علی جنتی - وزیر ارشاد - که در همایش ملی حقوق مالکیت ادبی و هنری سخن می‌گفت،‌ اظهار کرد: این ششمین همایشی است که در زمینه مالکیت ادبی و هنری برگزار می‌شود و سومین سال است که من در این همایش حضور دارم. او ادامه داد: در این‌گونه همایش‌ها بیشتر باید صاحب‌نظران سخن بگویند و به مسائل تخصصی پرداخته شود و تشریفات، تا حد ممکن کنار روند. موضوع این همایش به‌طور خاص، حمایت از مالکیت ادبی و هنری در فضای مجازی است. در گذشته نیز زیاد در این‌باره صحبت کردیم و خوشبختانه در چند سال گذشته این مساله بین استادان و صاحب‌نظران جا افتاده است که باید از این موضوع دفاع کرد و نگذاشت که آثار مورد دستبرد قرار گیرند.

وی بیان کرد: نویسنده‌ای که یک سال برای خلق اثرش وقت می‌گذارد و نتیجه پژوهش‌های خود را منتشر می‌کند‌، حقی برای او ایجاد می‌شود که دیگران نباید به این حق تجاوز کنند. ما هنوز هم در داخل کشور با این پدیده مواجه هستیم که به آن، مساله کتاب‌سازی می‌گوییم. درست است که سال گذشته 80هزار عنوان کتاب در کشور چاپ شد که بیشتر آن‌ها چاپ اول بوده‌اند، اما در عین حال با کتاب‌سازی هم مواجه بودیم.

جنتی با بیان خاطره‌ای گفت: چند وقت پیش، با فرزند شهید مطهری دیداری داشتم که او گفت، خیلی از نویسندگان مقاله‌های مختلف را از کتاب‌های پدرش جمع‌آوری می‌کنند و در قالب یک کتاب جدید به چاپ می‌رسانند. در حالی که این‌گونه چاپ و نشر مربوط به بنیاد شهید مطهری است، البته شاید خیلی‌ها با حسن نیت چنین دستبردی را بزنند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در حوزه دیگر آثار هنری هم شاهد این موضوع هستیم؛ خیلی وقت‌ها فیلم‌های سینمایی با زحمت و هزینه ساخته می‌شوند و فردی پیدا می‌شود که از روی پرده سینما فیلم را برمی‌دارد و با انتشار آن فیلم زحمات یک شخص را هدر می‌دهد. در حوزه موسیقی هم شاهد چنین مساله‌ای هستیم.

جنتی همچنین اظهار کرد: یکی از مباحث اساسی، انتشار آثار در فضای مجازی است. دنیا تبدیل به یک دهکده جهانی شده است و شما با یک کلیک می‌توانید با فردی در آن سوی دنیا صحبت کنید. در واقع بزرگراهی درست شده است که همه در آن مسیر تردد می‌کنند. پایگاه‌های اطلاعاتی هم وجود دارند‌ که فایل آثار را در فضای مجازی قرار می‌دهند تا سراسر دنیا بتوانند با پرداخت مبلغی ناچیز، از این فایل‌ها استفاده کنند، طوری که حقوق مولف محفوظ بماند. او با بیان این‌که رعایت نکردن حقوق مولفان در فضای مجازی، انگیزه‌ آن‌ها را از بین می‌برد، توضیح داد: مولفان وقتی اثری را خلق می‌کنند، آن اثر مانند فرزندشان است و نباید به این راحتی به حریم آن تجاوز شود.

وزیر ارشاد از تدوین وب‌سایتی در وزارت ارشاد خبر داد و گفت: سامانه جدیدی در وزارت ارشاد راه‌اندازی شده است که در آینده نزدیک نتایج آن را ملاحظه خواهید کرد. سامانه نمایشی که همه فیلم‌های سینمایی را در ایران شامل می‌شود. فیلم‌هایی که مورد تأیید است و هر کسی مایل باشد این فیلم‌ها را ببیند می‌تواند با پرداخت مبلغ ناچیزی، آن‌ها را دانلود کند. وی افزود: این سامانه در زمینه موسیقی هم فعالیت می‌کند و هزاران ساعت قطعه موسیقی قبل و پس از انقلاب اسلامی را شامل می‌شود.

جنتی در بخش دیگری از سخنانش بیان کرد: با همکاری آقای پورمحمدی، وزیر دادگستری لایحه خوبی تهیه شده و مدت‌ها در مجلس مانده است. امیدوارم در مجلس جدید تصویب و ابلاغ شود. او که 13 اردیبهشت‌ماه در کتابخانه ملی سخن می‌گفت،‌ اظهار کرد: نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشیم پیوستن ما به کنوانسیون‌های جهانی مانند برن و پاریس است. امیدوارم صاحب‌نظران به این مساله بپردازند. ما ناگزیر هستیم که به این کنوانسیون‌های بین‌المللی بپیوندیم. نباید خود را کنار بکشیم. سال‌ها به‌خاطر تحریم‌ها این اجازه را به ما نمی‌دادند که به تجارت جهانی بپردازیم، اما اکنون راه بازتر شده است.

وزیر ارشاد در بخش پایانی سخنانش اضافه کرد: ما باید به حقوق پدیدآورندگان آثار در خارج از کشور هم بپردازیم، زیرا خیلی وقت‌ها می‌بینیم فیلم‌های سینمایی و قطعات موسیقی به‌صورت غیرمجاز از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان پخش می‌شوند. لازم است دستگاه قضایی کشور به‌طور کامل از این موضوع حمایت کند، وگرنه به هیچ‌وجه نمی‌توانیم از حقوق مولفان دفاع کنیم.

در بخش دیگری از این همایش که با موضوع حمایت از آثار ادبی و هنری در فضای مجازی برگزار شده بود‌، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت ارشاد و دبیر این همایش، اظهار کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ از سال 1348 مکلف به حمایت از پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری و حقوق آن‌ها در جامعه بوده است؛ اما این امر سال‌ها در این وزارتخانه مغفول ماند و در اولویت برنامه‌ها قرار نگرفت.

لادن حیدری ادامه داد: با تاکید مقام معظم رهبری و براساس برنامه چهارم توسعه، وزارت ارشاد وارد عمل شد و تلاش‌هایی را در راستای تدوین قوانینی به‌روز در این حوزه انجام داد. پس از 10 سال، نوشتن قانون مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط محقق شد. اگرچه این گام برای شروع خوب بود؛ اما همه آرمان‌ها را دربر نمی‌گرفت. وی افزود: با همکاری دانشگاه‌های دارای کرسی در زمینه مالکیت ادبی و هنری، این موضوع در دستور کار قرار گرفت و توانستیم شاهد همایش‌هایی در این دوره باشیم و امروز ششمین سال این همایش را برگزار می‌کنیم.

حسین نوش‌آبادی نیز که ریاست ششمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی و هنری را برعهده داشت، در سخنانی گفت: سال 95 را مقام معظم رهبری سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نامگذاری کردند و بر اهتمام مسئولان کشور در این زمینه تأکید داشتند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در حوزه فرهنگ و هنر و در راستای تکالیف ابلاغی، از امکانات و ظرفیت‌های خود برای بسترسازی و فرهنگ‌سازی بهره خواهد گرفت. سخنگوی وزارت ارشاد ادامه داد: بهترین اقدام در این زمینه، تثبیت حقوق مالکیت آثار است. ما باید با صیانت و حمایت از آثار و پشتیبانی از آن‌ها به رونق جامعه فرهنگی کشور کمک کنیم.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش، گفت: رسیدگی به بیش از 13 هزار اثر ادبی و ثبت 9 هزار اثر در وزارت ارشاد در سال‌های گذشته، نشان از اهمیت این موضوع دارد تا پس از مدت‌ها این حقوق از محدودیت و انضباط خارج و توجه مسئولان عالی‌رتبه به این حقوق تضییع‌شده پرداخته شود. با گسترش فضای مجازی، توسعه ارتباطات بین‌المللی توجه به انتشار و بهره‌مندی مردم از محصولات فرهنگی را بیشتر کرده است. از سوی دیگر، زمینه‌ نقض حقوق صاحبان آثار را نیز فراهم کرده و حقوق مسلم آن‌ها را به مخاطره انداخته است.

نوش‌آبادی یادآوری کرد: باید با انتخاب سیاست‌های صحیح و قوانین دوسویه که نه حق کاربران اینترنتی و نه حق مالکان آثار را تضییع کند، به فرآیند کپی‌رایت رسمیت بخشید تا حفاظتی از اندیشه خالقان آثار باشد. وزارت ارشاد به‌عنوان متولی حوزه کپی‌رایت تلاش دارد که به این زمینه بپردازد و با ایجاد قوانینی در چارچوب مشخص، از این‌گونه اختلالات در فضای مجازی جلوگیری کند.

*بهارنیوز