عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم حوزه مطلوب از نظر امام خمینی(س) داشته باشیم باید درس را جدی بگیریم، گفت: یکی از خواسته‌های امام خمینی(س) این بوده که قم و حوزه های علمیه باید ساده زیست باشند. منظور ایشان خطاب به همه روحانیت و آخوندهایی است که در قم هستند و ساده زیست نیستند. ایشان می‌پسندد که حوزه اهل دنیا نباشد.

به گزارش خبرنگار جماران، آیت‌الله رضا استادی در نشست علمی با موضوع «حوزه مطلوب از دیدگاه امام خمینی(س)» که به مناسبت سالگرد بازگشت حضرت امام به قم، توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) قم برگزار شد، با تأکید بر اینکه به هر مناسبتی از امام یاد شود بسیار خوب است و همه باید تحسین کنند، گفت: عزیزی که از من دعوت کرد در حضور شما باشم، اگر اشتباه نکنم اول گفت جلسه‌ای برای بیان «تحول در حوزه» داریم. من گفتم که شخصا به «تحول» معتقد نیستم؛ چون سر و صدا زیاد است ولی تحولی نشده است. تحول معنای دیگری دارد؛ اگر امام (ره) می‌فرمود که در ملت ایران تحول پیدا شده، طور دیگر بوده و طور دیگر شده است. ولی حوزه پیشرفت و وسعت پیدا کرده و تحولی درکار نبوده؛ و اگر هم بوده در همان سهمی است که امام داشتند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه این جلسه در خصوص «حوزه مطلوب از دیدگاه امام خمینی(س)» است، افزود: کتابی خواستیم و کتاب «روحانیت و حوزه‌های علمیه از دیدگاه امام خمینی(س)» را به ما دادند. این کتاب 600 صفحه است و من خلاصه آن را خواندم. فکر کردم اگر از بریده‌هایی که در این کتاب هست چیزی نقل کنم، ممکن است کسی بگوید تقطیع شده؛ مقدمه و مؤخره دارد و چرا بی مقدمه و مؤخره نقل شده است؟ آنها اگر بحثی هم دارد، جای خودش بحث شود.

وی تأکید کرد: این طور به نظرم آمد که ما خود امام را الگو قرار دهیم و بگوییم هر طور زندگی کرده، اگر حوزه آن طوری شد، حوزه مطلوب امام می‌شود؛ اگر در آن مسیر بود، می‌شود در مسیر حوزه‌ای که امام می‌خواهد اما اگر نبود، خودمان باید جوابگو باشیم. موضوعاتی که در این کتاب مطرح شده، چیزهایی است که همه شما می‌دانید. ایشان راجع به علم، تحصیل، تعلیم و تعلم خیلی جدی بود؛ یعنی بیش از آنچه که ما فکر می‌کنیم، جدی بود و بیشتر روی فقه جواهری و فقه اجتهادی و شیخ انصاری کار می‌کرد.

آیت‌الله استادی تأکید کرد: خودمان قضاوت کنیم و ببینیم الآن وضع حوزه طوری هست که ایشان نخواسته‌اند انتقاد کنند و سؤال کرده‌اند که آیا حوزه‌های فعلی مثل شیخ انصاری تربیت می‌کند؟ مثل صاحب جواهر تربیت می کند؟ خودمان باید جواب بدهیم؛ ایشان در این صدد بوده و از این حوزه خوشش می‌آید که یا این هدف در آن محقق شده باشد یا درصدد تحقق آن باشد. امام می‌فرماید خوب است ولی آن طور نیست که مثل شیخ انصاری و صاحب جواهر بیاید.

وی افزود: اگر بخواهیم حوزه مطلوب از نظر امام خمینی(س) داشته باشیم باید درس را جدی بگیریم؛ ایشان از جوانی مسأله درس و تحصیل را خیلی جدی گرفته است. من از آقای فرید شنیدم که می‌گفت من در سبزه میدان تهران راه می‌رفتم، دیدم امام خودش را به من رساند و با هم مباحثه کردیم. آقای فرید تعریف می‌کرد که «پدرم از دنیا رفت و او را برای خاکسپاری به نجف منتقل کردیم و همان جا مجلس ترحیم گرفتیم. من (آقای فرید) کنار سید محمود شاهرودی نشسته بودم، باید از والدین احترام کنم، کسی می آمد بلند می‌شدم و احترام می کردم و وقتی می‌نشستم دوباره آقای شاهرودی بحثی که مطرح کرده بودم را ادامه می‌داد».

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: امام راحل می‌فرمود ما بعد از حاج آقا شیخ هم با رفقا مباحثه می‌کردیم. الان گفته می‌شود که «مباحثه» در قم نزدیک صفر است اما مباحثه در آن زمان جدی بوده است. یکی از آسیب‌هایی که در قم پیدا شده اینکه خیلی گمان می‌کنند «ملا» شدند و دیگر مطالعه و مباحثه نمی‌کنند. برخی وقتی بحثی مطرح می‌شود، گواینکه فتوا می‌دهند، نظرشان را می‌گویند و حاضر نیستند نظر مخالف را بشنوند.

وی گفت: امام خمینی(س) به مقوله فقه و فقاهت خیلی تکیه کرده و معتقد بودند که ما اگر فقیه داشته باشیم، جمهوری اسلامی را داریم ولی اگر فقیه نداشته باشیم، هیچ چیز نداریم. عده‌ای گمان می‌کنند ایشان اینقدر به فقه توجه کرده است، در مقابل به فلسفه و عرفان توجهی نداشته است؛ در حالی که امام فلسفه، عرفان و.. را در جای خود مفید می‌دانست اما اولویت را به فقه می‌داد.

آیت‌الله استادی با تأکید بر اینکه حوزه فعلی را باید با آنچه امام بوده و خواسته بسنجیم، اظهار داشت: امام کتاب‌های فقه پربحث را دنبال کرده و توقع دارد که همان کتاب‌ها را الآن دنبال کنند، واقعا ملا زیاد داشته باشیم. سفارش کرده که کوشش کنید ملا تربیت کنید. ایشان در جای دیگر هم فرمود علم بدون اخلاق به درد نمی‌خورد. این است که علم ایشان از آغاز تا انجام توأم با اخلاق و معنویت و عرفان بوده است و از حوزه هم این توقع را دارد که هرکس درس می‌دهد و درس می‌خواند این درس خواندن و درس گفتن توأم با اخلاق باشد.

وی یادآور شد: امام خمینی(س) تصریح کردند که اگر در حوزه قم معنویت نباشد، هیچ چیز به درد نمی‌خورد. اگر با این علم می‌خواهیم به اسلام کمک کنیم، شرط آن «معنویت» است. ایشان مکرر فرمود اخلاص یا اخلاق عمیق این است که اگر کاری که تو می خواستی انجام بدهی را دیگری انجام داد، تو عمیقا خوشحال شوی. اما اگر غیر این بود، آن «معنویت» نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: اینکه تأکید می‌کنیم اساتید ابتدای درس خود، «اخلاق» بگویند صوری نیست. یک سر آن این است که کسی که می‌خواهد اخلاق بگوید خودش این معنویت را داشته باشد. چون کسی که این اخلاق را ندارد، نمی تواند اخلاق بگوید، وجدانش نمی‌گذارد که بگوید.

وی تأکید کرد: اگر می خواهید نظر امام خمینی رایج باشد، به فقه اهمیت دهید اما فقه نافی سایر علوم نیست بلکه فقه در رتبه اول است. ایشان فلسفه و عرفان را عمومی نمی‌کرده است. صلاح حوزه هم این نیست که عمومی شود بلکه با سایر درس‌ها تفاوت دارد. یکی از خواسته‌های امام خمینی(س) این بوده که قم و حوزه های علمیه باید ساده زیست باشند. منظور ایشان خطاب به همه روحانیت و آخوندهایی است که در قم هستند و ساده زیست نیستند. ایشان می‌پسندد که حوزه اهل دنیا نباشد.

آیت‌الله استادی گفت: چند ماهی که می‌خواستیم برویم مکه، برخی شب ها منزل آقا می‌رفتیم. یک شب دیدم یک مرد عرب آمد و عبای پاره خود را نشان امام داد و کمک می‌خواست. امام هم سوراخ عبای خود را نشان وی داد. اینها اثر می‌گذارد که مردم ببینند یک اهل علم که به جایی رسیده است، یادش نرفته که ساده زیست باشد. یکی از اهل علم در نجف می‌گفت یکی از علاقه هایی که مردم به امام دارند به خاطر این است که دارند می‌بینند امام چگونه زندگی می‌کند. امام معتقد بود هر چه علما ساده زیست‌تر باشند نفوذشان بین مردم بیشتر خواهد بود.

وی تأکید کرد: اینکه گفته می‌شود وضع طلبه‌ها خوب نیست، حرف نادرستی است؛ طلبه‌ها سه دسته هستند: یک دسته وضعشان خوب نیست، یک دسته متوسط هستند و یک دسته خیلی خوب هستند. چرا همه را می‌گویید؟ شما می‌گویید وضع طلاب خوب نیست، مردم می‌بینند این طلبه فلان خرید را می‌کند. با خودش می‌گوید کجا خوب نیست؟ باید واقعیات را به مردم گفت.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: ظاهرا سبک زندگی امام اینگونه نبود. به محض ورود به نجف با اینکه شهریه‌ها بند بند داشت، این بندها را به هم زد و به همه شهریه داد. اگر ما چیزهایی بگوییم که نشان دهد قم آن گونه که باید به معنویات نرسیده، به معنای آن نیست که این حوزه به درد نمی‌خورد. امام که همه این امور را می‌دانست و شنیده بود، همواره تصمیم و مبنای ایشان این بود که حوزه‌ها با همین وضع هم بماند.

وی اظهار داشت: روزی بر اهل علم در قم می‌گذشت که از هیچ چیز خبر نداشتند، ولی ایشان فرمودند که امروز حوزویان باید از اوضاع جهان با خبر باشند. من خودم که قم آمدم و چند روزی از طلبگی ما گذشته بود، یک آقایی چند رادیو خریده بود و به طلبه‌ها داده بود، یکی از این رادیوها هم به دست ما رسیده بود و گوش می‌کردیم. آقای مصلحی می گفت خدمتی که امام کرد در کشور یک وقتی چند هزار نفر می‌دانستند چه باید بگویند اما ایشان کاری کرد که در هر روستایی که بروی هرکسی اظهارنظر می‌کند.

آیت‌الله استادی گفت: برای اینکه بدانیم حوزه مطلوب از نظر امام چه بوده است، به نظرم جهات مختلفی که امام داشت را فهرست کنیم و خودمان را با آن تطبیق کنیم تا بفهمیم حوزه مطلوب چیست. امام خمینی(س) در معنویت، اخلاق، علم و زیرک بودن الگوست.