سعودی ها هرگز از دموکرات ها در آمریکا خوششان نمی آمد و همیشه حزب جمهوری خواه را هم پیمان سنتی خود می دانستند و اوبامای دموکرات دشمنی اش با عربستان را پنهان نکردو از زمانی که سناتور ایالت شیکاگو بود با سیاست های عربستان مخالف بود.اوباما در سال 2002 در یک سخنرانی از «جورج بوش»پسر، رئیس جمهوری سابق، پیش از حمله به عراق خواست که از هم پیمانان آمریکا در ریاض و قاهره بخواهد سرکوب ملت های خود را متوقف کنند.وی همچنین در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری خود وعده داد که تکیه آمریکا به نفت عربستان را متوقف کند و به وعده خود نیز عمل کرد.

 به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان»نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه رأی الیوم نوشت:دقیقا نمی دانیم که دیدار«تاریخی»میان ملک«سلمان بن عبدالعزیز»پادشاه عربستان سعودی و میهمان آمریکایی اش«باراک اوباما»چگونه بود و چه بسا نیاز به این داریم که چندین هفته یا چندین ماه یا حتی چندین سال منتظر بمانیم تا از جزئیات این دیدار باخبر شویم آن هم در روزنامه های آمریکایی یا غربی و قطعا نه در روزنامه های عربی.آیا ملک سلمان از سر خشم با مشت روی میز کوبید؛همانطور که برادرش ملک«عبدالله»طی دیدارش با اوباما این کار کرد و به او گفت«جناب آقای رئیس جمهور بار دیگر خطوط قرمزی برای ما تعیین نکنید».همانطور که شاهزاده «ترکی الفیصل»رئیس اسبق سازمان اطلاعات عربستان این واقعه را تقریبا سه سال بعد در مقاله یک فرد خشمگین یا فرد سرزنش کننده به ما اطلاع داد؛مقاله ای که در روزنامه الشرق الاوسط در پاسخ به مصاحبه رئیس جمهوری آمریکا در مجله آتلانتیک منتشر کرد.

خبرگزاری رسمی عربستان سعودی در دادن اطلاعاتی درباره جزئیات این دیدار همانند عادت همیشگی اش از زمان تاسیس اش در نیم قرن پیش «بسیار خسیس»بود.اما مقدمات می تواند خوانش درستی از نتایج سفر بدهد.جالب توجه بود که پادشاه عربستان در فرودگاه ریاض در رأس استقبال کنندگان از اوباما نبود و به عمد در همان روز از پادشاه هان و امیران رهبر کشورهای حاشیه خلیج فارس استقبال کرد که قرار است در نشست سران که امروز آغاز می شود شرکت کنند.ملک سلمان به این بسنده کرد که شاهزاده«فیصل بن بندر آل سعود» امیر منطقه ریاض را برای ماموریت استقبال از اوباما اعزام کند؛امری که بازتاب دهنده پیامی است که حکایت از بی توجهی و نه «تحقیر»رئیس جمهوری آمریکا دارد.

هنگامی که سفر اوباما به ریاض را تاریخی توصیف کردیم منظورمان این بود که چه بسا شاهد«دفن»روابط استراتژیک میان دو کشور شود که بیش از هشتاد سال ادامه یافت و نیز شاهد آغاز مرحله جدید و کاملا متفاوت شود زیرا ستون های اصلی و سه گانه ای که ائتلاف استراتژیک میان دو کشور بر آن قرار داشت یعنی مبارزه با کمونیسم،مبارزه با قومیت عربی تندرو که اولویت اش رویارویی با اشغالکر اسرائیلی بود و در آخر نفت، از هم پاشیده و محو شده اند.

کمونیسم و سمبل آن یعنی اتحاد جماهیر شوروی سابق که فروپاشی اش در افغانستان آغاز شد تبدیل به تاریخ شده است و بیشتر نظام های عربی که بر فکر قومی عربی تمرکز داشتند با دخالت های نظامی آمریکا در عراق و لیبی با حمایت عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس تغییر کرد و تلاش ها در همین زمینه در سوریه ادامه دارد و حتی کشور مستقل که مزاحم رویای قومیت و وحدت عربی شد نیز در معرض تهدید تجزیه و تقسیم است.

اگر نفت قوی ترین سلاح عربستان سعودی در تعامل با غرب بود باید بگوییم که اهمیت این سلاح به تدریج در حال از بین رفتن است نه به دلیل فروپاشی قیمتش و تسلیم شدن آن در برابر صعود نفت صخره ای جایگزین و دیگر منابع انرژی بلکه به دلیل بروز قدرت ایرانی-عراقی مشترک در کنار هم پیمان روسی به عنوان رقیب قوی رهبریت نفتی عربستان است و فروپاشی کنفرانس نفتی دوحه در چند روز پیش به دلیل ناتوانی عربستان سعودی از تحمیل شرط ها و دیکته هایش بود و نتوانست همان کاری را بکند که از زمان تاسیس سازمان «اپک»می کرد؛این یکی از دلایل است.

سعودی ها هرگز از دموکرات ها در آمریکا خوششان نمی آمد و همیشه حزب جمهوری خواه را هم پیمان سنتی خود می دانستند و اوبامای دموکرات دشمنی اش با عربستان را پنهان نکردو از زمانی که سناتور ایالت شیکاگو بود با سیاست های عربستان مخالف بود.اوباما در سال 2002 در یک سخنرانی از «جورج بوش»پسر، رئیس جمهوری سابق، پیش از حمله به عراق خواست که از هم پیمانان آمریکا در ریاض و قاهره بخواهد سرکوب ملت های خود را متوقف کنند.وی همچنین در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری خود وعده داد که تکیه آمریکا به نفت عربستان را متوقف کند و به وعده خود نیز عمل کرد.

سه ایستگاه اساسی اشاره به پایان رابطه استراتژیک میان عربستان و آمریکا دارد:

نخست:عقب نشینی اوباما از حمله هوایی به دمشق برای براندازی نظام«بشار اسد»رئیس جمهوری سوریه به اتهام عبور از خطوط قرمز و استفاده از سلاح شیمیایی«فرضی»علیه گروه های مسلح در سال 2013.وی همان کاری که در لیبی کرد را در سوریه نکرد.

دوم»توافق هسته ای آمریکا و ایران که باعث شد تحریم ها علیه تهران برداشته شود و این کشور به جامعه جهانی بازگشته و پذیرفته شود و نیز حذف صفت کشور تروریستی «متمرد» علیه ایران.

سوم:مصاحبه طولانی و مفصل اوباما با مجله آتلانتیک (19 هزار کلمه).در این مصاحبه اوباما عربستان را متهم به نشر افکار وهابی تندرو کرد و تاکید کرد که اکثریت قاطع مجریان حملات یازدهم سپتامبر سال 2001 (15 از 19 نفر)سعودی بودند و نه ایرانی و از عربستان نیز خواست که با ایران به «صلح سرد»برسد و خاورمیانه را با ایران تقسیم کند.

عربستان انتظار داشت که پس از کم شدن قدرت عراق و فروپاشی اقتصادی مصر و کمرنگ شدن نقش منطقه ای اش و خروج سوریه از معادله پس از پنج سال جنگ که ارتشش را خسته کرد و یک چهارم جمعیت اش را آواره کرد، آمریکا به اذعان خودش به رهبریت عربستان بر منطقه خاورمیانه ادامه دهد،به همین دلیل با هر گونه مشارکت ایران که دشمن سرسخت خود می داند در رهبریت منطقه مخالفت کرده و می کند.این همان چیزی است که حالت هوس سعودی ها در حال حاضر برای تشکیل ائتلاف های اسلامی و عربی به رهبری خودش و اعلان جنگ علیه هر کسی که از ریاض اطاعت نمی کند و با ایران ائتلاف می کند،را تفسیر می کند همانطور که برای یمن و سوریه و لبنان اتفاق افتاد.

دولت اوبما پیام قوی ای به رهبران عربستان سعودی پیش از رسیدن رئیس جمهوری اش به ریاض داد.این پیام بر اساس اخبار درز کرده به بیرون قصد کنگره آمریکا برای تصویب قانونی است که اجازه می دهد خانواده های قربانیان حملات یازدهم سپتامبر عربستان را در دادگاه های آمریکایی محاکمه کنند.«سیمون هندرسون»نویسنده متخصص در امور عربستان در مقاله ای در  مجله «فارین پالیسی»آمریکا تاکید کرد که منابع آمریکایی و انگلیسی به وی اطلاع دادند که دو شاهزاده سعودی از حامیان مالی گروه «القاعده» از سال 1996 بودند آن هم نه جیب خودشان بلکه از دارایی های خزانه عربستان.هندزسون این مقاله را در  اشاره به 28 صفحه ای نوشت که از گزارش تحقیقات کنگره آمریکا مخفی شده اند و چه بسا این واقعیت ها را در بر دارند.

درست است که اوباما تاکید کرد که از برای جلوگیری از تصویب این قانون از حق«وتو»استفاده می کند اما وی چند ماه بعد از قدرت کنار می رود و چه بسا رئیس جمهوری روی کار بیاید که همین موضع را اتخاذ نمی کند و پیام نیز روشن است و به رهبران عربستان سعودی می گوید از خطوط قرمز عبور نکنید و همانطور که آقای«عادل الجبیر»وزیر خارجه تان گفت دست به واکنش های انتقامجویانه مانند خارج کردن 750 میلیارد دلار سهام و سرمایه گذاری از آمریکا نزنید.

ملک سلمان از دیدار با اوباما در یک سال پیش در کاخ سفید احساس راحتی نمی کرد و هنگامی که اوباما برای تسلیت به وی به مناسبت درگذشت ملک عبدالله به عربستان آمد نیز احساس راحتی نکرد و صحبت کردن با وی را در حاشیه آن به شیوه ای که همراهان اوباما آن را غیردیپلماتیک توصیف کردند،قطع کرد؛اقدامی که معاونان ملک سلمان این گونه توجیه کردند که وی برای نماز رفته است.همچنین طبیعی است که پس از آن چه اوباما در مجله آتلانتیک گفت و پیش از آن در مصاحبه با «توماس فریدمان»روزنامه نگار آمریکایی گفت ملک سلمان احساس راحتی نکند؛مصاحبه ای که در آن درباره خطر داخلی که حکومت عربستان سعودی را تهدید می کند سخن گفت؛تهدیدی که شامل به حاشیه راندن جوانان و ندادن آزادی ها به آنها و مشارکت ندادن شان در تعیین سرنوشت شان بسیار بزرگتر از خطر خارجی است که همان ایران است (سعودی ها ایران را بزرگترین خطر خارجی برای خود می دانند و نه اسرائیل).اما اوباما نیز در مقابل، هیچ گونه احساس دوستی و مودت نسبت به میزبان سعودی خود ندارد و لابد این را شنیده است که برخی از مسئولان سعودی و مسئولان حاشیه خلیج فارس که وی را به دلیل ریشه های آفریقایی اش،«برده» توصیف می کنند،ریشه های اوباما به کنیا بر می گردد و در اندونزی نیز زندگی کرده است و وی منطقه و ادبیات آن را به خوبی می شناسد.

اوباما برای امضای مدرک دفن روابط استراتژیک ویژه میان دو کشور به عربستان سفر کرده است همانطور که مجله فارین پالیسی در شمار آخر خود نوشت.هر کسی غیر از این را باور دارد یعنی بر این باور است که رئیس جمهوری جدید آمریکا تلاش می کند این رابطه را احیا کند سخت در اشتباه است؛به ویژه اگر«دونالد ترامپ»نژادپرست که خواستار جلوگیری از ورود مسلمانان به آمریکا و مجبور کردن عربستان به پرداخت بهای حمایتش توسط آمریکاست رئیس جمهور شود یا «هیلاری کلینتون»دموکرات که رویکرد معلمش یعنی اوباما را دنبال می کند.

کسی که سیاست های آمریکا را تدوین می کند و نقشه ائتلاف هایش در خارج را ترسیم می کند چیزی به نام«موسسه»است و رؤسای جمهور چاره ای جز اجرای آن ندارند.

رهبران عربستان چگونه با این تحول جدید و خطرناک کنار می آیند؟هیچ پاسخی نداریم اما آن چه می توانیم بگوییم این است که سیاست های«عناد»و دور شدن از اصول عربی و باور روز افزون به اینکه ائتلاف با اسرائیل چه بسا جایگزین بهتر است نتایج برعکسی در پی خواهد داشت.ناگزیر باید سعودی ها سیاست جدیدی را در پیش گیرند که بر چگونگی ایجاد طرح عربی ملی سیاسی و نظامی تمرکز داشته باشد که ستون آن مساله فلسطین است و بر «گفت و گو»و نه رویارویی با کشورهای همسایه و احترام به ملت های دیگر به دور از تکبر تکیه داشته باشد تا این طرح تقویت شده و قوی شود آن وقت اوضاع فرق خواهد کرد.