سنگ عقیق

عقیق یا آگات از سنگ های نیمه قیمتی و جزو کانی هایی است که از چند عنصر شیمیایی تشکیل شده است. عقیق سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است. عقیق به رنگ های سفید تا خاکستری تیره و سیاه، زرد تا قرمز، سبز و آبی روشن است و در میان جواهرات درجه دوم سنگی مشهور است. [۱]

چگونگی تشکیل سنگ عقیق

در فرهنگ فارسی معین آمده است: عقیق در نتیجه جریانهای آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد می شود و در خلال سنگهای دیگر بوجود می آید. مخصوصاً در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد.[۲]

بهترین عقیق ها

در تحفه حکیم مومن آمده است که بهترین آن سرخ، زرد و سفید است.[۳] گفته حکیم مومن شاید برگرفته روایت بشیر دهان باشد که می گوید: به امام باقر علیه السلام گفتم: «چه نگینی برای انگشترم انتخاب کنم؟»

فرمود: «چرا عقیق سرخ و زرد و سفید را انتخاب نمی کنی؟ اینها در بهشت، سه کوه‌اند. معدن عقیق سرخ در بهشت در کنار خانه رسول خدا است، معدن عقیق زرد در کنار خانه فاطمه علیهاالسلام و معدن عقیق سفید در کنار خانه امیرالمؤمنین علی علیه السلام.

پای هر کوهی رودی روان است از برف سردتر، از عسل شیرین تر و از شیر سفیدتر که جز محمد و آل محمد و شیعیانشان از آن نمی نوشند. هر سه رود از حوض کوثر سرچشمه می گیرند و به یک جا می ریزند. این کوه های سه‌گانه خداوند را تسبیح و برای دوستان آل محمد استغفار می کنند. شیعیان آل محمّد هر یک از این سه عقیق (سرخ، زرد، سفید) را به انگشت خود کنند، جز خوبی و نیکویی و فراوانی ِ روزی و امنیت از بلاها و شر پادشاه ستمگر و انچه که مایه ترس آدمی است نخواهند دید.[۴]

در اختیارات بدیعی آمده است: اجناس آن بسیار است در بلاد یمن و ساحل بحر روم و نیکوترین آن بود که بغایت سرخ و شفاف بود. [۵]

نزهةالقلوب نیز همین مطلب آمده است: بر چند نوع است و سرخ آن که صفای لون بیشتر دارد به بود و آن در ملک یمن بیشتر است.[۶]

انواع عقیق

عقیق سلیمانی: عقیق سلیمانی یا سنگ باباقوری یا خلنگ نوع رگه دار سنگ یمانی (chalcedony) است. سنگ یمانی خود گونه ای از در کوهی (کوارتز) است.

رنگ رگه های عقیق سلیمانی سفید و سیاه است. به آن گونه که رگه های رنگی اش به جای سیاه، طیف هایی از قرمز هستند عقیق یمانی (Sardonyx) می گویند. عقیق یمانی را معمولاً به صورت گنبدی یا به صورت تیله می تراشند. برخی از عقیق های سلیمانی طبیعی هستند ولی بسیار از آن ها را با رنگ کردن و لکه دار کردن عقیق تولید می کنند.[۷]

عقیق سرخ؛ عقیق احمر. نوعی عقیق که دارای رنگ سرخ آتشی است و در جواهرسازی مصرف می شود.[۸]

عقیق سیاه؛ عقیق اسود. نوعی سنگ آذرین شیشه ای شکل تیره از دسته سنگهای آتشفشانی قلیایی که شبیه شیشه های سیاه یا سبز (مثل شیشه ته بطری های شکسته) می باشد، به همین جهت به آن شیشه آتشفشانی نیز گویند. این سنگ چون دارای سختی و برندگی بالنسبه جالب است انسانهای نخستین وسایل دفاعی خود را (از قبیل سرنیزه و کارد و سوزن و غیره) از این سنگ می ساخته اند. ساختمان این سنگ در زیر میکروسکپ اغلب به صورت توده های بی شکل است و ندرةً دارای بلورهای فلدسپات می باشد. حجرالمینا، عقیق اسود، البسیدین، شیشه آتشفشانی و شیشه معدنی.[۹]

عقیق رُطَبی؛ عقیقی است سرخ تیره و خطوطی سفید و نازک در آن هست.[۱۰]

عقیق چشم بلبلی؛ نوعی عقیق شجری است که دارای دوایر متحدالمرکز کوچکتری است. زمینه این کانی به رنگ صورتی کم رنگ است.[۱۱]

عقیق دلربا؛ نوعی عقیق براق با جلوه ای زیاد.[۱۲]

تاثیرات انگشتر عقیق بدست کردن
انگشتر عقیق و استجابت دعا

در ارشاد القلوب آمده است: سزاوار است از براى کسى که دعا می کند پاک و رو به قبله باشد و یکى از آداب دعا این است که در مکان هاى شریفه و در اوقات شریفه و بعد از نماز باشد و در دستش انگشتر عقیق باشد. روایت دارد دستى که در آن انگشتر عقیق باشد دعایش رد نمی شود و فرمود: دستى بسوى آسمان بلند نمی شود که دوست‏تر باشد در نزد خدا از دستى که در آن عقیق است و آن عقیق امان است در سفر و حضرت رسول فرمود: دو رکعت نماز با انگشتر عقیق بهتر است از هفتاد رکعت بدون انگشتر عقیق و فرمود: عقیق اولین گوهرى است که اقرار به یگانگى خدا و نبوت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و ولایت على علیه السلام کرد و خدا مقدر فرمود: هر دستى که در آن انگشتر عقیق باشد و به دعا بلند شود آن را رد نکند و آن را عذاب نکند.[۱۳]

انگشتر عقیق و دور شدن از فقر

امام صادق علیه السلام می فرمایند: «هر کس انگشترى داشته باشد که نگین آن عقیق باشد فقیر نخواهد شد و مقدر او جز بهترین تقدیرات نخواهد بود».[۱۴]

انگشتر عقیق و ایمنی در سفر

در کتاب "آداب سفر در فرهنگ نیایش‏" به نقل از کتاب «فضل العقیق والتّختّم به» نوشته‏ى سید قریش سبیع ابن مهنّاى علوى مدنى به سند متّصل از امام صادق علیه السلام آمده است: «انگشترى عقیق مایه‏ ى ایمنى در سفر است».[۱۵]

انگشتر عقیق و دوری از گزند و بلا

سیّد قریش سبیع ابن مهنّا از غیداق و به اسناد او از ابوهاشم داود جعفرى رحمه اللَّه نقل مى‏کند که او گفت: اسماعیل بن جعفر گفت: حضرت ابوجعفر محمّد بن على، امام باقر علیهماالسّلام، به من فرمود: «پسرم، هر کس صبح کند در حالى که انگشترى عقیق در دست راست خود کرده باشد و پیش از آن که کسى را ببیند، نگین انگشترى را به طرف کف دست بگرداند و سوره‏ى «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ » را تا آخر بخواند، سپس بگوید: آمنت باللَّه وحده لاشریک له و کفرت بالجبت والطّاغوت و آمنت بسرّ آل محمّد و علانیتهم و ظاهرهم و باطنهم و أوّلهم و آخرهم، (یعنى: به خدایى که یگانه و بى‏همتاست، ایمان آوردم و از جبت و طاغوت بیزارى جستم و به امور نهان و آشکار و ظاهر و باطن و اوّل و آخر آل محمّد صلوات اللَّه علیهم اجمعین معتقد گردیدم)، خداوند در آن روز او را از گزند بلاهایى که از آسمان فرود مى‏آید و یا به آسمان بالا مى‏رود و زیان‏هاى روى زمین و آنچه از درون آن برآید، آسوده نگاه مى‏دارد و آن روز را تا شب در حفظ خدا و در پناه ولىّ او خواهد بود.

و همو در حدیث دیگری از امام باقر علیه السّلام نقل کرده است که آن حضرت پس از نام بردن از عقیق و بیان انواع مختلف آن، در پایان گفتار مفصّلى، چنین فرمود: هر کس یکى از انواع آن عقیق‏ها را به انگشت نماید و از پیروان آل محمّد صلوات اللَّه علیهم اجمعین نیز باشد، جز نیکى نبیند و خوبى و گشایش روزى و بى‏نیازى از مردم و ایمنى از تمام بلاها نصیبش گردد و همچنین مایه‏ى آسودگى از شرّ زمام‏دار بیدادگر و از هر کسى است که انسان از او مى‏ترسد.[۱۶]

انگشتر عقیق و امان از نار

زیاد قندى از حضرت موسى بن جعفر، از پدران بزرگوارش علیهم السّلام از حسین بن على علیه السّلام روایت کرده است که فرمود: هنگامى که خداوند، موسى بن عمران را آفرید و در طور سینا با او سخن گفت، بر زمین نظرى افکند و از نور روى خود عقیق را آفرید، آنگاه فرمود: بحقّ خودم بر خود لازم کردم که کسى را که (انگشترى) عقیق دست کند، به آتش عذاب نکنم به شرط آن که على علیه السّلام را دوست داشته باشد.[۱۷]

پی نوشت:

آشنائی با سنگ عقیق، سایت آفتاب، بازیابی: 8 بهمن 1391.
لغت نامه دهخدا به نقل از فرهنگ فارسی معین.
لغت نامه دهخدا به نقل از تحفه حکیم مومن.
بحارالانوار، ج37، ص42، حدیث17.
دهخدا به نقل از اختیارات بدیعی.
دهخدا به نقل از نزهةالقلوب.
آشنائی با سنگ عقیق، سایت آفتاب، بازیابی: 8 بهمن 1391.
لغت نامه دهخدا به نقل از فرهنگ فارسی معین.
لغت نامه دهخدا به نقل از فرهنگ فارسی معین.
لغت نامه دهخدا.
لغت نامه دهخدا به نقل از فرهنگ فارسی معین.
لغت نامه دهخدا.
ارشاد القلوب - ترجمه رضایى، ج‏1، ص:368 .
الآداب الدینیة للخزانة المعینیة با ترجمه عابدى، ص:235.
آداب سفر در فرهنگ نیایش، عبدالعلى محمدى شاهرودى‏، نشر آفاق‏، تهران‏، 1381 ش‏، ص 126.
آداب سفر در فرهنگ نیایش، عبدالعلى محمدى شاهرودى‏، نشر آفاق‏، تهران‏، 1381 ش‏، ص 127.
پاداش نیکى‏ها و کیفر گناهان‏، محمدعلى مجاهدى‏، ترجمه ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق، ص:442.

برگرفته از ahlolbait.blog.ir