خداوند در قرآن می فرماید:

«مَن یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُوْلَئكَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهْم مِّنَ النَّبِیِّنَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشهُّدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُوْلَئكَ رَفِیقًا؛

و هر کس از خدا و پیامبر اطاعت کند، پس آنان [در قیامت] با کسانی همدم خواهند بود که خداوند بر آنان نعمت داده است، مانند پیامبران، صدیقان، شهیدان و صالحان، و اینان چه همدم های خوبی هستند.»

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: «مِنَ النَّبِیِّینَ» یعنی محمّد، «من الصِّدِّیقِینَ» یعنی علی بن أبی طالب، «من الشُّهَداءِ» یعنی حمزة، «من الصَّالِحِینَ» یعنی حسن و حسین، و «حَسُنَ أُولئِكَ رَفِیقاً» یعنی القائم من آل محمد. (البرهان، ج2، ص 125/ شواهدالتنزیل، ج1، ص 197)

امام، همدم و رفیق واقعی

البته در روایات، ائمه اثنی عشری(علیهم السلام) هم مصداق عبارت «حَسُنَ أُوْلَئكَ رَفِیقًا» هستند. همه ائمه (علیهم السلام) و به طور خاص حضرت مهدی(علیه السلام) بهترین رفیق و همدم هستند. امام رضا(علیه السلام) در روایتی مفصل ویژگی های امام را بر می شمارند که از آن جمله امام را، همدم و رفیق واقعی، پدری مهربان و برادری همزاد و مادری دلسوز و همچنین پناه بندگان معرفی می کنند:

الْإِمَامُ الْأَنِیسُ الرَّفِیقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِیقُ وَ الْأَخُ الشَّقِیقُ وَ الْأُمُّ الْبَرَّةُ بِالْوَلَدِ الصَّغِیرِ وَ مَفْزَعُ الْعِبَاد (کافی، ج1، ص 200/ تحف العقول، ص 439)

یکی از صاحب نظران در این زمینه می گوید:

امام زمان(علیه السلام) منشی ندارد. بی هیچ واسطه، بدون وقت و هماهنگی قبلی، هر کجا و هر وقت او را صدا بزنیم، کریمانه نگاه مهربانش را به ما معطوف می دارد. ایشان از پدر مهربان تر، از مادر دلسوزتر، از برادر نزدیک تر و از هر دوست و آشنایی صمیمی تر است. با تمام ضعف ها و قوت هایمان باز هم دوستمان دارد. وقتی دشمنان او به یمن و برکتش روزی می خورند و ادامه حیات می دهند، هیهات که محبان و شیعیان خود را واگذارد.

اگر شأن امام شأن پدری است_که هست_ و ما خود را از فرزندان او می دانیم، طبیعی است که همان گونه که با پدر جسمانی خویش با ادب و احترام به گفتگو می نشینیم می توانیم با امام نیز – که پدر معنوی ماست دائما سخن بگوییم و نجوا کنیم و چه بسا حرف هایی را که با نزدیک ترین کسان خویش قابل طرح ندانیم به راحتی با آن رازدار مهربان در میان نهیم هر کس می تواند این گفتگو و نجوا را با زبان و بیان خویش انجام دهد و در هر مشکلی به ولی خدا متوسل شود و با زنده نگه داشتن یاد و احساس حضور دائم او در قلب و جانش، به وظیفه ارتباط و تمسک با امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) جامه عمل بپوشاند. (آشتی با امام عصر(علیه السلام)، دکتر علی هراتیان، ص 98)

ارتباطی از جنس معرفت و محبت

مهم ترین نشانه و ویژگی رفاقت ارتباط است. ما باید ارتباطمان را با امام زمانمان برقرار و حفظ کنیم. این ارتباط در واقع یک ارتباط معنوی از جنس معرفت و محبت و عاطفه است. خداوند در آیه 200 سوره آل عمران ما را به رابطه با امام منتظَرمان فرا می خواند، در این آیه آمده است:

«یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اصْبرِواْ وَ صَابِرُواْ وَ رَابِطُواْ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلحون؛

ای کسانی که ایمان آورده اید [در برابر مشکلات و هوس ها] استقامت کنید و [در برابر دشمنان نیز] پایدار باشید [و دیگران را به صبر دعوت کنید] و از مرزها مراقبت کنید و از خداوند پروا داشته باشید، شاید که پرهیزگار شوید.»

امام باقر(علیه السلام) درباره این آیه می فرمایند:

بر انجام واجبات الهی صبر کنید و در برابر دشمنان پایداری کنید و مراقب و مرتبط با امامتان _ که به انتظارش هستید_ باشید.(تفسیر البرهان، ج1، ص 730)

یکی از مصادیقی که در روایات درباره عبارت «رابطوا» در این آیه آمده است ارتباط با ائمه(علیهم السلام) و مطابق روایت فوق ارتباط با حضرت مهدی(علیه السلام) است. ارتباطی که در این آیه مورد توجه است ارتباط معنوی است.

چگونه با امام غائب رابطه برقرار کنم

یکی دیگر از صاحب نظران درباره رابطه با امام عصر(علیه السلام) عباراتی با این مضمون دارند:

آن چیزی که ما برایش بازخواست می شویم ارتباط ظاهری با حضرت نیست بلکه ارتباط معنوی است. ارتباط معنوی بسیار بالاتر از ارتباط ظاهری است، ما مکلف به ارتباط ظاهری با حضرت نیستیم، تشرف به خدمت ایشان هدف نیست. هر چند سعادت بزرگی است. معرفت خدا و قرب خدا هم راهش همین مسئله معرفتی و ارتباط معنوی است. (برگرفته از سخنرانی حجت الاسلام عالی، سایت موعود)

رابطه ما با امام باید رابطه علمی، عاطفی، عملی و رفتاری باشد. یعنی باید با مغز و فکر امام را بشناسیم، با دل و عشق و عاطفه، مرید، مخلص، عاشق و مطیعش باشیم و در عمل هم گوش به حرف ایشان بدهیم.

اگر بخواهیم با امام زمان(علیه السلام) رابطه داشته باشیم، باید بعد از شناخت، با ایشان رابطه عاطفی برقرار کنیم. قرآن در آیه 86 سوره نساء می فرماید:

«اذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنهْا؛

اگر کسی به شما سلام کرد، شما جواب گرم تر بدهید.»

پس وقتی می گویید «السلام علیک یا صاحب الزمان» امام زمان سلام شما را می شنود و جواب گرم تری به شما می دهد. (پرتویی از آیه های مهدوی، محسن قرائتی، به کوشش حسن ملائی، ص 82)

برقراری رابطه عاطفی با حضرت مهدی(علیه السلام) می تواند از طریق همین سلام های روزانه به حضرت و صدقه دادن برای سلامتی ایشان و همچنین نجواهای صمیمانه باشد. خواندن ادعیه و زیارات مرتبط با ایشان نیز از آن جمله است. این نکته را هم در نظر بگیریم که رابطه عاطفی، در کنار شناخت و معرفت امام است و این شناخت و معرفت از طریق اطاعت از ایشان به دست می آید.