اول: افطار است و مستحب است که بعد از نماز شام افطار کند مگر آنکه ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعى منتظر او باشند.

دوم: آنکه افطار کند با چیز پاکیزه از حرام و شُبهات و بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند تا ثواب نمازش چهارصد برابر شود و به خرما و آب و به رطب و به لبن و به حلوا و به نبات و به آب گرم به هر کدام که افطار کند نیز خوب است.

سوم: آنکه در وقت افطار دعاهاى وارده آن را بخواند از جمله آنکه بگوید:

اَللّهُمَّ لَک صُمْتُ وَعَلى رِزْقِک اَفْطَرْتُ وَعَلَیک تَوَکلْتُ

خدایا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار کنم و بر تو توکل کنم

تا خدا عطا کند به او ثواب هر کسى را که در این روز روزه داشته و اگر دعاى اَللّهُمَّ رَبَّ النّورِ الْعَظیمِ را که سید و کفعمى روایت کرده اند بخواند فضیلت بسیار یابد و روایت شده که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) هرگاه مى خواست افطار کند مى گفت:

 بِسْمِ اللّهِ اَللّهُمَّ لَک صُمْنا وَعَلى رِزْقِک 

خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو

 اَفْطَرْنا فَتَقَبَّلْ مِنّا اِنَّک اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ 

افطار کنیم پس از ما بپذیر که براستى تو شنوا و دانایى

چهارم: در لقمه اوّل بگوید بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَیمِ یا واسِعَ الْمَغْفِرَهِ اِغْفِرْ لى تا خدا او را بیامرزد و در خبر است که در آخر هر روز از روزهاى ماه رمضان خدا هزار هزار کس را از آتش جهنّم آزاد مى کند پس از حق تعالى بخواه که تو را یکى از آنها قرار دهد.

پنجم: در وقت افطار سوره قدر بخواند.

ششم: در وقت افطار تصدّق کند و افطار دهد روزه داران را اگر چه به چند دانه خرما یا شربتى آب باشد و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله مرویست که کسى که افطار دهد روزه دارى را از براى او خواهد بود مثل اجرِ آن روزه دار بدون آنکه از اجر او چیزى کم شود و هم از براى او خواهد بود مثل آن عمل نیکویى که به جا آورد آن افطارکننده به قوه آن طعام و آیت الله علامه حلّى در رساله سَعدِیه از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند هر مؤمنى که اطعام کند مؤمنى را لقمه اى در ماه رمضان بنویسد حق تعالى براى او اجر کسى که سى بنده مؤمن آزاد کرده باشد و از براى او باشد نزد حق تعالى یک دعاى مستجاب.

هفتم: در هر شب خواندن هزار مرتبه اِنّا اَنزَلْناهُ وارد است.

هشتم: در هر شب صد مرتبه حمَّ دُخان را بخواند اگر میسّر شود.

نهم: سید روایت کرده که هر که این دعا را بخواند در هر شب ماه رمضان آمرزیده شود گناهان چهل سال او:

اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ على

خدایا اى پروردگار ماه رمضان که در آن قرآن را فرستادى و بر

عِبادِک فیهِ الصِّیامَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنى حَجَّ بَیتِک

بندگان روزه را در این ماه واجب کردى درود فرست بر محمد و آل محمد و روزیم گردان حج خانه

الْحَرامِ فى عامى هذا وَ فى کلِّ عامٍ وَاغْفِرْ لى تِلْک الذُّنُوبَ الْعِظامَ

محترم خود کعبه را در این سال و در هر سال و بیامرز برایم این گناهان بزرگ را

فَاِنَّهُ لا یغْفِرُها غَیرُک یا رَحْمنُ یا عَلاّمُ

که براستى نیامرزد آنها را جز تو اى بخشاینده و اى بسیار دانا

دهم: خواندن هر شب دعای حج که در قبل از این گفته شد.

یازدهم: خواندن دعای افتتاح در هر شب از ماه رمضان.

دوازدهم: اللّهُمَّ بِرَحْمَتِکَ فِی الصَّالِحِینَ فَأَدْخِلْنا وَفِی عِلِّیِّینَ فَأَرْفَعْنا وَبِکَأْسٍ مِنْ مَعِینٍ مِنْ عَیْنٍ سَلْسَبِیلٍ فَاسْقِنا وَمِنَ الحُورِ العِینِ بِرَحْمَتِکَ فَزَوِّجْنا وَمِنَ الوِلْدانِ المَخَلَّدِینَ کَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ فَأَخْدِمْنا وَمِنْ ثِمارِ الجَنَّةِ وَلُحُومِ الطَّیْرِ فَأَطْعِمْنا وَمِنْ ثِیابِ السُّنْدُسِ وَالحَرِیرِ وَالاسْتَبْرَقِ فَأَلْبِسْنا، وَلَیْلَةَ القَدْرِ وَحَجَّ بَیْتِکَ الحَرامِ وَقَتْلا فِی سَبِیلِکَ فَوَفِّقْ لَنا وَ صالِحَ الدُّعاءِ وَالمَسْأَلَةِ فَاسْتَجِبْ لَنا، وَإِذا جَمَعْتَ الأوَّلِینَ وَالآخِرِینَ یَوْمَ القِیامَةِ فَارْحَمْنا وَبَراءةً مِنَ النّارِ فَاکْتُبْ لَنا وَفِی جَهَنَّمَ فَلا تَغُلَّنا وَفِی عَذابِکَ وَهَوانِکَ فَلا تَبْتَلِنا وَمِنَ الزَّقُومِ وَالضَّرِیعِ فَلا تُطْعِمْنا وَمَعَ الشَّیاطِینَ فَلا تَجْعَلْنا وَفِی النّارِ عَلى وُجُوهِنا فَلا تَکْبُبْنا وَمِنْ ثِیابِ النّارِ وَسَرابِیلِ القَطِرانِ فَلا تُلْبِسْنا وَمِنْ کُلِّ سُوءٍ یا لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ بِحَقِّ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ فَنَجِّنا.

سیزدهم: از حضرت صادق علیه السلام روایت است که در هر شب ماه رمضان می خوانی:

أَللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَتُقَدِّرُ مِنَ ٱلأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِی ٱلأَمْرِ الْحَکِیمِ، مِنَ الْقَضَاءِ ٱلَّذِی لاَ یُرَدُّ وَلاَ یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُکَفَّرِ عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ (عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ)، وَأَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَتُقَدِّرُ، أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی فِی خَیْرٍ وَعَافِیَةٍ، وَتُوَسِّعَ فِی رِزْقِی، َوَتَجْعَلَنِی مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَلاَ تَسْتَبْدِلْ بِی غَیْرِی.

چهاردهم: در انیس الصالحین است که در هر شب از شب های ماه رمضان بخواند:

أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ.

پانزدهم: شیخ کفعمى در حاشیه بلد الا مین از سید بن باقى نقل کرده که فرموده مستحبّ است در هر شب ماه رمضان دو رکعت نماز در هر رکعت حمد و توحید سه مرتبه و چون سلام داد بگوید:

سُبْحانَ مَنْ هُوَ حَفیظٌ لا یغْفُلُ سُبحانَ مَنْ هُوَ رَحیمٌ لا یعْجَلُ

منزه است آن خداى نگهبانى که غفلت نکند منزه است آن خداى مهربانى که شتاب نکند

سُبْحانَ مَنْ هُوَ قاَّئِمٌ لا یسْهُو سُبْحانَ مَنْ هُوَ دائِمٌ لا یلْهُو

منزه است آن خداى پابرجایى که کسى را از یاد نبرد منزه است آن خداى جاویدانى که به چیزى سرگرم نشود

پس  تسبیحات اربع را هفت مرتبه بگوید:

سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک یا عَظیمُ اغْفِرْ لِىَ الذَّنْبَ الْعَظیمَ

منزّهى تو منزّهى منزّهى اى خداى بزرگ بیامرز گناهان بزرگم را

پس ده مرتبه صلوات بفرستد بر پیغمبر و آل او علیهم السلام .

کسى که این دو رکعت نماز را به جا آورد بیامرزد حق تعالى از براى او هفتاد هزار گناه.

شانزدهم: در خبر است که هر که در هر شب از ماه رمضان سوره إنا فتحنا در نماز مستحبى بخواند آن سال محفوظ بماند. و بدانکه از اعمالى که در شب هاى ماه رمضان مستحب است به جا آورده شود هزار رکعت نماز است در مجموع این ماه که مشایخ و اعاظم علما در کتب خود که در فقه یا عبادات نوشته‌ اند به آن اشاره کرده اند و اما کیفیت به جا آوردن آن پس احادیث در باب آن مختلف است و آنچه موافق روایت ابن ابى قره است از حضرت جواد علیه السلام و مختار شیخ مفید در کتاب غریه و اشراف بلکه مختار مشهور است آن است که در دهه اول و دهه دوم ماه رمضان در هر شبى بیست رکعت خوانده شود هر دو رکعت به یک سلام به این طریق که هشت رکعت آن را بعد از نماز مغرب بخواند و دوازده رکعت دیگر را بعد از نماز عشاء و در دهه آخر در هر شب سى رکعت بخواند باز هشت رکعت آن را بعد از نماز مغرب و بیست و دو رکعت دیگر را بعد از نماز عشاء و مجموع این نمازها هفتصد رکعت مى‌شود و باقیمانده را که سیصد رکعت است در شب هاى قدر بخواند یعنى شب نوزدهم صد رکعت و شب بیست و یکم صد رکعت و شب بیست و سوم صد رکعت پس مجموع هزار رکعت شود و به ترتیب دیگر نیز وارد شده و تفصیل کلام در جاى دیگر است و این مقام را گنجایش بسط نیست و امید که اهل خیر در عمل به این هزار رکعت نماز مسامحه و سهل‌انگارى نکرده از فیض آن خود را بهره‌مند کنند.

و روایت شده که: مى‌ خوانى بعد از هر دو رکعت از نافله‌هاى ماه رمضان: اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی فِی طَاعَتِکَ وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

*جی پلاس