطنی ای است که اعلام نشده، اما در ظاهر شعاری داده می شود که همه مردم آن را دوست دارند. دسته سوم کسانی هستند که هدفشان درست است ولی برای رسیدن به هدف وسایل مناسب و هم سنخ انتخاب نمی کنند. اینها هرگز به هدف مقدسی که به آن معتقدند نخواهند رسید. دسته چهارم کسانی هستند که هدفشان مقدس است و وسیله ای هم که برای نیل به آن هدف انتخاب می کنند وسیله مناسبی است و طبعا به آن هدف می رسند.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام تصریح کرد: در مورد دسته اول چون هدف نادرست و باطل است بنابر این هر وسیله ای که برای آن هدف به کار برده شود باطل است. نمونه هایی از این مسأله در تاریخ بودند و الآن هم هستند؛ هدفشان که رسما هم آن را اعلام می کنند، این است که بر جهانیان تسلط پیدا کنند؛ شبیه چیزی که آمریکا می گوید. برای رسیدن به این هدف از زر و زور و تزویر به اندازه ای که نیاز است استفاده می کنند. این هدف به وسیله بسیاری از پادشاهان کشورها، از جمله ایران، دنبال می شد و آنها را به اندیشه تصرف شرق و غرب عالم انداخت.

وی ادامه داد: نمونه این در کشور ما نادر شاه افشار و پاره ای از پادشاهان قاجار است. پادشاهان قبل از اسلام کارشان فقط جنگ جویی و کشور گشایی بود و اگر از آنها سؤال می شد که چرا این کار را انجام می دهید، جوابی نداشتند. ایرانیان سال های سال با روم جنگیدند و در یکی از آن جنگ ها قیصر روم را به اسارت گرفتند. در حقیقت جز جهان گشایی و بسط قدرت هیچ منطقی این سیاست ها را تأیید نمی کند. هدف باطل است ولی اعلام می شود و همه می دانند.

سید هادی خامنه ای افزود: همان طور که اشاره کردم دسته دوم کسانی هستند که اهدافشان را پنهان می کنند و به ظاهر هدف های انسانی ارائه می دهند. چون هدفی که اعلام کردند را خودشان قبول ندارند، برای آنها وسیله جای هدف را خواهد گرفت و طبعا به هدف اصلی نمی رسند چون از اول هم نمی خواستند که به آن برسند. طبعا در این دسته هدف و وسیله هیچ سنخیتی با هم ندارند ولی در دنیای امروز با زر و زور و تزویر می توانند آن وسیله را به مردم بقبولانند.

وی تصریح کرد: امروز هدف آمریکا و اسرائیل سلطه بر جهان، غلبه بر مستضعفان و زورگویی است. اما اگر از آنها سؤال کنید که این دخالت ها و حضور سیاسی، اقتصادی و نظامی شما در هر جای و دست اندازی ها برای چیست؟ می گویند هدف ما تأمین امنیت برای خودمان و کشورهای دوست است؛ در حالی که چنین مشکلی وجود ندارد و کسی با امنیت آنها کاری ندارد. طبیعتا از وسیله ای که برای این هدف دروغ استفاده می کنند، تجاوز، ترور، تولید و فروش سلاح و امثال آن است.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام افزود: شوروی کمونیست هدف خود را نیل به انواع عدالت از جمله عدالت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی اعلام و برای رسیدن به این هدف از وسیله سرکوب و کشتارهای میلیونی مخالفان استفاده کرد؛ تاریخ این را شهادت می دهد. به هدف خود که عدالت بود نرسید؛ چون از اول هم به دنبال کار دیگری بود. اگر فرض کنیم مدعیان سوسیال و کمونیست حقیقتا به دنبال عدالت بودند، طبیعتا با آن روش به آن نرسیدند و نخواهند رسید. چون وسیله باید با هدف سنخیت داشته باشد.

وی تأکید کرد: اگر مکتبی برای اجرای عدالت و خدمت به انسان ها آمده با کشتن و از بین بردن انسان ها نمی شود به این هدف رسید. این همان شاخص تمایز اسلام و غیر اسلام است.

سید هادی خامنه ای گفت: نمونه سوم کسانی هستند که با در کشور ما عده ای با شعار دین و مردم سالاری به میدان می آیند و برای اینکه به اهداف اعلام شده برسند طرف مقابل را متهم به بی دینی یا ضدیت با مردم سالاری می کنند، شعارهای دروغینی که به آن معتقد و پایبند نیستند می دهند، ولی هدف اصلی آنها رسیدن به قدرت است و اعلام نمی کنند و طبعا از وسیله و راه هایی مثل دروغ، بهتان، غیبت، فریب افکار عمومی، تحلیل های نادرست یا حرف های نادرست به قصد به کرسی نشاندن حرف های نادرست استفاده می شود. خیلی ها حرف درست می زنند اما پشت آن اهداف دیگری دنبال می شود. بدیهی است که نمی شود به هیچ یک از اهداف رسید؛ چون از ابتدا اعتقادی به آنها نبود.

وی اظهار داشت: بعضی ها سؤال می کنند که «چرا دروغ در سیاست نفوذ دارد؟» یکی از دوستان از من سؤال کرد اینکه مرحوم مدرس گفته سیاست ما عین دیانت ما و دیانت عین سیاست است، چه حرف است؟ اگر سیاست باید با دروغ همراه باشد چطور می تواند با دیانت همراه باشد؟ جواب من این بود که بین دین و سیاست ارتباط هست اما وقتی فرد در سیاست دروغ به کار می برد، دین او هم همین است. خیلی افراد دینشان دروغ، تهمت و امثال آن است که شما در جامعه مشاهده می کنید. در دنیای امروز سوء استفاده یا استفاده ابزاری از مقدسات دین که شعار هدف توجیه کننده وسلیه است، به کار می رود.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام اظهار داشت: جالب است که ما در حدود نیم قرن قبل این شعار را به مارکسیست ها نسبت می دادیم که وقتی از آنها سؤال می شود چرا این همه کشتار و بی رحمی در جامعه راه می اندازید تا جامعه را یکدست کنید و مطابق میل خودتان درآورید؟ می گفتند هدف ما نیل به عدالت است. الآن می بینیم بعضا در جوامع غیر مارکسیستی هم همین مسأله اعمال می شود.

وی با بیان اینکه در دسته سوم هدف خوب ولی وسیله نامناسب است، گفت: اگر هدف ما خدمت به انسان و تحکیم اسلام است، باید توجه داشته باشیم که اسلام بیش از همه به مقام انسان اهمیت داده است. امکان ندارد بتوان با تحقیر و آزار رساندن به انسان ها اسلام را پیاده کرد. برای رسیدن به قدرت از سر و گوش انسان ها بالا بروند تا از این قدرت برای اسلام استفاده کنند؛ چنین چیزی پوچ و بی معنی است. اسلام در همه مراحل و ذره ذره اهداف ریز و درشت اهمیت قائل است و روی آنها تکیه دارد.

سید هادی خامنه ای اظهار داشت: عده ای چون با پوشش یک هدف مقدس یک وسیله تحمیلی را به کار می برند و به جان جامعه می افتند و با عمده کردن مقدمات و وسیله روی ارزش های واقعی اسلامی پا می گذارند. اینجا اصل هدف قربانی و وسیله به عنوان هدف مطرح می شود. الآن جامعه ما و جوامع نظیر ما گرفتار این بلیه است. همه جا هدف تحکیم و تقویت اسلام عنوان می شود اما به این بهانه بسیاری از اصول و ارزش ها زیر پا گذاشته می شود.

وی با تأکید بر اینکه ارزش های اسلامی همان اخلاق اسلامی است، تصریح کرد: در رأس این موارد صداقت، راستی و تأمین عدالت برای انسان ها است. توسل به دروغ، غیبت، ریا، تزویر و ظلم و ستم به بهانه رسیدن به عدالت مورد قبول اسلام نیست. باید قدم هایی هم که برای تأمین عدالت بر می دارید کاملا اسلامی و درست باشد. اسلام اجازه نمی دهد که به بهانه تأمین عدالت به عده ای ظلم شود.  چرا که اسلام اجازه نمی‌دهد برای رسیدن به عدالت به عده‌ای ظلم شود.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام خاطر نشان کرد: در یکی از عبارتی که حضرت علی (ع) خطاب به مالک اشتر دارند مضمون یکی از سفارش ها این است که هیچ گاه به بهانه انجام یک کار بزرگ کارهای کوچک را فراموش نکنید. مثلا به بهانه اینکه می خواهیم یک مرکز بزرگ فرهنگی و آموزشی ایجاد کنیم، نمی شود از ساختن مدارس کوچک در روستاها صرف نظر کرد. از این امر استفاده می کنیم که هدف نمی تواند وسیله را برای ما توجیه کند.

وی گفت: خود این مسأله که هدف باید چه باشد، قابل بحث است. در اسلام و ادیان الهی هدف اقامه قسط و عدل است. لازمه شناخت، قبول اصل عدالت در یک جامعه انسانی است. کسی که شناخت دارد می فهمد که مهمترین مسأله در یک جامعه انسانی مساوات و عدالت است. یعنی هیچ انسانی جز تقوا نمی تواند امتیازی به دیگری داشته باشد؛ تقوا هم یک مسأله معنوی است و ما به ازای مادی ندارد. عده ای در گذشته رد صلاحیت می کردند و می گفتند تقوایش کم است؛ اینها اشتباه است. تقوا از جمله امتیازات معنوی است که حساب و کتابش با خود خدا است. در دنیا همه انسان ها در همه حقوق با هم مساوی هستند.

سید هادی خامنه ای تأکید کرد: در جامعه اسلامی باید ارزش ها حاکم باشند؛ مهمترین ارزش عدالت است. در جامعه اسلامی امتیازات منطقی است و هرکس به اندازه تلاش می تواند برداشت کند. حق ما نیست که برای سرمایه اجتماعی افراد سهمیه تعیین کنیم؛ این کاری است که خدا کرده و ما باید متناسب با چیزی که خدا گفته کار کنیم. محور کرامت انسان است و بقیه مسائل مثل نماز و روزه و حج احکام هستند. احکامی مثل نماز و روزه مقدمات رسیدن به ارزش ها هستند. به همین دلیل افرادی در جامعه داریم که نماز و روزه دارند ولی از خدا دور هستند و آدم های بسیار کافرمنش و فاسقی هستند.

وی با تأکید بر اینکه انسان ها ارزش اسلامی نیستند، تصریح کرد: انسان ها به اندازه اینکه ارزش ها در درون آنها باشد ارزش پیدا می کنند. ما بسیاری از افراد را می بینیم که نماز می خوانند و روزه هم می گیرند ولی اعتقادی به ارزش اصلی که همان عدالت است، نداشتند. در اسلام هدف و وسیله باید در یک راستا قرار بگیرد. در اسلام نمی توان به بهانه اجرای عدالت به مردم ستم کرد؛ به بهانه بعضی از احکام اسلامی مثل حجاب عدالت و کرامت انسانی زیر پا گذاشته شود؛ به بهانه حاکمیت اسلام نمی شود ابزارهایی مثل دروغ، تهمت و فحاشی و هتاکی انجام داد.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام با اشاره به اینکه در سیره علی (ع) هرگز برای رسیدن به هدف از وسیله نادرست استفاده نمی شود، اظهار داشت: حضرت وقتی که در دوره خلفای سه گانه به حکومت نرسیدند، معامله را بر هم نزدند و این طور نبود که فکر کنند خودشان محور همه چیز هستند و چون حکومت را در دست ندارند باید همه چیز را بر هم ریخت. ابوسفیان پنهانی با علی (ع) دیدار می کند و می گوید من حاضرم تمام سرزمین را پر از سواره و پیاده کنم که شما به حق خود برسی. حضرت جواب دادند می دانم که منظور تو اصلاح نیست. بعد از به میان جامعه آمد و هشدار داد که کسانی می خواهند جامعه را به خرابی بکشانند؛ مواظب آنها باشید. یعنی هیچ گاه این مسأله در حضرت به وجود نیامد که چون من به قدرت نرسیدم باید همه چیز را بر هم بزنم.

وی ادامه داد: بعد از رسیدن به خلافت هم به هر قیمتی با مخالفین خود مدارا می کنند. آن حضرت ترجیح می داد که هیچ وقت ابتدای به جنگ نکند و با اینکه می دانست علیه او توطئه می کنند علیه دشمنان توطئه نمی کرد. یعنی معیارش حق است و برای بقای خودش هیچ تلاشی نکرد.

سید هادی خامنه ای تصریح کرد: بعد از اینکه طلحه و زبیر با حضرت علی (ع) مخالفت کردند و از حضرت مقام و مسند خواستند و حضرت به آنها نداد، به دنبال توطئه رفتند. حضرت این موضوع را می دانست ولی به آنها متعرض نشد؛ چون نظرش این بود که قبل از انجام جرم نمی شود با آن مقابله کرد. در منطق امروز جامعه ما این منطق خریداری ندارد و همه تعجب می کنند که چرا حضرت این کار را کرده است. اینها معیارهای مهمی است که ما باید به آنها توجه داشته باشیم. حضرت پس از جان دادن طلحه با تأثر بر جنازه او حاضر شده و از خدماتی که طلحه کرده بود یاد می کند. هیچ سیاست مداری با مخالفینش که با او به جنگ پرداختند این کار را می کند؟ کیفیت برخورد با ابن ملجم درس بسیار آموزده ای است. این فرد، به عنوان قاتل و اسیر، هرگز مورد تعرض قرار نگرفت.

وی گفت: الآن برای اینکه جریان ها از صحنه دور شوند به آنها تهمت زده می شود. نظر آنها هم این است که طبق اندازه گیری های ما، خودشان را میزان می دانند، این آدم برای اسلام مضر است و باید او را از صحنه دور کنیم، به مصلحت اسلام و جایز است. ببینید چقدر ما با چیزی که باید باشیم فاصله داریم. برای اینکه جامعه درست شود اول باید خودمان را بسازیم؛ به جای گفتن باید خودمان را اصلاح کنیم. راه اصلاح کارها اصلاح خود ما است. خداوند فرمود تا وقتی که انسان ها از درون تغییر نکنند هیچ اتفاقی در جامعه نخواهد افتاد. انسان ها درست شوند قوانین و ساختارها هم درست می شود.

دبیرکل مجمع نیروهای خط امام در پایان گفت: دکتر شریعتی می گوید زخم علی (ع) دوگونه است؛ یکی زخم شمشیر ابن ملجم دیگری دردی که او را تنها در دل شب ها به نخلستان های اطراف مدینه کشاند و به ناله در می آورد. ما شیعه ها تنها به دردی می گرییم که از شمشیر ابن ملجم احساس می کند. اما این درد علی (ع) نیست و این درد علی را اذیت نمی کند. دردی که روح بلند علی را به ناله درآورده تنهایی است که ما این درد را نمی شناسیم. ما باید این درد را بشناسیم. علی (ع) درد شمشیر را احساس نمی کند و ما درد علی (ع) را احساس نمی کنیم.

*جماران