در آستانه ی سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا و زادروز میلاد امام خمینی، حجت الاسلام و المسلمین سید علی خمینی در مراسمی در بیت امام خمینی در نجف به سخنرانی پرداخت. 

به گزارش جماران، وی در این مراسم با اشاره به عنصر «پویایی» در اندیشه و عمل امام خمینی گفت: وقتی به زندگی امام خمینی نظر می کنیم، یکی از عناصر پر رنگ در عمل و نظر ایشان، «عنصر پویایی» است. امام اگر چه دارای مبانی محکم و اندیشه ی منسجم بودند ولی این استحکام از جنس سنگ نبود تا از آن تحجر بیرون بیاید، بلکه امام در شرایط مختلف، گفتمان جدید تولید می کردند، و با استمداد از منابع اصیل اسلامی، نقش زمان و مکان را در اندیشه ی خویش لحاظ می کردند. 

وی با ابراز تاسف از عدم کار علمی عمیق، بر روی مبانی نظری اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران افزود: متأسفانه بسیاری از مضامینی که امام عرضه داشتند، هنوز بسط نظری پیدا نکرده. برای مثال، هنوز در مورد چگونگی همجواری دو مفهوم اسلام و جمهوریت و مفاهیمی چون مصلحت و وحدت و بسیاری از کلیدواژه های مهمی که امام بیان داشتند، کار مهمی صورت نگرفته است. 

انعطاف پذیری فعال

سید علی خمینی در ادامه سخنان خود با اشاره به روی دیگر پویایی اندیشه افزود: پویایی اندیشه وقتی که به وادی عمل می آید مفهوم «انعطاف پذیری فعال» متولد می شود. 

انعطاف پذیری فعال به معنای سازگاری با جهان جدید و شرایط جدید است ولی نه این نحو که شرایط باعث انفعال فرد شود و خود را بر او تحمیل کند، بلکه به این معنی که انسان درک کند که با تغییر شرایط باید سیاست هایش را تغییر دهد و بر سیاستهای گذشته پافشاری نکند. 

سید علی خمینی با اشاره به مواردی از انعطاف پذیری فعال در سیره ی عملی امام خمینی ادامه داد: از همان ابتدای نهضت، امام هیچ گاه متوقف نشد و اگر از قم تبعید شد در ترکیه و بعد به نحو فعال در نجف رهبری نهضت را پیش برد و تا متوجه شد که در عراق نمی تواند اقدامات خود را ادامه دهد لحظه ای درنگ نکرد و عراق را به مقصد کویت و سپس فرانسه ترک کرد. او در مقابل شرایط مختلف منفعل نبود. 

برای امام مصلحت نظام و مردم اهمیت اول را داشت و جنگ و صلح در نظر ایشان وابسته به مصالح و شرایط بود

وی افزود: نقطه ی اوج اعطاف پذیری فعال در سیره ی امام راحل، ماجرای قبول قطعنامه است. آن کسانی که در جریان امور هستند می دانند و بعضا هم گفته اند و نوشته اند که از لحظه ای که امام به این نتیجه رسیدند که جنگ باید متوقف شود تا زمان پذیرش قطعنامه ۲۴ ساعت طول نکشید! 

این نشانگر عظمت وجودی و پویایی فکر و عمل امام است. چون برای امام مصلحت نظام و مردم اهمیت اول را داشت و جنگ و صلح در نظر ایشان وابسته به مصالح و شرایط بود. 

برای مردم سوریه استقرار و استقلال و برای همه منطقه آرامش و صلح را آرزو می کنیم، ولی صفحه ی معادلات منطقه گویای چنین چیزی نیست!

سید علی خمینی آنگاه با اشاره به شرایط فوق العاده حساس و خطیر منطقه از جمله حوادث اخیر سوریه و گزارشهای مقامات عراقی نسبت به فعال شدن هسته های داعش و جنایات بی پرده ی رژیم اشغالگر قدس و وضعیت مبهم در سیاست دولت آینده ی ایالات متحده، افزود: ما برای مردم سوریه استقرار و استقلال و برای همه منطقه آرامش و صلح را آرزو می کنیم، ولی صفحه ی معادلات منطقه گویای چنین چیزی نیست! 

نیاز امروز: وحدت کلمه و اجتماع بر روی نقاط مشترک همه ایرانیان

سید علی خمینی با تاکید بر لزوم هوشیاری کامل مردم و مسئولین در این شرایط حساس، گفت: آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری به آن احتیاج داریم وحدت کلمه و اجتماع بر روی نقاط مشترک همه ایرانیان است. در شرایط فعلی هر سیاست یا اقدام یا قانونی که موجب تقویت شکافهای اجتماعی شود، مشکوک و ممنوع است. 

توضیحی پیرامون «آیه مودت»

سید علی خمینی در ابتدای سخنان خود، به تفسیر آیه ی «ما اسئلکم علیه من اجر الا المودة فی القربی» پرداخت و خاطر نشان کرد: هرچند بسیاری از انبیای الهی اجری از مردم طلب نکردند ولی خداوند متعال به پیامبر دستور می دهد تا از مردم طلب اجر نماید، و آن اجر همان مودت نسبت به اهل  بیت ایشان است. اجری که در حقیقت لطفی است به حال مومنان چه آنکه در آیه ای دیگر چنین می آید که: قل: ما سألتکم من اجر فهو لکم ان اجری الا علی الله. 

چگونه محبت که امری غیر اختیاری است متعلق امر واقع شده است؟

وی در ادامه با طرح این پرسش که محبت امری قلبی و غیر اختیاری است و چگونه می تواند مورد امر و نهی واقع شود؟ افزود: این معنی فقط منحصر به این آیه نیست بلکه تواتر روایات در میان فریقین بر وجوب محبت اهل بیت وجود دارد و بسیاری از روایات که در مورد حب فی الله و بغض فی الله وارد شده اند، همه باید مورد دقت قرار بگیرند. 

سید علی خمینی افزود: در توضیح معنای آیات و روایات چند احتمال مطرح است و ما به چند احتمال اشاره می کنیم:

یک احتمال این است که مراد از وجوب مودت، فراهم نمودن مقدمات اختیاری محبت باشد، به این معنی که بر مسلمین واجب است که نسبت به فضایل و خصال اهل بیت پیامبر تحقیق کنند و از آنجا که انسان عاشق زیبایی و کمال است، با پی بردن به کمالات موجود در اهل بیت و اینکه همان صفات نبی در اهل بیت ایشان هم وجود دارد، عشق و محبت و مودت نسبت به ایشان در قلبشان بوجود می آید. 

وی افزود: احتمال دوم آن است که مراد از مودت، سلوک عملی و ابراز محبت باشد، چنانکه برخی فرق میان محبت و مودت را در همین دانسته اند، به این معنی که محبت در قلب است و مودت در ظاهر، هرچند که مودت ظاهری وقتی به کمال می رسد که با محبت قلبی همراه شود. 

در ابتدای این دیدار قرائت قرآن توسط استاد کریم منصوری صورت گرفت و پس از آن شاهران و مدیحه سرایانی از عراق و ایران در وصف حضرت زهرا به شعر خوانی و مدیحه سرایی پرداخته و یاد امام امت را گرامی داشتند.