فرونتکس (آژانس حفاظت از مرزهای اروپا) اخیرا مدعی شد یونان در اعلام عملیات جست وجو و نجات کشتی مرگبار «آدریانا» در ژوئن 2023 حامل صدها پناه جو در آب های مرزی یونان در نزدیکی پیلوس تاخیر داشته و این حادثه قابل پیشگیری بوده است. فرونتکس مقامات ذی صلاح یونان را مقصر حادثه غرق شدن این کشتی می داند که منجر به کشته شدن حدود 650 مهاجر از جمله تعداد قابل توجهی از کودکان شد. بعضی از منابع، تعداد قربانیان را 750 نفر اعلام کرده اند. این کشتی مملو از جمعیت مدت ها قبل از غرق شدن، تحت نظارت فرانتکس قرار داشت.
کوتاهی برای نجات مهاجران
آژانس حفاظت از مرزهای اروپا در گزارش خود می گوید «به نظر می رسد که مقامات یونان در اعلام عملیات جست وجو و نجات به موقع و به کارگیری تعداد کافی ابزار مناسب برای نجات مهاجران کوتاهی کرده و گارد مرزی یونان به راحتی می توانست از غرق شدن این کشتی جلوگیری کند و آن را نجات دهد. اگر پاسخ فرانتکس و گارد ساحلی ایتالیا و یونان متفاوت بود، به طور بالقوه می توانست جان پناه جویان بیشتری را نجات داد.
در روز حادثه هیچ پاسخی از سوی مقام های یونانی به پیشنهادهای مکرر تا زمان غرق شدن کشتی آدریانا دریافت نشده و مقامات مرزی یونان نسبت به این موضوع بی تفاوت بوده و اجازه غرق شدن کشتی را دادند. همچنین به نظر می رسد مقام های یونانی نتوانسته اند به موقع جست وجو و نجات را اعلام کنند و به تعداد کافی تجهیزات امدادی مناسب را مستقر نکرده اند تا پناه جویان در حال غرق شدن را نجات دهند.فرونتکس زمانی که (بر اساس مشاهدات هوایی) این کشتی را به عنوان یک پرونده غیرخطرناک طبقه بندی کرده، اطلاعات جمع آوری شده را به مقامات یونانی ارسال کرده است. فرونتکس، این گزارش را از طریق «دفتر شفافیت» خود منتشر کرده است. دفتر فرونتکس از کمبود اطلاعات ارائه شده توسط مقامات یونان در تحقیقات خود ابراز تاسف می کند اما همچنان به انتظار به روزرسانی تحقیقات است که در حال انجام است. البته عملکرد فرونتکس نیز برای هرگونه مسئولیت خود در فاجعه پیلوس تحت بررسی است. بازرس اروپا، تحقیقات خود را با هدف روشن کردن نقش فرونتکس در عملیات جست وجو و نجات در دریای مدیترانه پس از غرق شدن کشتی آغاز کردهاند.
مرگبارترین حادثه در دریای مدیترانه
فرونتکس نیز در جریان این رویداد که به عنوان مرگ بارترین حادثه در دریای مدیترانه در دهه های اخیر به شمار می رود، به دلیل کوتاهی در امداد و نجات هدف انتقادات شدیدی قرار گرفته است؛ آژانس مرزی اتحادیه اروپا حاضر به پذیرش هرگونه تقصیر برای آنچه اتفاق افتاده، نیست.
گزارش 17 صفحه ای درباره کشتی آدریانا از فرانتکس در بخش هایی ویرایش شده و جزئیات زیادی درباره آنچه اتفاق افتاده و مقام ها و کشتی های تجاری درگیر در این رویداد ارائه می کند، همچنین جدول زمانی مقامات مختلف، سازمان های غیردولتی و سازمان های رسانه ای را مقایسه می کند. بسیاری از گروه های امدادرسان که در شرق مدیترانه فعالیت می کنند، مدت بسیار زیادی پیش از رسیدن نیرو های مرزی یونان، درباره وضعیت بحرانی آن هشدار داده و آن را گزارش کرده اند و ایمیل هایی به آژانس مرزی یونان ارسال شده، اما آنها این هشدار ها را نادیده گرفته اند.حادثه غرق شدن مهاجران در آب های یونان پرسش ها و ابهامات زیادی را درباره مسئولیت مقامات یونانی ایجاد می کند. فرونتکس در همان تاریخ اعلام کرده بود برای نجات مهاجران در دریا پیشنهاد کمک هوایی را به مقامات یونانی داده است اما این پیشنهاد از سوی دولت یونان نادیده گرفته شد. فرونتکس یونان را متهم کرد که با کشتی غرق شده مهاجران همکاری نکرده است.
فرانتکس فاش کرد که مقامات یونانی از پرواز هواپیمای فرونتکس بر فراز کشتی در حال غرق شدن خودداری کرده اند. تنش بین فرونتکس و یونان دو هفته پس از غرق شدن تعداد زیادی از مهاجران این کشتی آغاز شد. این افشاگری ها، مسئولیت گارد ساحلی یونان را مورد سوال قرار می دهد. یونان متهم است که تنها پس از واژگونی کشتی و غرق شدن مهاجران، مداخله کرده است.
از ادعا تا واقعیت
در روز فاجعه، مرکز امداد و نجات و هماهنگی ایتالیا (MRCC) از فرونتکس خواسته بود تا یک هواپیما برای پرواز بر فراز منطقه نجات بفرستد. پس از 10 دقیقه پرواز، هواپیما مجبور شد برای سوخت گیری به پایگاه برگردد. در حالی که در سال های اخیر مقامات این کشور مدعی اند بیشترین خدمات را برای مهاجران غیرقانونی داشته اند که از دیدگاه ناظران و سازمان های حقوق بشری دور از واقعیت است. رسانه های بین المللی بارها موضوع اخراج یا عقب راندن غیرقانونی مهاجران و بدرفتاری با آنها در یونان را بازتاب داده اند.اعضای اتحادیه اروپا پس از سه سال مذاکره، به توافق اولیه برای اصلاح جنبه های سیستم مهاجرت و پناهندگی دست یافتند. از طریق پیمان جدید، کمیسیون اروپا تلاش خواهد کرد به سال ها واکنش های عمدتا موقتی به افزایش ورود پناه جویان از سوی کشور های عضو پایان دهد. توافق اولیه بر تغییرات منتخب پیشنهادشده در پیمان جدید متمرکز است و این تغییرات شامل ایجاد یک پایگاه داده بیومتریک برای شناسایی سریع اتباع غیر اتحادیه اروپا، ایجاد رویه های امنیتی یکنواخت مرزی، ایجاد غربالگری سریع پناهندگی در مرز های اتحادیه اروپا و تسهیل اخراج «سریع» برای افرادی که درخواست پناهندگی معتبر ندارند و آماده سازی اتحادیه اروپا برای بحران های مهاجرتی آینده است.پیمان جدید پس از آن ایجاد شد که بحران پناه جویان در سال 2015 شکاف هایی را در سیستم مشترک پناهندگی اروپا آشکار کرد که استانداردهای اتحادیه اروپا را برای رویه های پناهندگی و قوانینی را برای تعیین اینکه کدام کشور های عضو باید درخواست های پناهندگی را بررسی کنند، تعیین می کند.کمیسیون اروپا به عنوان نهادی که قوانین اتحادیه اروپا را تدوین می کند و اولویت های هزینه ها را تعیین و اتحادیه اروپا را در سطح بین المللی نمایندگی می کند، برای اولین بار در سپتامبر 2020 پیمان جدید مهاجرت و پناهندگی (پیمان جدید) را پیشنهاد کرد. این بحران نقص هایی را در مقررات دوبلین آشکار کرد که مستلزم آن است که پناه جویان درخواست هایشان را در کشور عضو اولین ورود ارزیابی کنند. در نتیجه، افزایش ورود مهاجران به طور نامتناسبی بر کشور های خط مقدم مانند ایتالیا، یونان، مالت و اسپانیا فشار وارد کرد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا به کشور های آلبانی، لیبی، رواندا، تونس و برخی دیگر از کشور ها هزینه پرداخت کرده تا پناه جویان و سایر مهاجرانی که از قلمرو آنها عبور می کنند را رهگیری کنند و از رسیدن آنها به اتحادیه اروپا جلوگیری کنند. بسیاری بر این باورند توافق اخیر نه تنها باعث کاهش مهاجرت به اروپا نمی شوند بلکه سالانه باعث مرگ هزاران مهاجر در دریای مدیترانه، صحرای آفریقا و بالکان می شوند.
*شرق
