به گزارش جماران، حسین هاجری - معاون پژوهشی سازمان سمت - در ابتدای این مراسم با ابراز امیدواری از اینکه انتشار این کتاب زمینه همکاری بیشتر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) با استادان دانشگاه برای تدوین کتب دانشگاهی فراهم کند، گفت: مأموریت سازمان سمت تدوین کتاب برای علوم انسانی است که بالغ بر 35 رشته را شامل می شود.

وی افزود: لازم است ظرفیت های مختلف هم افزایی شود تا بتوانیم پاسخگوی نیازها باشیم. بالغ بر یک هزار و 500 استاد و بیش از 140 دانشگاه و مرکز درسی همکار ما هستند و با این همه نتوانستیم پاسخگوی نیازها باشیم. سازمان سمت خانه همه استادان است و همه را به همکاری دعوت می کنم.

وی در مورد کتابی که امروز رونمایی شد نیز گفت: این کتاب محصول زحمات نزدیک به سه سال گروهی از استادان بوده است. شروع آن از دوره آقای آزاد (مدیر سابق گروه جامعه شناسی سمت) بود و بعد از اینکه ترجمه شد در نهایت دکتر حاضری مسئولیت پذیرفت و ملحقات ارزشمندی اضافه کرد.

مهرداد هوشمند - یکی از مترجمین کتاب مبانی جامعه شناسی - نیز در این مراسم با بیان اینکه راهنمایی دکتر آزاد چراغ  راه ما بود، اظهار داشت: کتاب حاضر در 13 فصل تدوین شده است. کتاب توسط مایکل هیوز و کرولین جی تألیف شده است. بار اول که کتاب را دیدیم چاپ نهم بود. به همراه غلامرضا رشیدی کار را شروع کردیم.

مترجم کتاب مبانی جامعه شناسی یادآور شد: مؤلفین این کتاب حدود 35 تا 40 سال تدریس علوم اجتماعی داشتند و با دید علمی جامعه آمریکا را نقد کردند و چون چاپ نهم بود احساس کردیم می تواند در جامعه ما هم مورد استقبال قرار گیرد. این کتاب از غنای خیلی خوبی برخوردار است. نویسندگان اصلی بیش از 150 منبع استفاده کردند. بنابراین پشتوانه علمی خوبی دارد.

اردشیر انتظاری،  - مدیر گروه علوم اجتماعی سمت - هم در این مراسم گفت: کتاب مبانی جامعه شناسی تنها کتاب در این حوزه نیست. ولی چیزی که این کتاب را ویژه کرده اهتمام دکتر هوشمند در انتخاب کتاب و تلاش دکتر حاضری برای بومی کردن آن است. ایده آل این نیست که ترجمه کنیم اما این کتاب می تواند زمینه تألیف باشد. اگر مثال  ها را از جامعه آمریکا بیاوریم مشکلات زیادی دارد؛ قطعا باید تعدیل مثال ها صورت بگیرد.

محمد امین قانعی راد - جامعه شناس - نیز به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این مراسم، با تأکید بر اینکه این کتاب یک کتاب با غنا و پشتوانه علمی زیاد است، افزود: ارائه این کتاب به جامعه علمی را باید تبریک گفت. مفهومی با این کتاب ابداع شد که «بومی سازی کتاب» است. یعنی کتابی که نوشته شده بر اساس پژوهش هایی است که از جامعه ایرانی بر آمده و هرچند به جامعه شناسی مستقل معتقد هستم، ولی در این کتاب می توانید آقای دکتر حاضری را از سال 64 تا 95 دنبال کنید که دغدغه بومی سازی علم را داشته است.

مدیر گروه علم و معرفت انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: جامعه شناسی آن سال ها با ترس آمیخته بود و سؤال این است که آیا این کتاب می تواند نمادی از عبور از این هراس فرهنگی باشد؟ یعنی موقعی که تنوع فرهنگی جهان معاصر را بپذیریم و آنها را تهدید ندانیم توانسته ایم با جامعه شناسی مدرن ارتباط برقرار کنیم.

وی در مورد کتابی که امروز رونمایی شد، گفت: یک جاهایی در مثال های این کتاب هنوز این هراس ها نسبت به جامعه غرب را می بینیم؛ اما واقع گرایانه تر. شاید این مسیری برای تحول جامعه شناسی ایران باشد. اما هنوز این عوامل هست. این مثال ها می خواهد تفاوت ما با جامعه غرب را گوشزد کند..

غلامعباس توسلی - بنیانگذار انجمن جامعه شناسی ایران - هم در این مراسم گفت: من 40 سال درگیر مقدمه هستم و نمی دانم چه زمانی از مقدمه جلوتر می رویم. از طرف دیگر مقدمه مهم است؛ چون مثل الفبا است. اکثر کتاب های جامعه شناسی ما یک پیشوند مقدمه دارد. عده ای هم اصرار دارند که کتاب خودشان را تدریس کنند و آخر مشخص نشد که مبانی جامعه شناسی چیست؟ ولی مسأله این است که هر کتابی قابل تدریس عمومی نیست و نمی شود همه کتاب ها را رد کرد.

بنیانگذار انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: ما کتاب جیمز کویین را ترجمه کردیم که کتاب خیلی شفافی است و 27 چاپ از این کتاب در سمت درآمده و شاید بیش از 500 هزار نسخه از این کتاب چاپ شده است.

وی افزود: مسأله دیگر این است که باید عالمانه و از روی تفهم کامل این کتاب ها را حل کرد و باید یک آزادی برای آکادمی هایی که در ایران فعالیت می کنند فراهم شود. ما از هرچیزی زود نگذریم. دانشجو و استاد باید برای انتخاب کتاب آزاد باشد و حق شناسی است که کتاب های دیگران را هم معرفی کنیم تا معلومات بچه ها فراتر رود.

توسلی با بیان اینکه دکتر حاضری یکی از دانشجویان خوب و دردمند جامعه بودند، اظهار داشت: تلاش من این بوده که دانشجویان ما هم عالم و هم متخصص باشند. عالم بودن غیر از متخصص بودن است. امیدوارم کتاب های دیگری نوشته شود و این حرکت که بعد از انقلاب فرهنگی شروع شد ادامه پیدا کند.

حسین سراج زاده - رییس انجمن جامعه شناسی ایران - هم در این مراسم گفت: سمت انتشاراتی برآمده از انقلاب فرهنگی با هدف اسلامی سازی و بومی سازی دانش در ایران است. جامعه شناسی ایران مختصات جامعه ایران را دارد اما به معنای رد جامعه شناسی جهانی نیست. برخورد مثبت با اینکه تلاش شده مثال ها متناسب با جامعه ایران باشد این است که تلاش شده وقتی یک نظریه جامعه شناسی عرضه می شود دانشجویان ما مثال های ملموس آن را درک کنند.

وی تأکید کرد: امیدوارم از سودای خامی که هیچ دستاوردی نداشته و در آینده هم ندارد، که می خواهیم یک علم جدید ایجاد کنیم دست برداشته شود و با استفاده از همه ظرفیت های علمی، اسلامی و ملی خودمان و ظرفیت های جهانی یک جامعه شناسی ملی را مطرح کنیم. تبیین جامعه شناسی اسلامی ممکن است. اما نیازمند تلاش همه استادان است.

سعید معیدفر  - عضو بازنشسته هیات علمی دانشگاه تهران - با بیان اینکه مبانی جامعه شناسی کتابی است که قطعا مخاطبین آن جامعه شناسان نیستند، افزود: قطعا هر تلاشی در این زمینه می تواند مورد تقدیر باشد. همچنان ما موانع اساسی برای تدوین کتاب های اصیل در این زمینه داریم. برای تدوین کتاب مبانی جامعه شناسی باید گام های بسیار بلندتری برداریم.

وی با تأکید بر اینکه در ایران جامعه شناسی وجود ندارد، تصریح کرد: یکی از بسترهای اساسی جامعه شناسی این است که واقعیت اجتماعی بتواند تعین پیدا کند؛ نه اینکه در فیلتر قرار بگیرد و در نهایت ایده ها بیان نشود. البته تعینات جامعه شناسی غرب هم محدودیت هایی دارد اما هرچه به این سمت می آییم به نظر بیشتر می شود.

معیدفر با بیان اینکه سطح انتظارات از این کتاب باید متناسب با این فضا باشد، گفت: ما قدرت برساخت شرایط اجتماعی را نداریم؛ تلاش می کنیم و کلاس می گذاریم اما حرف های ما جایی اثر نمی گذارد. تا زمانی که این مشکلات وجود دارد ما نمی توانیم دانش اصیل تولید کنیم.

علی رضا شجاعی زند، - عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس - هم در این مراسم با بیان اینکه کار دکتر حاضری باعث طرح یک مسأله مهم در بحث جامعه شناسی شده است که اگر به آن بپردازیم دستاوردهای بیشتری دارد، تصریح کرد: تلاش برای مداخله در کار ترجمه ای یک معادله دوگانه است. یعنی با مداخلتی تلاش کردند یک کار ترجمه ای را بومی کنند. جامعه شناسی اساسا یک علم بومی است.

تقی آزاد ارمکی نیز در این مراسم گفت: هرکدام از استادان این رشته به نحوی دغدغه جامعه شناسی را پی می گیریم. دکتر حاضری برای یک تلاش خود را قربانی کرده و یک شیوه در پاسخ نسلی ما در باب بومی گرایی ارائه کرده است.

غلامرضا جمشیدیها  - مدیر گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران - تأکید کرد: همه ما روی بومی سازی اتفاق نظر داریم. اگر ما بخواهیم دانش بومی داشته باشیم لازمه آن این است که یک گروه علمی دانشگاهی داشته باشیم. این امکان فراهم است. البته امکان تولید علمی بدون در نظر گرفتن دیگران وجود ندارد.

آخرین سخنران این مراسم، یعنی علی محمد حاضری، گفت: همه حرف من این است که بین صفر و یک حرکت نکنیم. حاصل 40 سال کار من این است که واقع گرایانه به راه میانبر بیاندیشیم؛ توانایی ها را به میدان بیاوریم و برای تکمیل آنها تلاش کنیم. اگر به خاطر ناقص بودن بیاستیم به جایی نمی رسیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به محدودیت های موجود، افزود: ادعای داشتن یک کتاب جامعه شناسی تا مدت ها محال است. به هر حال همین مقدار ارائه شد. من ادعای بی نقصی این کار را ندارم. اما مدعی هستم که دیکته نانوشته غلط ندارد. ما این راه را آغاز کردیم و از استادان خواهش می کنیم که ضعف ها را بگویند.

وی تأکید کرد: یک جامعه شناس آمریکایی حق دارد از افتخارات خود بگوید؛ اما من هم حق دارم از جامعه ارزشی خودمان بگویم. ما به جامعه و فرهنگی تعلق داریم که فکر نکنیم هیچ چیز نداشتیم. اگر در گذشته برای آزادی برده تلاش می کردیم امروز برای آزادی زندانی و حصر تلاش کنیم.

به گزارش جماران، در انتهای این مراسم با حضور استادان برجسته جامعه شناسی کشور از کتاب «مبانی جامعه شناسی» رونمایی شد.