۹۰درصد حجم بازار کار ایران غیررسمی است فرشاد مومنی معتقد است که در شرایط فعلی که او آن را هشدار آمیز توصیف میکند کشور نیاز به یک برنامه با کیفیت توسعه دارد، اما او برنامه هفتم را فاقد شاخصها و متغیرهای لازم برای یک برنامه با کیفیت دانسته و انتقادهای بسیار جدی به آن وارد میکند.
فرشاد مومنی طی یک سخنرانی در فرهنگستان علوم با بیان اینکه "فرآیند برنامهریزی مشاهده شده به نام برنامه هفتم توسعه عملا حکایت از این دارد که گویی سه نگرانی بزرگ درباره آن وجود دارد." افزود: گفته میشود دولتهای رانتی به تدوین و اجرای یک برنامه با کیفیت حداقل به سه دلیل بیتمایلند و در ادبیات اقتصادرانتی اینگونه توضیح داده میشود که چون در مناسبات رانتی اصل بر ظاهر سازی و گزافهگویی است یک برنامه با کیفیت که مبتنی بر یک گزارش عالمانه از واقعیتهای موجود است، مورد تمایل ساختار قدرت نیست!
مومنی افزود: تا همین امروز که مراحل پایانی تصویب سند موسوم به برنامه هفتم توسعه طی میشود هیچ گزارش رسمی درباره تصویری عالمانه و همه جانبه از واقعیتهای موجود در این برنامه مشاهده نمیشود! گویی دلشان میخواهد هم خود و هم دیگران همچنان در توهم موفقیتهای بیش از حد باقی بمانند و تنشان به واقعیتهای موجود نخورد.
به گزارش جماران، این استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: نگرانی کلیدی دومی درباره این برنامه است این که در ادبیات اقتصاد سیاسی رانتی در توضیح اینکه چرا در چارچوب مناسبات رانتی، ارادهای برای برنامه با کیفیت داشتن مشاهده نمیشود، گفته میشود که تصویب یک برنامه با کیفیت بابی برای التزام ساختار قدرت به تخصیص منابع کمیاب انسانی و مادی به امور راهبردی باز میکند و اگر دیدید که نسبت به برنامه با کیفیت طفره میروند این را نشانهای بگیرید که اینها به هیچ وجه آمادگی ملتزم کردن خودشان به این مسئله ندارند و دلشان میخواهد که دستشان باز باشد که منابع کمیاب مادی و انسانی به امور دلبخواه ساختار قدرت و در چارچوب مناسبات رانتی اختصاص یابد.
او در ادامه گفت: استدلال سومی که در طفره روی از برنامه با کیفیت در مناسبات رانتی برجسته میشود این است که اساس مناسبات رانتی بر عدم تمایل به پاسخگویی استوار است. و بنابراین ساختار قدرت از ارائه برنامه با کیفیت طفره میرود چون نمیخواهد پاسخگو باشد. ما اینها را مکرر هشدار دادهایم و امروز بسیار متاسفیم که تقریبا کل روندی که طی شده حکایت از این دارد که لااقل بخشهایی از ساختار قدرت زورشان چربیده و اجازه شکلگیری یک برنامه با کیفیت را ندادهاند.
مومنی افزود: ما الان به سمت یک شکاف به غایت خطرناک و شکنندگیآور در این زمینه در حال حرکت هستیم
واگرایی به شدت نگران کننده و افزایش وابستگیهای ذلتآور به دنیای خارج
او افزود: ما شاهد واگرایی به شدت نگران کننده و افزایش وابستگیهای ذلتآور به دنیای خارج هستیم و این نتیجه طبیعی پشت کردن به تولید فناورانه و دامن زدن به مناسبات مصرف محور است. نگاهی به گزارشهای رسمی نشان میدهد که روند تحولات ارزبری هر واحد GDP (جی دی پی) جدیدی که در این کشور پدید میآید چه وضعیتی دارد.
او بر تدوین یک برنامه با کیفیت برای رفع بحرانها تاکید کرد و گفت: در چارچوب برنامه با کیفیت توسعه این نقصها و ضعفها و واگراییها برملا میشود و کل نظام ملی و دوستداران کشور را فراخوان میدهید به اینکه کشور را نجات دهند. اما با پنهانکاری خارجیها مسائلشان در ایران حل و فصل میشود و مسائل ایران حادتر خواهد شد. آنها که غیرت ملی دارند نمیخواهند در زمینه توجه به این واگراییها از مسئولان کشور بپرسند که چرا در حالی که GDP سرانه ایران در سال ۱۹۹۷ نزدیک به دو برابر کل کره جنوبی بوده چرا الان شرایطی را تجربه میکنیم که GDP سرانه کرهایها بیش از ۵ برابر ایران شده است؟! یعنی ماجرا این است که دقیقا در زمانی که ما روندهای نگران کننده واگرایی را شاهد هستیم رقبای منطقهای و بین المللی ما اوضاع و احوالشان را خیلی بهتر از ما سامان دادهاند.
سه دهه شوک درمانی در اقتصاد
مومنی گفت: الان سه دهه است راه نجات ایران را از کانال شوک درمانی جستجو کردهاید من میخواهم بگویم نمیخواهید این روند را متوقف کنید؟ ازخودتان بپرسید چه دستهایی در کار است که دوباره زمزمههای عناصری از گروههای ذینفع در ساختار قدرت بلند شده که خواستار شوک به قیمت حاملهای انرژی هستند؟ متوجه نشدید که در این شوک درمانیها مردم و حکومت و تولید کنندهها توان شان سقوط کرده و مافیاها و مفتخورها و رباخوارها تقویت شدهاند باز میخواهید این را تداوم ببخشید؟
او افزود: می توان یک فهرست ۵۰ گانه از روندهایی که باید متوقف شوند تهیه کرد از مهمترین روندها شوک درمانی است. میخواهم بگویم در اثر شوک درمانی، شاهد حاکمیتزدایی از بازار پول و سرمایه و بازار ارز و بازار کار بودهایم و شرمآور نیست برای ما که شعارمان کرامت انسانی است که برخی گزارشهای رسمی بین المللی اندازه بخش غیررسمی ما را در بازار کار در حدود ۹۰ درصد گزارش کردهاند؟ یعنی ما از نظر مناسباتی در بازار کار به دوران پیشا سرمایهداری وحشی برگشتهایم.
تلاش برای تخلیه ذخایر ارزی
به گفته وی، با بسترسازیهای مافیاها، جهشهای بزرگ در نرخ ارز ایجاد میکنند و بعد ذخایر استراتژیک بین نسلی ارزی کشور را تحت عنوان تلاش برای کنترل نرخ ارز در بازار سیاه میریزند. گزارشهای بانک مرکزی میگوید فقط در ربع قرن گذشته نزدیک به ۳۷۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزش کشور را این طور دود کردهاند! من میگویم چقدر خدا رحم کرده که میخواستید نرخ ارز را کنترل کنید!
در ۱۵ سال گذشته نرخ دلار ۳۰هزار برابر شده است
دکتر عباس شاکری تحقیقاتی کردهاند که نشان میدهد با لحاظ کردن سقوط بالغ بر ۷۵ درصدی قدرت خرید دلار در ربع قرن گذشته، نرخ دلار در ایران چیزی نزدیک به ۳۰ هزار برابر شده است! با این حال باز می خواهند این روندها ادامه یابد!
مومنی افزود: میگویند فلسفه بسیار حیاتیِ برنامهریزی توسعه، ایجاد هماهنگیهاست. یک گزارش که به صورت روشمند بگوید که نظام ملی از دریچه چه ناهماهنگیهایی الان هزینه متحمل میشود، وجود ندارد! چطور میتوان اسم این را برنامه با کیفیت توسعه گذاشت، در حالی که اصل هماهنگی را حذف کردهاند؟!
|