جماران:  به نظر می‌رسد بر خلاف برخی برداشت‌ها که ارتجاع را نتیجه تحجرگرایی می‌پندارند از منظر امام خمینی (ره) تحجر و ارتجاع عینیت داشته و بر اساس همین برداشت، رهبر کبیر انقلاب اسلامی خطر متحجرین را از متجددین بیشتر می‌دانستند و این بخاطر آن است که تحجرگرایی نه فقط در اذهان و اندیشه‌ها باقی می‌ماند بلکه رفتارهایی از خود نشان می‌دهد که بازتاب عملی آن جامعه را به بن‌بست و ایستایی می‌کشاند و مهم‌تر آنکه بی‌رغبتی به معارف اسلام و ارزش‌های انقلاب را رواج می‌دهند، امری که در هر مکتب و مملکتی موجبات عقب افتادگی ملت‌ها را درپی داشته و دارد،‌ لذا تحجرگرایی خود را هم در فکر و هم در عمل نشان می‌دهد و تحلیل عواقب آن نیز در همین دو حوزه است نه فقط در محیط فکر و موهومات ذهنی.

امام خمینی و تأکید بر تحجرزدایی از جریانهایی که به نام انقلاب اسلامی شکل گرفته‌اند

حفظ و حمایت از معیارهای اسلامی و ارزشهای انقلابی، از اصول پایدار امامین انقلاب در رهبری جامعه بوده و همواره بر این امر، عمـل و تأکید و یادآوری نموده‌اند، جوشش ارزش‌های انقلابی و دست‌یابی به اهداف انقلاب و رسیدن به آرمان‌ها و افق متعالی امری مبرهن برای انقلابیون واقع‌گرا بوده و هست، اما آنچه این جریان حق و سیر خالی از کج‌فکری‌ها و کج‌روی‌ها را با سلامت به مقصد می‌رساند، فهم عمیق از شکل‌گیری رخدادها،‌ تحولات و مناسبات در جهان امروز و ارائه نسخه و طرحی است که متناسب با ابعاد دینی، ملی و راهگشای مسیر حرکت به سوی مقاصد عالیه انقلاب باشد که سخنان رهبر کبیر و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی هشدارهایی هستند مبنی بر اینکه جریان‌ها و گروها نباید از قرار گرفتن در دام تحجر غفلت کنند؛ پر واضح است با تحجرگرایی سخن از تمدن‌سازی، امری بی‌پایه است و در واقع سدّی در برابر رشد جامعه و حرکت شتابان جریان اصیل انقلابی و پیشرفت کشور است و به سخنی واضح‌تر، متحجران در هر برهه‌ای، تداعی‌کننده جریانهایی است که در تاریخ اسلام نه تنها خدمتی به جامعه اسلامی و جمعیت مسلمانان نکردند بلکه همیشه مانعی خشن در برابر حرکت و استقرار معارف حقه بوده‌اند که با کمی دقت تمایلات نفسانی را در پیروان این گروه می‌توان مشاهده نمود.

شعاع تحجرگرایی تمام مقولات مرتبط با انسانها را دربر می‌گیرد

اینکه فکر شود تحجر منحصر در شخص یا اشخاص معدودی است یا صرفاً یک تفکر است که محصور در اذهان یا محیط خاصی است، خطایی بزرگ است، بلکه تحجر تمام مقولات و ارتباطات بشری و الهی را شامل می‌شود چنانکه تأثیرش در کلیه امور انسانها را شامل می‌شود، بنابراین تحجر، ویروس خطرناکی است که سیاست، فرهنگ، اقتصاد و دیانت جامعه را به سمت ویرانی می‌کشاند.

تحجر مانند جاهلیت، قدیم و نوین دارد

جریان‌های اجتماعی بواسطه ماهیت تغییر ناشی از تحولات اجتماعی، پیرو عناصری می‌شود که در شکل و روش حتی در محتوا به قدیم و جدید معنا می‌شوند اما اصل تفکر خود را حفظ می‌نمایند؛ تحجر نیز از مسأله مستثنی نیست و "تحجر قدیم و تحجر نوین" نیز برآمده‌ از همین قاعده‌ی مستمر است. امروز تحجر گاهی در قالب و پوسته‌ی روشنفکری خود را نشان دهد اما نوع تعاملات و موضع‌گیری‌ها نشان از باطنی متحجرانه دارد که فقط تظاهر به روزآمدی می‌کند و حال‌ و هوای ارتجاع و عقب‌گرد به سمت کانون‌های شکل‌گرفته‌ی تحجری در اذهان دارد و به دور از هرگونه تغییرات ذاتی جامعه پیشرفته، مسیر موفقیت را در کهنگی افکار خود می‌بیند.

تحجر نزدیکترین گرایش به تفکر جاهلی و همسو با جاهلیت در تمام دوران است.

در میان تمام جریانهایی که در جامعه رُخ می‌کنند، جریانی که نزدیکتر با تحجر و آلوده‌ی به این ویروس مخرّب باشد، به تفکر جاهلی نزدیکتر و دانسته یا ندانسته در تحقق جامعه‌ای مطابق با جاهلیت اقدام می‌کنند و در حقیقت عاملی که باعث پوسیدگی و فروپاشی آرمانها و ارزشها از درون انقلاب می‌شود و موجبات تهی شدن انقلاب از دیانت و عقلانیت می‌شود و ثمره‌ای جز خالی شدن حکمرانی از حکمت ندارد.

سخن آخر آنکه جریان‌ها و گروهایی که در درون انقلاب اسلامی تعریف و شناخته می‌شوند و بعضا واژه‌ی مبارک انقلاب اسلامی را با خود یکی می‌بینند و یدک می‌کشند، ضرورت دارد فاصله‌ی خود را با هر‌آنچه که به ورطه‌ی تحجر می‌کشاند بیشتر و بلکه خود را از این فکر پلید، تطهیر نمایند.

*حجت الاسلام حسین بنیادی، نایب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین