قرارداد چه شد؟

مگر نگفتید قیمت گوشت و مرغ به برجام ربطی ندارد!؟

 عباس آخوندی بیان داشت: « برای خرید ۱۰۰ فروند ایرباس قرارداد بسته بودیم که هنوز این قرارداد وجود دارد. اما بعد از آن یک عده در ایران در زمین اسراییل بازی کردند و ایران را ناامن کردند. مرتب شرکت‌ها را تهدید کردند، در مجلس جشن آتش‌زدن برجام راه انداختند و همچنین بحث عدم الحاق به FATF. یک گروهی آنقدر قدرتمند هستند که قانون مصوب مجلس را رد کنند. بوئینگ و ایرباس دیدند ریسک این کار‌ها بالاست! وی خاطرنشان کرد: این مملکت یک ملت و یک دولت دارد وقتی مجلس تصویب کرد چطور یک عده‌ای قانون را نقص کردند. من فکر نمی‌کردم ایرباس و بوئینگ با ایران‌ایری که ۴۰ سال است با جهان قطع ارتباط است چنین تعاملی انجام دهند این نشان می‌دهد ایران در دنیا معتبر است. ما در بحث ناوگان ریلی ۱۶ میلیارد دلار قرارداد و تفاهمنامه امضا کردیم این‌ها اعداد بزرگی است اتفاق بزرگی در حال رخ دادن بود. فقط ۲ میلیارد دلار نوسازی ریلی برای خط تهران- مشهد در حضور نخست‌وزیر چین برای برقی کردن این خط امضا کردیم.« پیش از او، حسن روحانی هم از چرایی عدم خرید ایرباس پرده برداشته بود. رئیس‌جمهور سابق گفت بود: من با مدیرعامل ایرباس سه مسأله را مطرح کردم، گفتم ما از شما ۱۰۰ فروند هواپیما می‌خریم ولی می‌خواهیم ما هم قطعه‌ساز ایرباس شویم. می‌خواهیم در طراحی هواپیماهای جدید مهندسان ما حضور داشته باشند. ایرباس برای خرید هواپیماهایش برای ما تأمین اعتبار کند. روحانی افزود: ایرباس حاضر بود سرمایه‌گذاری کند ما هواپیما بخریم. بعد در داخل مسائل شروع شد؛ یکی گفت ما اتوبوس می‌خواهیم، هواپیما نمی‌خواهیم. یکی گفت هواپیمای کاغذی خریده‌اند. در مجلس گفتند ما به دولت بودجه خرید هواپیما نمی‌دهیم. گفتم ما اصلا از شما بودجه نمی‌خواهیم. هواپیمای جدید خودش پول خریدش را درمی‌آورد.

*ایرباس لغو کرد

در دیماه سال گدشته شرکت ایرباس فرانسه در تازه‌ترین نسخه سال جدید سفارش‌های در دست اقدام خود، سفارش خرید 100 فروند هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی «ایران ایر» ایران را از لیست فروش خود حذف کرده است. سرانجام پس از نزدیک به 6 سال از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های آمریکا، شرکت ایرباس رسما سفارش خرید «ایران ایر» را از لیست تحویل به مشتریان خود خارج کرد. در چارچوب قراردادی که در سال 2016 بین شرکت هواپیمایی «ایران ایر» و شرکت ایرباس منعقد شده بود، شرکت ایرانی سفارش خرید 100 فروند هواپیمای مسافربری به شرکت ایرباس داده بود که در چارچوب این قرارداد تاکنون تنها 3 فروند هواپیما به ایران تحویل شده است و پس از بازگشت دوباره تحریم‌ها از سوی دولت ترامپ، ایرباس از تحویل دیگر هواپیماها به ایران اجتناب کرد. سفارش خرید ایران از ایرباس بیش از 5 سال است که در کتاب‌های سفارش ایرباس ذکر شده است. با این حال ، در آخرین تغییر و به‌روزرسانی کتاب سفارش‌های در دست اقدام ایرباس، سفارش‌های خرید ایران ایر به صور کلی از لیست حذف شده است.

وضعیت ناوگان ایران‌ایر

عمده ناوگان بزرگ‌ترین ایرلاین ایران یعنی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران موسوم به هما در حال حاضر هواپیماهای قدیمی ایرباس هستند و پس از امضای برجام، این شرکت توانست دو فروند جت ایرباس برد بلند A۳۳۰ و یک فروند ایرباس برد متوسط  A۳۲۱ خریداری کند. در سال‌های اخیر، هما توانسته است تعدادی هواپیمای برد کوتاه‌ ای‌تی‌آر (ATR) را خریداری کند که البته در حال حاضر بیشتر این پرنده‌ها به علت نبود قطعات زمین‌گیر هستند. در بهمن ماه سال گذشته رئیس سازمان هواپیمایی به ایسنا گفته بود که «بیش از ۸۰ درصد از هواپیماهای ناوگان هواپیماهای ای‌تی‌آر ایران که پس از برجام خریداری شدند به دلیل کمبود قطعه زمین‌گیر شده‌اند.» آن‌گونه که اطلاعات موجود نشان می‌دهد از مجموعه ۱۳ فروند هواپیما ای‌تی‌آر فروخته شده به ایران پس از برجام در حال حاضر تنها دو فروند عملیاتی هستند و باقی هواپیماها به دلیل مشکلات فنی و نداشتن قطعات کافی امکان پرواز ندارند. پروازهای معدود هفتگی هما به چند شهر اروپایی (لندن و پاریس) نیز انجام می‌شود که متاسفانه به علت تحریم بنزین از سوی اتحادیه اروپا، هواپیما در ایستگاه پروازی ارومیه بنزین زده، سپس راهی اروپا می‌شود. پروازهای اروپایی هما بعضا با ایرباس قدیمی  A۳۱۰ انجام می‌گیرد.

وضعیت رقیبان

اما در کشورهای همسایه، وضعیت ناوگان هوایی چگونه است؟ در حوزه خلیج‌فارس دو شرکت بزرگ هواپیمایی امارات و هواپیمایی قطر، تقریبا به پیشتازان بزرگ هوانوردی تجاری تبدیل شده‌اند. با اینکه شرکت هواپیمایی امارات عمر زیادی ندارد و در سال ۱۳۶۴ شمسی راه‌اندازی شده، اما این شرکت یکی از ایرلاین‌های پنج ستاره هواپیمایی در همسایگی ایران است که به ۱۵۸ مقصد پروازی در سراسر دنیا پرواز دارد. میانگین سنی ناوگان امارات ۹ سال است و دو مدل ایرباس ۳۸۰ و بوئینگ ۷۷۷ در آن استفاده می‌شود .شرکت فلای امارات ۱۹۵ فروند هواپیما در ناوگان خود دارد. میانگین سنی ناوگان قطر ایرویز نیز پنج سال است که از این حیث یکی از جوان‌ترین ناوگان‌های هوایی در جهان به حساب می‌آید. هواپیمایی قطر ۲۰۵ فروند هواپیما در اختیار دارد که شامل مدل‌های مختلف هواپیماهای برد متوسط و برد بلند ایرباس و بوئینگ می‌شود. هواپیماهایی مانند بوئینگ ۷۷۷ Boeing ۷۷۷-۳۰۰ER  بیشترین تعداد ناوگان فعال قطر ایرویز (۵۲ فروند) را شامل می‌شود و تنها یک فروند ایرباس ۳۲۱ Airbus A۳۲۱-۲۰۰ در ناوگان این شرکت استفاده می‌شود.