یادگار گرامی امام با تأکید بر اینکه پرواز خیال شرط اخلاقی زیستن است، گفت: اگر خیال را توسعه دهیم جامعه‌ای نرم‌تر و اخلاقی تر خواهیم داشت.
آیت الله سید حسن خمینی در دیدار فیلم سازان و برگزارکنندگان جشنواره فیلم روح الله طی سخنانی به موضوع رابطه میان «تخیّل» و «توهم» با امراخلاق پرداخت و اظهار داشت: بزرگان اخلاق گفته‌اند که توهم علت بی‌اخلاقی است و در نقطه مقابل، تخیل نیز از مهم‌ترین اموری است که انسان را به زیست اخلاقی رهنمون می کند.
وی با بیان اینکه توهم بدین معناست که انسان خود را مرکز هستی قلمداد کند، افزود: البته یک واقعیت است که انسان‌ها همواره فکر می‌کنند مرکز هستی هستند که هرکس به آنها نزدیک‌تر باشد اهمیت بالایی دارد و هرکس هم دورتر باشد، از اهمیت برخوردار نیست.
یادگار ادامه داد: ما با همین رویکرد تاریخ را مطالعه می‌کنیم و فقط به قلّه‌های تاریخ توجه می‌کنیم اما به کسانی که خالق آن قله‌ها بودند توجهی نداریم، همچون بردگانی که سنگ‌های اهرام مصر را روی هم گذاشتند و دکتر شریعتی هنگام بازدید از اهرام نامه‌ای را خطاب به آنان نوشت.
وی با بیان اینکه اگر کسانی در تاریخ باشند که حتی در پشت پس وقایع تاریخی باشند اما برای ما غرور بیافرینند مورد توجه‌مان قرار خواهند گرفت، گفت: همه امور ما حول این وهم می‌چرخد که خود را مرکز تاریخ و هستی می‌دانیم و با چنین نگاهی نمی‌فهمیم چه بر سر دیگران می‌آید، لذا حرفی می‌زنیم و مقاله‌ای می‌نویسیم اما نمی‌دانیم که سخن ما چه تلخی و مصیبتی به دیگران می‌رساند، ولی اگر خودمان جای آنان بودیم صدای فریادمان بلند می‌شد.
وی تخیّل را نقطه مقابل وهم خواند و یادآور شد: تخیل بدین معناست که انسان از مرزهای هویت شخصی خود را پرواز دهد و به جای دیگران بگذارد؛ اینجاست که اگر انسان بتواند خود را به‌جای مادری روستایی بگذارد که فرزند او را به زور به اجباری می‌برند و سپس به جنگ جهانی دوم اعزام می‌کنند و او کشته می‌شود، درک صحیح‌تری نسبت به آن جنگ پیدا می‌کند؛ همانگونه که اگر یک سخنران توانست خود را به جای مخاطب قرار دهد لطیف‌تر و کوتاه‌تر سخن می‌گوید.
سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه پرواز خیال شرط اخلاقی زیستن است، گفت: اگر خیال را توسعه دهیم جامعه‌ای نرم تر و اخلاقی تر خواهیم داشت.
وی سپس به هنر «کارتون» اشاره کرد و یادآور شد: کارتون به انسان‌ها کمک می‌کند که خود را به جای حیوانات و حتی گیاهان قرار دهند و بدین وسیله قوه تخیل انسان را تقویت می‌کند و او را از مرز شخصیت و نوعیت خویش خارج می‌سازد.
یادگار امام با بیان اینکه هرچه دامنه تخیل را بیشتر توسعه دهیم در مورد دیگران می‌توانیم صحیح‌تر فکر کنیم و در مورد روابط خود قضاوت صحیح‌تری بیابیم، به اصل طلایی مشهور اخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: در تمام مذاهب و مکاتب گفته می‌شود که هرچه برای خود می‌پسندیم برای دیگران هم بپسندیم و هرچه بر خود نمی‌پسندیم بر دیگران نیز نپسندیم؛ اگر می‌خواهیم به این مرتبه برسیم باید از مرزهای وجود خود عبور کنیم و بتوانیم خود را به جای دیگران بگذاریم که شرط آن، تقویت قوه خیال است؛ از همین رو از بزرگترین ابزارهایی که می‌تواند اخلاق‌گرایی را در جامعه ایجاد کند، سینما است.
وی رشته‌های مختلف هر اعم از سینما، شعر و رمان را عامل پربار کردن قوه خیال دانست و گفت: هنرمند خیال خود را به گونه ای بیان می کند که دیگران هم بتوانند از آن استفاده کنند. لذا جامعه با شخصیت اول فیلم یک فیلمساز همواره احساس همدردی می کنند و حتی اگر شخصیت او بار منفی بالایی داشته باشد مخاطب او را خاکستری خواهد دید، نه سیاه و سفید؛ چرا که فیلمساز به مخاطب اجازه می دهد جای آن شخصیت بنشیند و ابعاد مختلف شخصی، عاطفی و... او را که احتمالا دارای نکات مثبتی هم هست، قرار دهد و بنابراین یکی از کارهای بزرگ سینما و هنر این است که امکان همدلی و همراهی را در جامعه فراهم می کند.
سید حسن خمینی با بیان اینکه سینمای ایران دوره خوبی را شروع کرده است، یادآور شد: سینمای بعد از انقلاب نسبت به فیلمفارسی‌های قبل از انقلاب در اوج قرار دارد و امروز صاحب فکر و مکتب شده است.
وی فیلمنامه را نقطه قوت سینمای ایران دانست و با بیان اینکه همین عنصر می تواند باعث لطمه به سینما هم شود، به سخنان یکی از منتقدان فیلم حاضر در جلسه مبنی بر ضرورت مطالعه بیشتر سینماگران ایرانی، گفت: ایراد ابزارهای جدید در حرفه ها و رشته‌های مختلف، سستی و تنبلی صاحبان آن حرفه هاست، لذا سینماگران باید توجه کنند که هرچه با تحقیق و مطالعه بیشتری پیش روند کارشان قوی تر خواهد شد.
یادگار امام با بیان اینکه برخی فیلمسازانی که دوران قاجار را به تصویر کشیده‌اند قطعا صدها کتاب در این حوزه مطالعه کرده‌اند، گفت: کارگردانی که برای یک فیلم به مدت چندین ماه در روز ساعتها مطالعه نکرده باشد فیلم ضعیفی تولید خواهد کرد.
وی در ادامه سخنان خود خوب یا بد بودن فیلم ها وابسته به «مخاطب» فیلم دانست و افزود: هر محصول فرهنگی را باید با مخاطبینش تعریف کرد و حتی اگر یک اثر در عرصه عمومی عرضه می شود تولید کننده آن باید در فضای ذهنی اش مخاطب خود را تصویر کند و بداند تخیل چه کسانی را به کار می گیرد.
سید حسن خمینی با اشاره به برگزاری جشنواره های متعدد فیلم در کشور و تأکید بر اینکه نباید صرفا برای رفع تکلیف کاری را انجام دهیم، گفت: نگاه انسان به کاری که انجام می دهد بسیار مهم است و علاوه بر مباحث دینی، از لحاظ روانشناسی نیّت کارها در به سرانجام رسیدن و ثمردهی بسیار موثر است.
وی با اشاره به محوریت فیلم های کوتاه در جشنواره روح الله، توصیه کرد: اگر فیلم های بلند خوبی هم ساخته شود قطعا دیده خواهد شد، اما برای کسی که در ابتدای راه خویش است فراهم کردن شرایط تولید فیلم بلند دشوارتر است، لذا فیلم کوتاه می تواند آثار مثبت زیادی را نسبت به فیلم های بلند ضعیف بر جا بگذارد.
یادگار امام در پایان سخنان خود بر ضرورت توجه به وقایع حاشیه انقلاب و نهضت امام تأکید کرد و گفت: لازم نیست حتما هر فیلمسازی در مورد اصل یک واقعه تاریخی فیلم بسیازد بلکه همانگونه که در آثار موفق زیادی دیده‌ایم می‌توان بر اساس سوژه‌ای که در حاشیه واقعه‌ای بزرگ قرار دارد فیلم ساخت و نکات زیادی در مورد آن واقعه را بیان کرد.

*آفتاب

  تعداد بازديدها: 2340

    نسخه قابل چاپ