افراد زيادي به دليل ناتواني و يا كوتاهي در كنترل خشم، خود و ديگران را درگير مصيبت و گرفتاري مي كنند.

آموزه هاي اسلامي كنترل خشم و عصبانيت را ضروري و همرديف انفاق مي دانند، آنجا كه در آيه 134 سوره آل عمران مي فرمايد:

'الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ'، همان ها كه در توانگري و تنگدستي انفاق مي‏كنند و خشم خود را فرو مي‏برند و از خطاي مردم درمي گذرند و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.

همچنين در آيۀ 84 سوره يوسف و آية 37 سوره شوري، مسلمانان به فرو بردن خشم و پيشگيري از آن تشويق شده اند. .

به واقع، برخي افراد به طور ژنتيكي آرام و به اصطلاح خونسرد هستند، برخي در نقطه مقابل قرار دارند و كوچكترين تحريكي سبب بروز خشم در اين افراد مي شود. عكس العمل هاي ناشي از خشم كه اغلب آني هستند، سبب بروز گرفتاري هاي جبران ناپذيري مي شوند.

مديريت و كنترل خشم مهارتي زمانگير و قابل حصول است و دستيابي به آن به پشتكار و تمرين نياز دارد. به عبارت ديگر، كنترل خشم گرچه فرآيند ساده اي نيست؛ ولي مي توان با تمرين و ممارست در آن تبحر پيدا كرد. چند روش موثر در اين زمينه از منظر كارشناسان به شرح زير است:

-خودشناسي

اولين گام براي مديريت خشم، خودشناسي و آگاهي از رفتار و گفتار به هنگام عصبانيت است. در درجه نخست، بايد بدانيم هنگامي كه عصباني مي شويم چه مي كنيم؛ تندگويي، فحاشي، كتك كاري، شكستن اشياي پيرامون و خودزني از مهمترين واكنش هاي افراد عصباني است. معمولا اولين مرحله عصبانيت، افزايش ضربان قلب و دماي بدن و احساس تنگي نفس است. بنابراين به محض احساس اين علايم، آگاه باشيد و به ياد داشته باشيد كه بايد و تصميم داريد خود را كنترل كنيد.

همه افراد عصباني مي شوند؛ ولي بايد بدانيد كه كنترل آن يك مهارت است و آنچه شما را فردي ارزشمند، قابل اعتماد و متين در نزد سايرين جلوه مي دهد، نحوه كنترل خشم است. بهتر است به محض عصبانيت و قبل از اقدام، چند نفس عميق بكشيد، تا شماره 10 بشماريد و يك ليوان آب بنوشيد. هيدراته شدن بدن به تعادل هورموني كمك مي كند.

-قبل از صحبت كردن فكر كنيد

يكي از مهمترين دلايل عصبانيت، صحبت هاي بدون فكر است كه هم به عصبانيت ما و هم طرف مقابل منجر مي شود. قبل از بازكردن دهان و سخن گفتن، به تمام عواقب احتمالي آن فكر كنيم.

-زماني كه آرام هستيد، به واكنش هايتان در زمان خشم فكر كنيد

آرامش، فرصت مناسب براي بررسي رفتارهاي گذشته و تصميم در مورد رفتار در آينده است. در اين حالت به تمام رفتار و گفتارتان در زمان خشم و دستاوردهاي احتمالي عصبانيت فكر كنيد و آنها را مورد سنجش قرار دهيد. از طرفي به رفتارهاي جايگزين فكر كنيد كه مي توانست نتايج بهتري داشته باشد. تكرار اين موارد مي تواند در زمان عصبانيت براي كنترل خشم به شما كمك كند.

-آزمايش هورموني بدهيد

يكي از مهمترين دلايل خشم، نبود تعادل هورموني است؛ بنابراين در اولين قدم از پزشكتان بخواهيد تا تمام هورمون ها را مورد بررسي قرار دهد و درصورت نياز مورد درمان قرار گيريد.

-مراقب رژيم غذايي خود باشيد. برخي از عادات غذايي موثر در بهبود خلق و خو عبارتند از:

-از كربوهيدرات تصفيه شده تا حد امكان استفاده نكنيد

استفاده از كربوهيدرات هاي تصفيه شده مانند آب نبات، شكلات، شيريني و آرد سفيد، در ابتدا احساس انرژي مي دهند؛ ولي به سرعت بدن را خسته و خلق و خو را تنگ مي كنند. برخلاف تصور عموم، استفاده از خوراكي هايي كه قند مصنوعي دارند، سبب شادي و حس سرزندگي نمي شود.

-از مواد پروتئيني استفاده كنيد

استفاده از مواد پروتئيني، به ويژه پروتئين هاي گياهي و گوشت سفيد، سبب احساس شادي مي شود و خلق و خو را بهبود مي دهند.

-از اسيد هاي چرب امگا 3 استفاده كنيد

اسيدهاي چرب امگا 3 يكي از مهمترين فاكتورهاي بهبود خلق و خو و رفع افسردگي هستند.

-ويتامين B12 و فولات را فراموش نكنيد

تحقيقات نشان مي دهد كه ويتامين B12 و فولات (فوليك اسيد) يكي از مهمترين منابع توليد انتقال دهنده عصبي سروتونين است كه نقش مهمي در ايجاد احساس شادي و نشاط دارد.

-استفاده از غذاهاي حاوي اسيد آمينه

-موز

-تخم كدو تنبل

-چاي بابونه

راهكارهايي هم براي بهبود خلق و خو و حس شادي وجود دارند كه عبارتند از :

-در هر وعده غذاي سنگين نخوريد

پرخوري و حجم بالاي غذا در يك وعده، يكي از مهمترين دلايل ناراحتي و احساس تنبلي است؛ بهتر است تعداد وعده هاي غذايي بيشتر شود، ولي در هر وعده غذاي كمتري ميل شود.

-ورزش كنيد

ورزش و پياده روي منظم يكي از مهمترين روش هاي بهبود خلق و خو است. تحقيقات نشان مي دهد كه ورزش منظم و گروهي علايم افسردگي را به طور كامل از بين مي برد.

-خواب كافي داشته باشيد

-هواي تازه استنشاق كنيد

-زياد بخنديد و

- در كارهاي داوطلبانه اجتماعي شركت داشته باشيد.

منبع: ایرنا