ایام نیمه خرداد هر سال، یادآور چندین مناسبت مهم در تاریخ معاصر ایران و جهان است که با نام امام خمینی(ره) عجین شده‌اند. چهاردهم خرداد سالروز عروج ملکوتی حضرت امام خمینی قدس‌الله سره‌الشریف به ملکوت اعلی است و پانزدهم خرداد سالروز قیام مردم قم و تهران علیه رژیم استبدادی پهلوی است. عجین بودن این دو مناسبت با نام امام خمینی اهمیت این دو مناسبت را مضاعف کرده است.
نهضت امام خمینی را باید در گستره زمانی بیش از نیم قرن اخیر بازبینی کرد. زیرا شناخت درست از مقاطعی همچون آغاز نهضت سال 1342 در قم و تهران، ادامه حرکت انقلابی امام در دوران 14 ساله تبعید به ترکیه و عراق و فرانسه، پیروزی انقلاب اسلامی در بازگشت ایشان، چگونگی سقوط رژیم پهلوی دوم و شکل‌گیری جمهوری اسلامی، سیره و روش مدیریتی امام خمینی در 10 سال رهبری‌ که سراسر آن در بحران‌ها و حوادث بزرگ و تاریخ ساز گذشت و سرانجام بررسی حرکت انقلاب در مسیری که امام ترسیم کرده بود در 45 سالی که از رحلت ایشان می‌گذرد تا به امروز، همه هرگز از شخصیت آن نادره دوران قابل تفکیک نمی‌باشند. در این مقال فرصت پرداختن به همه آنچه ذکر شد وجود ندارد. این قطعات تاریخ معاصر بارها و بارها تحلیل شده‌اند و همگان اطلاع کافی از جزئیات آنها دارند. شاید این ایام و در سالگرد رحلت امام عزیز، برشمردن اصولی که در دوران رهبری ایشان رمز موفقیت و پیشرفت انقلاب بوده است و عدم رعایت مواردی از سیره و روش حکومت‌داری امام که موجب بروز انحرافات و کج روی‌هایی هم در میان مسئولان نظام و هم محروم شدن نسل جوان کشور از ابعاد عظیم انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن شده است، به اختصار کافی است.
1- در حوزه مسائل شخصی، ساده‌زیستی و پرهیز از تجملات و زرق و برق‌های دنیا، عدم تحمل ستایش‌های هر چند درست و تعریف و تمجیدها و واکنش فوری به هر سخنی که شائبه‌ای اینچنین ایجاد نماید، دوری از مرید و مرادبازی و بقول معروف درست کردن جمع خواص و نزدیکانی که مانع ارتباط مستقیم ایشان با جامعه و مردم و شناخت واقعیات بشوند و حذف هر واسطه‌ای میان رهبری نهضت و توده‌های مردم، از برجسته‌ترین صفات امام خمینی بود. همچنین نظم در امور و مدیریت دقیق زمان و بسیاری از صفات پسندیده و برجسته دیگر را می‌توان مورد مطالعه قرار داد. حسن خلق، آراستگی ظاهر و باطن و خانواده دوستی نیز از همان مقوله است.
2- اکتفا نکردن به گزارشات و خبرهایی که اطرافیان و نزدیکان از اوضاع جامعه و مشکلات مردم برای امام می‌آوردند و اصرار بر آگاهی مستقیم و خارج از کانال‌های رسمی کشور، از امتیازات ایشان بود. ایشان در موارد متعددی فرزند برومند خود مرحوم حاج احمد آقا(ره) را به سفرها و ماموریت‌هایی به صورت ناشناس می‌فرستاد. در این زمینه یکی از مسئولین اجرائی می‌نویسد: «نگارنده در همین روزنامه خاطره‌ای از دوران مسئولیت خود در استانداری هرمزگان را آوردم که شرح سفر مخفی ایشان به بندرعباس جهت بررسی مشکلاتی که گمرک برای مردم در جزیره قشم فراهم می‌کرد بود. سفری که فقط چند نفر از آن مطلع بودند و آن مرحوم به نگارنده می‌فرمودند از این ماموریت‌ها زیاد انجام می‌دهند و هر چند امام به مسئولان کشور اعتماد دارند، ولی برخی گزارشات را مایل هستند از راه‌های دیگری نیز بررسی فرمایند تا اطمینان خاطر یابند.»
3- در حوزه مسائل سیاسی، مگر در مواردی خاص و استثنایی، اعتقادی به حذف و کنار گذاشتن احدی نداشتند. همه افرادی که به چهارچوب نظام و قانون وفادار بودند، برای ایشان ارزش داشتند و به همین دلیل اگر به هر علتی یکی از چهره‌های شاخص نظام در جایی موفق نبود، از صحنه خارج نمی‌شد بلکه در سنگر جدیدی به کار گرفته می‌شد. اصولاً امام اعتقادی به سیاست دفعی و سخت گیرانه و خدای ناکرده کینه توزانه حتی با مخالفین خودشان هم نداشتند. روش و سیره ایشان در رابطه با خانواده انقلاب جذب حداکثری بود.
4- حمایت قاطع و همه جانبه از مسئولی که با رای مردم انتخاب می‌شد حتی به قیمت رنجیده شدن افراد و شخصیت‌هایی که کاملاً به او و مبارزه‌اش نزدیک‌تر بودند، نشانه روشنی از اعتقاد به همان جمله معروف «میزان رای ملت است» امام بود. اما اگر همان مسئول با هر پشتوانه‌ای، برخلاف اصول انقلاب اقدام به آشوب و هرج و مرج می‌کرد، از ناحیه آن امامی که تا دیروز از وی حمایت می‌نمود، مورد شدیدترین برخوردها قرار می‌گرفت که جریان بنی صدر و منافقین شاهد دقیق این مدعاست. این مدارا در مقابل برخی افراد و جریانات سیاسی را، حتی عده‌ای از دوستان انقلاب حمل بر بی‌اطلاعی ایشان می‌کردند، درحالی که امام خمینی مطلع‌ترین شخص به اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور بودند. ایشان تعمد داشتند، «صاحب انقلاب بودن مردم» را همه درک کنند.
5- در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی، ضمن تاکید بر ضرورت رعایت موازین اسلام، از سخت گیری‌ها و تندروی‌های بی‌جا بشدت نهی می‌نمودند و آسایش و آرامش مردم برای ایشان اصل بود. ایشان می‌خواستند ملت در زیر سایه نظام اسلامی احساس امنیت و رضایت نمایند و هر اقدامی خارج از چهارچوب قانون به نام «حزب اللهی بودن» و تفکیک میان اقشار مردم و تقسیم آنان به خوب و بد را نهی می‌کردند. از دیدگاه امام خمینی، مردم ایران پیکره یکپارچه‌ای بودند که حتی در زمان رسول‌الله(ص) و امیرالمومنین(ع) هم مانند آنها وجود نداشته است.
6- در حوزه مسائل بین المللی، امام اعتقاد راسخ به تعامل سازنده با جهان، بویژه دنیای اسلام داشتند و حمایت بی‌دریغ از مردم مظلوم این کشورها، ایشان را محبوب قلوب آنان ساخته بود. در برخورد با کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس و شوروی سابق که در آن روزگار با انقلاب خصومت آشکار می‌ورزیدند و عامل اصلی تداوم رژیم دیکتاتوری پهلوی بودند نیز، اگرچه آنان را دشمن و شیطان خطاب می‌کردند ولی اولاً در مقابل، حساب دولت‌ها را از مردم جدا می‌نمودند و ثانیاً هرگز اجازه انجام عملیات تحریک آمیز و دشمن تراشی را نمی‌دادند و در عین عزت و اقتدار مایل به تعامل با همه کشورها به جز دشمنان مسلم انقلاب بودند.
7- و سرانجام اینکه، یکی از صفات بارز و برجسته امام خمینی، طراحی مسائل نوین فقهی و مباحث نظری حکومت‌داری و اجتهاد پویا متناسب با شرایط زمان و نیاز نسل‌های آینده بود. انعطاف پذیری مشروع در قبال نیازها و خواسته‌های جوانان و نوجوانان و پیشبرد انقلاب اسلامی بر آن اساس که هم اصول انقلاب محفوظ بماند و هم نسل جدید، درک درست و قابل باوری از آنها داشته باشد، از رویکردهای جدی امام خمینی(ره) بود که متاسفانه حوادث سهمگین و پی در پی آن سال‌ها و سرانجام بیماری و عروج ملکوتی ایشان، فرصت تحقق بخشیدن به چنین آرمان‌هایی را از نظام اسلامی سلب کرد. هر چند بسیاری از آن آرزوها و خواسته‌های ایشان برای آینده انقلاب اسلامی و تضمین سلامت و دوام آن در صحیفه‌های نور و وصیت نامه‌های سیاسی - الهی امام کم و بیش وجود دارد، ولی جای تاسف است که هرگز طی این سال‌ها به عنوان اسناد مرجع سیاست‌گذاری مورد توجه جدی قرار نداشته است.
سخن پایانی اینکه، چرا جامعه کنونی ما از وضعیتی رنج می‌برد که متولیان نظام را نگران کرده است؟ چرا شاهد فاصله گرفتن نیروهای انقلاب از همدیگر هستیم؟ چرا برخی راحت در همه امور حتی در اصل انقلاب تشکیک می‌کنند؟ چرا بداخلاقی، کینه توزی، رسیدن به قدرت به هر قیمت، دروغ و تهمت و منزوی کردن شخصیت‌های بزرگ انقلاب و در یک جمله آنچه در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و حتی پس از پایان آن شاهدش می‌باشیم، اینگونه گسترش یافته است؟ چرا مردم پس از چهار دهه هنوز برای سفره معیشتی خود نگران هستند؟ چرا در جهان و منطقه این همه دشمن تراشی کرده ایم؟ چرا دوستان و یاران انقلاب رو در روی یکدیگر صف آرایی کرده و دل مردم را به درد می‌آورند؟ پاسخ این چراها و سوالات متعدد دیگر را، می‌توان یافت و داد اما انگشت اتهام را نمی‌توان متوجه فرد یا جریان خاصی کرد. شاید همه آنان که هویت خود را از امام خمینی وام گرفته‌اند و ادعای پیروی از راه و سیره آن عزیز را دارند، به نوعی در به وجود آمدن این وضعیت - هر کس متناسب با درجه مسئولیت و اختیارات خود، فارغ از گرایشات چپ و راست و امثال آنها - مقصر می‌باشند و امروز در سالگرد رحلت رهبر کبیر انقلاب اسلامی، و در روزهایی که مردم حماسه ساز کشورمان در انتظار آینده‌ای روشن‌تر هستند، آنان که می‌توانند و مسئولیت دارند، برای آنکه خدای ناکرده در روز حساب شرمنده امام و شهداء نباشند، تصمیم بگیرند با تبعیت از سیره و روش زندگی و زمامداری امام خمینی، طرحی نو دراندازند.

*ساده زیستی و پرهیز از تجملات، عدم تحمل ستایش‌ها و تعریف و تمجیدهای هر چند درست، دوری از مرید و مرادبازی و حذف هرگونه واسطه‌ای از میان رهبری نهضت و توده‌های مردم، از برجسته‌ترین صفات امام خمینی بود
*هر چند امام خمینی به مسئولان کشور اعتماد کامل داشتند، اما برخی گزارشات را مایل بودند از راه‌های دیگری هم بررسی کنند و لذا فرزند خود را به صورت ناشناس مامور تهیه گزارش‌ می‌کردند
*همه افرادی که به چهارچوب‌های نظام و قانون وفادار بودند برای امام خمینی ارزش داشتند و امام، اعتقادی به حذف و کنار گذاشتن احدی نداشتند
*انعطاف پذیری مشروع در قبال نیازها و خواسته‌های جوانان بطوری که هم اصول انقلاب محفوظ بماند و هم نسل جدید درک درست و قابل باوری داشته باشد از صفات بارز و برجسته امام خمینی بود.

*روزنامه جمهوری اسلامی

  تعداد بازديدها: 434

    نسخه قابل چاپ