دکتر محمدی گفت: ۴۲ هزار نفر از زندانیان مشغول کار هستند و ۱۱۱ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ از قبل اشتغال زندانیان، پرداخت دستمزد داشتیم و این موضوع نسبت به سال قبل ۵۳ درصد افزایش داشته است.
خبرگزاری میزان: سازمان زندانها در کنار اقدامات فراوان فرهنگی، علمی، تربیتی، ورزشی و قرآنی که در ندامتگاه‌ها و زندان‌های سراسر کشور برای مددجویان زندانی برگزار می‌کند، نگاه ویژه‌ای به مهارت‌آموزی و اشتغال پایدار زندانیان دارد تا چرخه اصلاح و تربیت این شهروندان بهتر و کامل‌تر شکل بگیرد.
با توجه به خیزی که سازمان زندانها در سال‌های اخیر برای حرفه‌آموزی و اشتغال زندانیان برداشته و با دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلفی در این راستا همکاری کرده و توافقنامه هایی را نیز با آنها به امضا رسانده است، مجلس شورای اسلامی نیز فرصت خوبی را در اختیار سازمان زندانها جهت استفاده از خدمات کارآفرینی قرار داده است که علاوه بر وارد کردن بخش خصوصی به سرمایه گذاری در بخش اشتغال زندانیان، موجب شده تا زندانیانی بسیاری بعداز آزادی بتوانند از این وام های خوداشتغالی استفاده کرده و به کاری مناسب و درخور که درآمد زا نیز باشد، روی بیاورند.
حرکت رو به جلویی در حوزه توسعه اشتغال زندانیان در حال انجام است و رقابتی مبارک در بین کارآفرینان استان‌ها به راه افتاده است. برای درک هرچه بهتر و بیشتر اقدامات سازمان زندانها در عرصه‌های مختلف اشتغال، فرهنگی تربیتی، قرآنی، فرهنگی علمی و تحصیلی برای مددجویان سراسر کشور دارد، سراغ دکتر غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندانها رفتیم که مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.
از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا انتهای آن حدود ۱۸ هزار نفر از محکومان تحت پوشش پابند قرار گرفتند
میزان: از ابتدای امسال چه تعداد پایبند الکترونیک تولید شده است؟ ایا برای سال بعد قصد افزایش تولید و استفاده از این پابندها را در برنامه دارید؟
محمدی: بحمدلله هم اکنون برای تولید پابند برای محکومان واجد شرایط با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در حد نیازمان تولید را داریم و به حد اشباع رسیده است. از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا انتهای آن حدود ۱۸ هزار نفر از محکومان تحت پوشش پابند قرار گرفتند و در حال حاضر نیز ۱۲ هزار نفر زندانی تحت این پوشش قرار دارند. نسل جدیدی از تکنولوژی پابند را با بهره گیری از فناوری‌های جدید به چرخه تولید اضافه می‌کنیم چراکه استفاده از این سامانه‌ها باید به‌روز شود. در پست‌های سازمان و تشکیلات ما نیازمندی‌های خود را با توجه به هماهنگی‌هایی که با سازمان امور استخدامی کرده ایم، مرتفع کرده و هم اکنون همکاران ما در سراسر کشور در ۳ شیفت ۲۴ ساعته در کل شبانه روز بحث پابند را تحت نظارت و پایش قرار می‌دهند و همه این اتفاقات برای بهبود عملکرد و همچنین جلب رضایت قضات و اقبال آنها برای صدور رای جهت استفاده از این تاسیس نوین کیفری است. استفاده از پابند باعث کاهش جمعیت کیفری در زندانها شده و همچنین سبب تحکیم و صیانت از بنیان خانواده می‌شود و بحث مربوط به شخصی سازی مجازات اعمال شود و باعث کاهش هزینه‌های انسانی و نیروی انسانی و نوعا موجب جلوگیری از ورود افراد با جرایم سبک به زندان می‌شود و اقدام موثری از کاهش مجازات زندان و راهی برای استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس می‌شود.
۳۵ سفر استانی داشتم که از ۱۳۰ زندان و موسسه کیفری با حضور همکارانم بازدید کردم
میزان: چه تعداد بازدید از زندانها توسط شما و دیگر مقامات قضایی در طول یک سال گذشته انجام شده و این دیدارها چه آثار و برکاتی داشته است؟
محمدی: یکی از تاکیدات رئیس قوه قضاییه پرهیز از پشت میز نشینی و حضور میدانی برای حل مسائل جهت شناسایی دقیق مشکلات و نقاط ضعف و قوت واحدهای اجرایی و اتخاذ تصمیمات درست و متناسب با شرایط استان هاست؛ لذا در همین مدتی که در سازمان زندانها مشغول به فعالیت شدم ۳۵ سفر استانی داشتم که از ۱۳۰ زندان و موسسه کیفری با حضور همکارانم بازدید کردم و سفرها مصوبات خوبی داشته و ۸۵ درصد از مصوبات سفرها محقق شده است. در این سفرها با زندانیان و مقامات زندانها نیز دیدار کرده و مشکلات موجود بررسی می‌شود و علاوه بر آن دیدارهایی هدفمند با اعضا و مسئولان قضایی در شهرستان‌ها نیز انجام می‌شود. سعی می‌کنیم در این سفرها با نماینده ولی فقیه و استانداران نیز دیدار کنیم. همچنین تلاش داریم سفرهای استانی با آزادی زندانیان واجد شرایط همراه باشد تا با استفاده از ارفاقات قانونی و خیرین موجبات آزادی شان فراهم شود و در این سفرها بسته‌های معیشتی به خانواده زندانیان توزیع می‌شود و این اقدامات غیر از ان کمک‌هایی است که در طول سال به خانواده‌ها می‌شود. البته در این دیدارها پروژه‌های عمرانی سازمان نیز بهره برداری می‌شود. همچنین بازدید شبانه و سرزده از برخی از زندانها داریم و در یکی دو سال اخیر بازدید قضات از زندانها هم بیشتر شده و ۱۰۰ هزار بازدید توسط مقامات قضایی در ۲ سال اخیر از زندانها ثبت شده است و باعث شده گره گشایی از امور زندانیان و افزایش استفاده از ارفاقات قانونی شده است.
۷ زندان در استان‌های خوزستان، خراسان، مرکزی، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، اصفهان و اردبیل به خارج از شهرها منتقل شدند
میزان: کار انتقال زندانها از مراکز شهرها به کجا رسیده است و چند زندان انتقال داده شدند؟
محمدی: در این مدت ۷ زندان در استان‌های خوزستان، خراسان، مرکزی، کرمانشاه، سیستان و اصفهان و اردبیل در محدوده شهر بودند و برای مردم ایجاد اشکال می‌کردند، به خارج از شهر منتقل شده است. سایر زندان‌هایی که در محدوده شهرها مستقر هستند با توجه به مصوبه مولد سازی به خارج از شهرها منتقل کنیم. منتقل می‌کنیم. تاکنون ظرفیت نگهداری ۵ هزار نفر زندانی را تامین و ۵۰ هزار متر به فضاهای زندانها اضافه شده است که این امر در حوزه طبقه بندی زندانیان کمک شایان توجهی کند.
انتقال زندان رجایی شهر
میزان: در استان تهران و البرز نیز قصد انتقال زندانها به خارج از محدوده شهری قرار دارد؟
محمدی: یکی از اقدامات موثری که در حوزه تهران و البرز انجام شده است، انتقال زندان رجایی شهر بود که زندانیان استان تهران در آن مستقر شدند. این انتقال در سال ۱۴۰۲ در یک فرجه زمانی ۳ ماهه انجام شد، زندان رجایی شهر در محدوده شهری بود و اسیب‌هایی را برای مردم منطقه ایجادکرده بودکه به خارج از شهر انتقال داده شد. مترصد هستیم در استان تهران در صورتی که بسترهای لازم فراهم شود بتوانیم سایر زندان‌هایی که در محدوده شهری قرار گرفته، به خارج از شهر منتقل کنیم.
۲۴ هزار نفر از زندانیان مشغول کار هستند
میزان: چه تعداد زندانی طی امسال مشغول به کار شدند؟ این اشتغالزایی چه تاثیری بر روحیه زندانیان و وضعیت معیشتی آنان داشته است؟
محمدی: بهترین بستر در چرخه اصلاح و تربیت حرفه اموزی و اشتغال است. اشتغالی که در داخل زندان است دارای منفعت‌های بالقوه‌ای است و موجب پر کردن اوقات فراغت زندانیان می‌شود و برای خانواده‌های آنان نیز موجب درآمدزایی می‌شود. اشتغال در زندانها در ۲ سال اخیر با تحول جدی بروبرو شده است. ۴۲ هزار نفر از زندانیان مشغول کار هستند و تاکنون ۱۱۱ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ از قبل اشتغال زندانیان، پرداخت دستمزد داریم و این موضوع نسبت به سال قبل ۵۳ درصد افزایش داشته است. در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۱۱ هزار نفر زندانی را تحت حرفه آموزی قرار دادیم که ۸۸ هزار نفر از این افراد موفق به دریافت گواهینامه‌های رسمی بدون ذکر دوره و محل تشکیل این کلاس‌ها شدند. زندانیانی که این گواهینامه‌ها را دریافت می‌کنند بواسطه این حرفه می‌توانند به اشتغال مشغول شوند. تفاهمنامه‌هایی با مراجع رسمی از جمله با سازمان فنی و حرفه‌ای و وزارت میراث فرهنگی و سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی منعقد کردیم. در زندان ۴ استان کشور، مرکز حرفه اموزی از سوی سازمان فنی و حرفه‌ای مستقر شده است.
۹۸۰ واحد تولیدی در ۲۰۰ رشته فعالیت اقتصادی دارند
میزان: چه مشاغلی در داخل و بیرون از زندانها برای زندانیان ایجاد شده است؟
محمدی: در داخل و بیرون موسسات کشوری وابسته به سازمان ۹۸۰ واحد تولیدی در ۲۰۰ رشته فعالیت اقتصادی اعم از صنعت و خدمات و دامپروری را در ۱۴ گروه شغلی با بیش از ۵ هزار محصول تولیدی توسط مددجویان تولید و ۱۵ هزار هکتار زمین کشاورزی جهت اشتغال زندانیان در بسیاری از استان‌ها داریم. در بیرون از زندان برای استفاده از بخش خصوصی نیز محدودیتی نداریم و تسهیلاتی ایجاد کردیم تا موجب ترغیب بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال زندانیان در داخل زندان را فراهم کند. رویکرد ما به سمت صنعتی شدن در حال حرکت است چراکه موجب افزایش ظرفیت اشتغال زندانیان می‌شود همچنین موجب افزایش درآمد سرانه زندانی شاغل در این مجموعه‌ها می‌شود. راهبرد دیگری که در زمینه اشتغال انجام دادیم و ادامه دار خواهد بود، ایجاد خوابگاه –کارگاه است. در زندان بخاطر مسائل امنیتی محدودیت داریم و باید خوابگاه‌ها در کنار کارگاه‌ها باشد.
اشتغال حدود ۴ هزار و ۶۰۰ نفر زندانی را از محل تسهیلات بانکی فراهم کردیم
میزان: وضعیت پرداخت تسهیلات به زندانیان شاغل پس از آزادی آنها از زندانها چگونه است، ایا طی امسال نیز این تسهیلات مانند سال قبل پرداخت شد؟
محمدی: تبصره ۱۶ در قانون بودجه ۱۴۰۱ حدود ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای طرح‌های اشتغالزایی تدارک دیده بود که از این ظرفیت استفاده حداکثری کردیم به حدی که استفاده ۶ برابر عملکرد ما در سال ۱۴۰۱ در مقیاس با سال ۱۴۰۰ بود و اشتغال حدود ۴ هزار و ۶۰۰ نفر را از محل این تسهیلات فراهم کردیم و ۵۵ درصد این تسهیلات به زندانیان آزاد شده نیز اختصاص یافت و قانونگذار در سال ۱۴۰۲ در قالب تبصره ۱۸ نیز قانونگذار تسهیلاتی برای ما تدارک دید و این مبلغ بلحاظ مضایق بودجه‌ای بانک‌های عامل در ماه‌های پایانی سال به سازمان تعلق گرفت و بخشی از این تسهیلات را در اختیار زندانیان واجد شرایط قرار دادیم که زمینه اشتغال را برایشان فراهم کرد.
در سال ۱۴۰۲ روند بازگشت مجدد زندانیان به زندان نرخ کاهشی داشته است.
میزان: روند و میزان بازگشت به زندان، مددجویانی که در زندان به حرفه آموزی و اشتغال مشغول می‌شوند چگونه است؟
محمدی: یک بخش از کارهایی که ما برای تحقق این مهم انجام می‌دهیم، اینکه کلیه فعالیت‌های تامینی از لحاظ شرایط جسمی، روحی و ایجاد شرایط امنیت اجتماعی در طول دوره حبس است که این یک بخشی از اقدامات تامینی ما را در زندانها را به خود اختصاص می‌دهد. باید بپذیریم زندان یک حلقه از زنجیره امنیت در کشور است. اقدمات تربیتی منجر به اصلاح و تربیت زندانیان می شود و این فعالیت‌ها شامل اشتغال و دوره‌های آموزشی کلاسیک و شامل فعالیت‌های هنری و ورزشی و فرهنگی و مهمتر از همه اشتغال برنامه ریزی می‌شود. بخش سوم اقدامات حمایتی است، که باهدف کاهش اسیب‌های اجتماعی زندانیان و خانواده هایشان در دوران حبس انجام می‌شود. توانمندسازی زندانیان و خانواده‌ها و مراقبت بعد از خروج و کلاس‌های حقوقی و روانشناسی برای آنها برگزار می‌شود. زندانیانی که موفق به دوره حرفه آموزی و اشتغال شدند بازگشت مجددشان به زندان به حداقل ممکن می‌رسد و در سه سال اخیر با کاهش حدود ۳۰ درصدی بارگشت مجدد روبرو بودیم. در سال ۹۹ حدود ۶۶ نفر برمبنای هزار نفر زندانی، بازگشت به زندان در همان سال را داشتند و در سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۵ نفر بر مبنا و مقیاس هزار نفر بازگشت مجدد در همان سال به زندان داشتند و در سال ۱۴۰۱ حدود ۴۵ نفر در مقیاس هزار نفر زندانی بازگشت مجدد به زندان داشتند و لذا از سال ۹۹ تا ۱۴۰۱ با کاهش حدودی ۳۳ درصدی مواجه بودیم و در سال ۱۴۰۲ نیز روند بازگشت مجدد به زندان نرخ کاهشی داشته است.
در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ حدود ۴۷۶ نفر در دوره‌های سوادآموزی شرکت کردند
میزان: چه اقدامات تربیتی و فرهنگی برای زندانیان در طول امسال برگزار شد؟
محمدی: برگزاری مسابقات ورزشی و دوره‌های مهارت زندگی و دوره‌های احکام و آموزش درباره عقاید و بهره مندی از متون غنی اسلامی و بویژه نهج البلاغه و مسابقات کتابخوانی داشتیم. در سال ۱۴۰۲ موفق شدیم جشنواره تئاتر را در شیراز برگزار کرده و در یزد و کرمانشاه مسابقات ورزشی را برای زندانیان برگزار کرده ایم. آموزش روانخوانی، روخوانی، حفظ، تجوید و تفسیر قرآن از دیگر اقدامات بوده است و در اسفند ۱۴۰۲ محفل انس با قرآن در همدان با عنوان قرآن کتاب رهایی با حضور معاون قضایی عدلیه برگزار شد که نقطه تحولی برای توسعه قرآن و مفاهیم آن بود. قرار است برای زندانیانی که موفق به حفظ جز و یا کل قرآن می‌شوند ارفاقات ویژه قانونی از جمله عفو تدارک ببینیم و امیدواریم در سال جدید از این موضوع برای انس بیشتر زندانیان بهره ببریم. در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ شرکت ۴۷۶ نفر در دوره‌های سوادآموزی، ۶ هزار ۴۰۰ نفر در مقاطع تحصیلی مختلف و ۴۰ هزار نفر از زندانیان در کارگاه‌های مهارت زندگی، حدود ۷ هزار نفر در دوره‌های حفظ یک جز تا کل قرآن با فعالیت ۵۸۷ دارالقران و برگزاری ۵ دوره مسابقات قرآن در ۳ مرحله زندان، استان و منطقه‌ای شرکت کردند.
۷۲ نفر حافظ کل قرآن شدند
میزان: در راستای ارتقای فرهنگ قرآنی چه اقداماتی در زندان‌های سراسر کشور انجام شده است؟
محمدی: با اقدامات و کلاس‌های برگزار شده ۱۵۱۷ زندانی توانستند حافظ موضوعی، ۲۳۶۲ نفر حافظ صور منتخب، ۱۷۶۱ نفر حافظ یک جز قرآن، ۴۸۲ نفر حافظ ۳ جز قرآن و ۲۵۲ نفر حافظ ۵ جز قرآن و ۱۴۷ نفر حافظ ۱۰ جز قرآن، ۷۵ نفر حافظ ۱۵ جز قرآن، ۶۷ نفر حافظ ۲۰ جز قرآن، ۷۲ نفر حافظ کل قرآن شدند.
۲۲۲ نفر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد موفق به گذران تحصیل شدند
میزان: در قالب اجرای برنامه‌های تحصیلی در مقاطع ارشد و دکتری، کتابخوانی و فرهنگی دقیقا چه اقدامات و برنامه‌هایی اجرا شده است؟
محمدی: ۲۲۲ نفر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد موفق به گذران تحصیل شده و تعدادی از زندانیان نیز در دوران محکومیت خود ار رساله دکتری وپایان نامه کارشناسی ارشد خود دفاع کردند. ۵۰۲ باشگاه کتابخوانی فعال، ۶۴ هزار در این فعالیت مشارکت کردند و ۱۲۰۰ نفر نیز در مسابقات کتابخوانی شرکت کردند. در حال حاضر حدود ۵۸۷ دارالقران و ۹۳۸ نمازخانه و ۱۰۱۰ هیئت مذهبی در زندانها داریم. از دیگر اقدامات فرهنگی برگزاری جشنواره تئاتر در شیراز با حضور ۲۴ گروه هنری از ۱۶ استان و ۱۵۰ زندانی و با حضور داوران بین المللی بود که در خرداد امسال برگزار شد. همچنین المپیادهای ورزشی در ۱۴۰ رشته با حضور ۸۰ هزار زندانی در تمام موسسات کیفری برگزار شده است. ۲۴ زندانی نیز در مسابقات شطرنج با حضور ۴۶ کشور شرکت کردند.
۲۳۰ انجمن حمایت از خانواده زندانیان در کشور داریم
میزان: برای استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت همکاری خیران و نیکوکاران در رسیدگی به زندانیان و خانواده هایشان چه اقداماتی در نظر گرفته و برگزار شده است؟
محمدی: ۲۳۰ انجمن حمایت از خانواده زندانیان در کشور داریم که عمدتا با کمک خیرین اداره می‌شود و ۵۲ هزار خانواده تحت حمایت این انجمن‌ها هستندو با کمک‌های خیرین برای آزادسازی زندانیان در کل کشور که توسط ستادهای دیه و انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان جمع شده تا آذرماه ۱۴۰۲ حدود ۸ هزار و ۴۰۰ نفر از زندانها آزاد شدند.
استفاده از ظرفیت مولد سازی برای انتقال زندانها
میزان: چه برنامه‌های جدید و ابتکاری در سال جدید دردست اقدام قرار گرفت؟
محمدی: یکی از برنامه‌هایی که در سال ۱۴۰۲ استفاده از ظرفیت مولد سازی برای انتقال زندانها به خارج از شهرها بود و قرارگاهی تشکیل دادیم تا عملیاتی کردن این مهم صورت بگیرد و در کوتاهترین زمان ممکن هم پروژه‌های نیمه تمام تکمیل شوند. همچنین طبقه بندی و نگهداری دارای جرایم خشن و سارقان سابقه دار و مجرمان حرفه‌ای سایر زندانیان نیز در دستورکار قرار گرفت؛ این یک راهبرد اساسی در سال قبل رقم خورد و در سال آتی و سال‌های بعدی نیز ادامه خواهد داشت.
هم اکنون ۸۰ درصد دادرسی‌ها الکترونیک انجام می‌شود
میزان: وضعیت هوشمند سازی سازمان زندانها در چه مرحله‌ای است چه اقداماتی در این راستا صورت گرفته است؟
محمدی: در حوزه زندان باید با پیشرفت تکنولوژی‌های دنیا کارها و اقدامات را بروز رسانی کنیم. در راستای هوشمند سازی آمارهای قابل توجهی داریم و مشکل اعزام زندانیان به مراجع قضایی یکی از مشکلات زندانها بود که هم اکنون ۸۰ درصد دادرسی‌ها الکترونیک انجام می‌شود. از تکنولوژی روز برای هوشمند سازی و افزایش امنیت دز زندانها استفاده می شود.
