اسرائیل فعالیت سایبری گسترده ای در عربستان سعودی دارد.

به گزارش عصرایران به نقل از وبگاه روزنامه جروزالم پست اسرائیل، علی رغم اینکه عربستان سعودی هنوز به صورت رسمی اقدام به عادی سازی رابطه با اسرائیل نکرده، اما سال‌هاست که روابط دو طرف به صورت غیررسمی شکل گرفته است و حتی امروز، با گذشت بیش از 20 ماه از جنگ غزه، روابط تجاری دو طرف همچنان ادامه دارد، البته در سطح بسیار پایین تر از رادار رسانه ها.

جروزالم پست در ادامه نوشت: تحقیقات "گلوبز" نشان می دهد که بیشتر شرکت های اسرائیلی فعال در عربستان سعودی با امنیت سایبری سر و کار دارند، برخی نیز با امنیت ملی و حفاظت از تاسیسات.

 برخی از آنها توسط اسرائیلی‌هایی که شعبه عربستان سعودی را از طریق یک شرکت خارجی افتتاح کردند، در خارج از کشور تاسیس شده اند. بیشتر آنها با شرکت هایی مانند "اسپایِر" و "بولوارک"  کار می کنند که در توزیع محصولات و نصب سیستم های فناوری در بین مشتریان در کشورهای خلیج فارس، مصر و اردن تخصص دارند.

از جمله شرکت‌هایی که در عربستان حضور عمومی دارند، شرکت "سایبر آرک"  است، یک شرکت سایبری اسرائیلی که با حدود 4 هزار کارمند از اسرائیل مدیریت می‌شود که از این تعداد حدود 1200 نفر در "پتاه تیکوا" و "بیرشوا" هستند.

"تام لوندز" رئیس سابق فروش سایبر آرک در خاورمیانه، تنها چند ماه پس از حمله 7 اکتبر در مورد برنامه های این شرکت برای توسعه در پادشاهی سعودی نوشت. 

این شرکت که هویت کاربران را ایمن می‌کند، گزارش داده است که "رشد ثابت سالانه تقریبا 25 درصدی از زمان ورود به منطقه عربی خاورمیانه داشته است.

در سال 2024، عربستان سعودی به محرک اصلی این رشد تبدیل شده است و اکنون نزدیک به 40 درصد از تجارت سایبر آرک در خاورمیانه را به خود اختصاص داده است."

بنا به گفته لوندز، سایبر آرک به بیش از 50 مشتری در پادشاهی سعودی خدمات ارائه می دهد و قصد دارد تا 2 سال آینده فعالیت های خود را در آنجا دو برابر کند. با این حال، لوندز سمت خود را در فوریه امسال ترک کرد و این شرکت از آن تاریخ گزارشی در مورد عملیات خود در عربستان سعودی ارائه نکرده است.

سایبر آرک تنها شرکت امنیت سایبری اسرائیل نیست که در عربستان فعالیت دارد: شرکت "چک پوینت" نیز در شبه جزیره عربستان فعال است، اما فروش آن در عربستان سعودی بخش ناچیزی از درآمد آن است.

 "سایبر ایسون"، یک شرکت سایبری که در تل‌آویو تاسیس شده و از دستگاه‌های نقطه پایانی محافظت می‌کند، دفتر مرکزی خود را به شهر "سن دیگو" ایالت کالیفرنیا آمریکا منتقل کرده و چندین سال است که در شبه‌جزیره عربستان کار می‌کند.

یک شرکت سایبری دیگر، مستقر در نیوجرسی، اما اکثر کارکنان آن اسرائیلی هستند و نامش فاش نمی شود، در عربستان سعودی فعالیت می کند. این شرکت مدیرانی را در پادشاهی سعودی استخدام کرده، از جمله مدیر توزیع سابق خود که پیشتر در شرکت "اسپایر" کار می‌کرد و اکنون، طبق پروفایل لینکدین او، تمام فعالیت‌های فروش را در کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس، مصر و ترکیه از ریاض مدیریت می‌کند.

شرکت دیگری که نامش فاش نمی شود، که در اسرائیل تاسیس شده و حدود یک سال پیش دفتر مرکزی خود را به آمریکا منتقل کرده است، اخیرا برای یک مدیر فروش در ریاض آگهی داد و چند ماه پیش این سمت را پر کرد. 

این شرکت پرسنل سایبری را آموزش می‌دهد، حوزه ای که به شدت مورد علاقه پادشاهی سعودی است، که در حال حاضر میلیاردها دلار برای آموزش متخصصان برای صنعت فناوری پیشرفته سرمایه‌گذاری می‌کند تا اقتصاد نفتی خود را متنوع تر کند.

"گیل هِشت" مدیر عامل Continuity به "گلوبز" گفت: یکی دیگر از اسرائیلی‌های فعال در عربستان سعودی Continuity است، که یک شرکت نرم‌افزاری است که دو دهه پیش در ایالات متحده تاسیس شد و مرکز عملیات خود را "به دلایل دیدگاه های صهیونیستی و مزایای مالیاتی" به اسرائیل منتقل کرد.

این شرکت سیستم‌هایی را ارائه می‌کند که شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا از شکست‌های فنی و حوادث سایبری به دور باشند و سیستم‌های ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری امن را برای بانک‌ها و سازمان‌های بزرگ فراهم می‌کند.

 این شرکت در عربستان سعودی به طور خاص، و در جهان عرب به طور کلی، عمدتا از طریق توزیع‌کنندگان و تولیدکنندگان سیستم‌های بزرگی که در آنها نصب می‌شود، مانند سیستم‌های Dell، فعالیت می‌کند.

این شرکت اندکی قبل از امضای توافقنامه "آبراهام" به عربستان سعودی رسید، "در زمانی که احساس سرخوشی مبنی بر شکوفایی فناوری اسرائیل در خاورمیانه وجود داشت. با این حال، از 7 اکتبر، یک شکست قابل توجه برای شرکت‌های اسرائیلی که در پادشاهی سعودی تجارت می‌کنند، رخ داده است. 

"روابط خوبی بین اسرائیلی‌ها و سعودی‌ها وجود دارد، اما شکی نیست که ما به مهمانی بزرگی که در کشور برگزار می‌شود دعوت نشده‌ایم. فعالیت اسرائیلی‌ها نوعی اینرسی از فعالیت‌هایی است که از چندین سال پیش آغاز شده است و واقعا رشد جدیدی در اینجا وجود ندارد." به گفته گیل هِشت، درآمد حاصل از محصولات سایبری شرکت Continuity که در سال گذشته 100 درصد در فروش جهانی رشد داشته است، تقریبا در جهان عرب هیچ رشدی نداشته است.

به گفته دکتر جوزف (یوسی) مان، مدرس و محقق گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه "بار ایلان" اسرائیل، جدای از جنگ غزه و عدم عادی سازی، شکاف های فرهنگی یکی دیگر از دلایل دشواری در حفظ روابط تجاری بین طرفین است. "هیچ فرهنگ توسعه یافته استارت آپی در عربستان سعودی وجود ندارد. شرکت های سعودی بزرگ هستند و به کندی حرکت می کنند، نه چیزی که مناسب شرکت های جوان اسرائیلی باشد که سریع حرکت می کنند. فرهنگ عربستان به اعتمادسازی طولانی مدت و تدریجی و "نمایش" زیاد نیاز دارد - و این برای استارت آپ های اسرائیلی سخت است."

به گفته دکتر مان، فرهنگ شرکتی سعودی، دلیلی است که در آینده قابل پیش‌بینی، عربستان سعودی نمی‌تواند یک صحنه پررونق "استارت‌آپی" ایجاد کند که اسرائیل را از این عرصه بیرون براند. دانشگاه‌های عربستان به تدریج در رتبه‌بندی جهانی بالا می‌روند، اما تجربه نظامی آنها در مراحل اولیه است و مانند اسرائیل فرهنگ تحمل شکست را ندارند.

به گفته دکتر مان، متخصص در مطالعه جامعه و اقتصاد در کشورهای خلیج فارس، با تاکید بر عربستان سعودی، "بیشتر فعالیت های اسرائیل در عربستان سعودی حول محور امنیت داده ها و امکاناتی است که از زیرساخت های محلی محافظت می کند، عمدتا در برابر حملات تروریستی." 

او می‌گوید مشتریان عمدتا شرکت‌های دولتی هستند که در حال حاضر در بحبوحه رونق توسعه خدمات عمومی هستند که پس از همه‌گیری کووید-19 یا به عنوان بخشی از اَبَرپروژه "نئوم" آغاز شد: یک کلان شهر فناوری برنامه‌ریزی‌شده در این کشور، که سنگ بنای برنامه های بلندپروازانه "محمد بن سلمان" (ولیعهد سعودی) برای از میان برداشتن وابستگی اقتصادی عربستان سعودی به نفت است.

مان اضافه می‌کند که فعالیت‌های تحقیقاتی آکادمیک گسترده‌ای در دانشگاه‌های خارجی وجود دارد که محققان اسرائیلی و سعودی با یکدیگر همکاری می‌کنند، از جمله کمک‌های مالی که به طور مشترک به طرف‌های اسرائیلی و سعودی داده می‌شود. علاوه بر این، پروژه های مشترک توسعه دارو به دلیل شرایط آب و هوایی، محیطی و حتی جمعیتی مشابه دو کشور وجود دارد.

بیش از 1 میلیارد دلار تجارت بالقوه سالانه

حجم تجارت بین اسرائیل و عربستان سعودی را نمی توان به طور دقیق تخمین زد زیرا مقامات از گزارش آن خودداری می کنند. با این حال، برای ارزیابی پتانسیل سرمایه گذاری عربستان سعودی در بازار اسرائیل، می توان به سادگی به تجارت اسرائیل با امارات متحده عربی نگاه کرد که به طور مداوم در طول سال ها افزایش یافته است: طبق داده های اداره تجارت خارجی اسرائیل از 55 میلیون دلار قبل از توافق ابراهیم در سال 2020 به اوج 1.5 میلیارد دلار در سال 2022 رسیده است. در سال 2023، با شروع جنگ غزه، تجارت با امارات به 1.3 میلیارد دلار کاهش یافت.

بخش بزرگی از تجارت اسراییل و امارات در حوزه " الماس" است که بیشتر آن در واقع از عربستان سعودی می آید. در واقع درصد زیادی از صادرات به عربستان سعودی از طریق امارات توسط اسرائیلی ها یا مخاطبین ساکن ابوظبی یا دبی انجام می شود که با ویزای خاص یا پاسپورت خارجی وارد عربستان می شوند.

 مان می گوید: "قرار بود بحرین سکوی پرشی بزرگ اسرائیل به سوی عربستان سعودی باشد، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. وی پتانسیل تجارت با پادشاهی را تا 2 میلیارد دلار در سال تخمین می زند که یک میلیارد دلار آن برای محصولات و خدمات امنیتی و مابقی آن برای دارو و کشاورزی از جمله صادرات ماهی، هویج، خیار و خرما است که در حال حاضر صدها میلیون دلار به امارات صادر می شود."

سرمایه گذاری کم در فناوری پیشرفته اسرائیل

در مورد پتانسیل سرمایه گذاری در فناوری پیشرفته اسرائیل، می توان به سرمایه گذاری های اماراتی و قطری در این بخش نگاه کرد. بر اساس داده های مرکز تحقیقات IVC، امارات و قطر - قطر بر خلاف امارات روابط خود را با اسرائیل عادی سازی نکرده و حتی یک کشور متخاصم محسوب می شود - مبالغ هنگفتی را در فناوری پیشرفته اسرائیل سرمایه گذاری می کنند. 

بر اساس این مطالعه، امارات متحده عربی با سرمایه گذاری کل 1.03 میلیارد دلار در شرکت های فناوری پیشرفته اسرائیل بین سال های 2020 تا مه 2025 پیشتاز است، در حالی که قطر با سرمایه گذاری 275 میلیون دلاری در رتبه دوم قرار دارد.

بر اساس اطلاعات رسمی، عربستان سعودی تنها 30 میلیون دلار در فناوری پیشرفته اسرائیل سرمایه گذاری کرده است و آن هم از طریق شرکت های خارجی بوده است. تخمین زده می شود که یکی از این شرکت ها Doroni Aerospace است، یک شرکت هواپیماسازی الکتریکی مستقر در فلوریدا آمریکا، اما توسط گروهی از اسرائیلی ها به ریاست " دورون مِردینگِر" اداره می شود.

عربستان سعودی یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در صندوق ژاپنی "سافت بانک" با تعهد حداقل 45 تن دلار و در "بلک استون" با 20 میلیون دلار از صندوق ثروت خود است. علاوه بر این، یک سرمایه‌گذار عمده در سرمایه استراتژیک "لیبرتی" است که توسط "استیو منوچین" وزیر خزانه‌داری در دولت اول ترامپ، و همچنین در Affinity Partners که توسط "جرد کوشنر" داماد ترامپ، تشکیل شده بود، تاسیس شد.

در همین حال، کارآفرینان اسرائیلی تا آنجا که ممکن است از عملیات های خود در سعودی محافظت می کنند و سعی می کنند از دست رفتن تجارت خود به وسیله ارائه دهندگان خارجی جلوگیری کنند. 

آنها از اینکه اسرائیل در سفر منطقه ای اخیر ترامپ کنار گذاشته شد، ناامید هستند. هِشت می‌گوید: "شکی نیست که ترامپ کار خارق‌العاده‌ای برای ترویج تجارت آمریکایی در خاورمیانه انجام می‌دهد. اگر ما (اسرائیل) در سفرهای او لحاظ می‌شدیم، اسرائیل می‌توانست یک قدرت اقتصادی رو به رشد در خاورمیانه باشد، ما شاهد قراردادهای کلانی بودیم که شرکت‌های آمریکایی در آنجا بستند."