جماران: چند روز قبل علی سلاجقه ‌در جریان سفر به ارومیه در جلسه بررسی وضعیت زیست محیطی پارک ملی دریاچه ارومیه‌ با اشاره به وضعیت دریاچه اظهار کرد: ما باید قدم به قدم دریاچه را مثبت کنیم و همان طور که قدم به قدم دریاچه خشک شده است، چندین سال دریاچه خشک می شد اما در دوره ی چهار سال اول روحانی قدمی برداشته نشد، شهباتی در مورد هزینه ی دریاچه ارومیه ایجاد شد که باید توسط مسئولان وقت پاسخ داده شود و زمان را چرا آن زمان کشتند؟

در همین زمینه، خبرنگار جماران سید سلمان ذاکر عضو کمیسیون اجتماعی و نماینده مردم ارومیه، به گفت وگو پرداخت که مشروح آن در پی می‌آید:

در مورد حواشی پیش آمده درباره‌ی دریاچه ارومیه صحبت کنید در چه مرحله‌ای است، این که گفته شده دریاچه مرده، درست است؟

دریاچه ارومیه از سال ۴۲ رو به خشک شدن رفته است. که با عدم تدبیر مسئولان مربوطه حق آبه آن که نصف آن از خود دریاچه به استان‌های اطراف دریاچه ارومیه تخصیص داده می‌شود، و کاهش نزولات آسمانی و سدهایی که ساخته شد و عدم مدیریت آن‌ها و چند برابر کاشت درختان آب‌بر در اطراف ارومیه و در تبریز و استان کردستان که با مصرف بی‌رویه آب و نبود الگوی کشت و ده‌ها راهکار دیگر که باید در سنوات گذشته رعایت می‌شد، دریا به تدریج رو به خشک شدن می‌رود.

ما در دوره‌ی هشتم مجلس شورای اسلامی متوجه این وضعیت شده و از دولت سوال کردیم و بزرگ‌ترین کارگروه در درون دولت تشکیل شد و ۲۷ راهکار برای ایجاد حفظ احیای ارومیه تعبیه شد؛ مِن جمله انتقال آب از رودخانه‌ی زاب که بهمن ماه افتتاح شد. طی این دو-سه سال کارهای ده سال مانده با کمک رئیسی و رئیس ستاد احیاء دریاچه ارومیه  انجام شد.

با همت‌هایی که در مجلس صورت گرفت این کار به ثمر نشست و اولین سال است که سد کانی سیب و دریاچه‌ای به طول ۲۰ کیلومتر آبگیری شده تا منتقل شود؛ سد صفرآباد که  در هفته دولت پیش رو افتتاح خواهد شد و تصفیه خانه‌ای که اخیرا افتتاح شد و ۵۰ میلیون متر مکعب آب نیاز دارد، از جمله ده‌ها پروژه‌ زیر ساختی برای احیای دریاچه ارومیه بوده که در طی این چند سال انجام گرفته است، اما زمان، تبخیر، گرمای هوا و نبود بارش بر اقدامات دولت، مجلس و دستگاه‌های اجرایی غلبه کرده است و به نظر من باید دریاچه ارومیه احیاء شود؛ چرا که دومین دریاچه شور جهان و پارک ملی است. خشک شدن دریاچه نه تنها آسیب برای کشور ایران بلکه چند استان همجوار و چند کشور اطراف ایران و قریب ۱۵ میلیون نفر را تحت الشعاع قرار می‌دهد و باغ ها، باغچه‌ها، سلامتی، احشام و همه‌ی اموال مردم مورد تهدید قرار می گبرد. آسیب دریاچه ارومیه آسیب ملی و تهدید دریاچه ارومیه، تهدید ملی است.

دولت و ملت باید این را بدانند؛ ما برخی از راهکارهای کوتاه مدت را تمام کردیم و امروز دولت باید راهکارهای طولانی مدت را شروع کند؛ مانند انتقال آب از روخانه‌ی زاب و دریای خزر و وان که فردا برای آن دیر است. در این میان مدیریت آب تا امروز ضعیف بوده است.

وزیر نیرو و آبفا با قرارگاه همکاری خوب دارند و اکنون مشغول هستند که صفرآباد را تمام کنند. ما قریب چند میلیون متر مکعب به دریاچه ارومیه منتقل کردیم، اما تبخیر مضاعف اجازه نداد دریاچه ارومیه مقداری این تابستان را سپری کند.

ما باید با مدیریت الگوی کشت این‌ تهدیدها را از بین ببریم و نهال‌هایی که کم آب‌بر هستند را جایگزین کنیم. ما می‌توانیم چغندر، شلیل و هندوانه و ده‌ها محصول دیگر نکاریم و به جای آن محصولات کم آب‌بر بکاریم. بنده همچنین، پیشنهاد دادم آبیاری قطره‌ای را که چندین سال پیش در سه استان انجام شد، اجباری کنند. دولت به جای فردا باید امروز هزینه کند و در چند استان آبیاری قطره‌ای را اجباری کرده و آن موقع هزاران چاه غیر مجاز بلا انتفاع می‌شود.

بنابراین، با تحکم و زور و پر کردن چاه‌های مردم و قطع کردن درختان به جایی نمی‌رسیم. احترام به کشاورز واجب است؛ ۴۵ درصد مردم آذربایجان غربی و ارومیه کشاورز هستند و نان حلال می‌خورند و با زور نمی‌توانیم چاه‌های آن‌ها را پر کنیم و از آن‌ها بخواهیم بیکار و بی‌درآمد بمانند، بلکه باید با راهکار جدید، مدرن و حتی آبیاری قطره‌ای کشاورزی را کنترل و حاکمیتی کنیم، آب مردم را بدهیم. آن زمان است که هزاران چاه بلا انتفاع می‌شود و سفره‌های زیرزمینی به دریاچه ارومیه باز می‌گردد. با توجه به حمایتی که از کاشت محصولات آب بر شده است، امروز هم با صحبت و تفاهم می‌شود همه‌ی این محصولات را تبدیل گندم کرد؛ دولت می‌تواند خرید تضمینی گندم را در استان ما فوق‌العاده بالا بگیرد و آن زمان استان به سمت کاشت گندم می‌رود، نه کاشت شلیل، هلو، کلم و عرضه چغندر.

جهاد کشاورزی امروز در کشور و استان هم قفل شده است؛ استاندار محترم روستا را اجبار کرده که 200 هکتار را تغییر الگوی کشت کنند، اما این کار عملیاتی نشده است. آنها باید پاسخگوی مردم و مسئولان باشند تا این که بتوانیم دریا را تا احیاء آن برای راهکارهای دراز مدت نگه داریم.

ما باید قدم به قدم دریاچه را مثبت کنیم. چندین سال دریاچه خشک می‌شد و در دوره‌ی چهار سال اول روحانی قدمی برداشته نشد؛ حتی شهباتی در مورد هزینه‌های دریاچه ارومیه ایجاد شد که باید توسط مسئولان وقت پاسخ داده شود و بگویند چرا  زمان را کشتند؟

در زمان روحانی عده‌ای زمان را از دست دادند و هزینه‌ها مبهم بود

یعنی مشکلات از زمان حسن روحانی شروع شده است؟

بله، عده‌ای زمان را از دست دادند و هزینه‌ها مبهم بود، اگر امروز به برکت چند سال اخیر دولت رئیسی، محرابیان و معتمدیان و به برکت فضای مجازی و مردم این موضوع اتفاق افتاد و برخی از نمایندگان من جمله خود من که بارها سوال و تذکر دادیم و هر لحظه پیگیر هستیم، ما اکنون مشکل بودجه نداریم؛ بلکه مشکل ما تصمیم فعلی رئیس جمهور را می‌خواهد که مجوز دهند و اگر خودشان نمی‌توانند بخش خصوصی و مردم آذربایجان را پای کار بیاورند تا این که دریا خشک نشود و آسیب آن به مردم استان نرسد.

امروز ارومیه گرفتار آب شرب است

ما منتظر هستیم آب شرب مردم را تامین کنیم چه برسد به کشاورزی و احیای دریاچه ارومیه

وظیفه کارگروه‌هایی که از زمان روحانی تشکیل شده چیست؟ تا به امروز چه کاری انجام دادند؟

کارگروه‌ها از زمان احمدی نژاد دوره‌ی هشتم شروع شدند،.کارگروه احیای دریاچه ارومیه ۲۷ راهکار داشت، اما چهار سال ابتدایی تعطیل بود و ستاد احیاء به جای این که کنار ارومیه باشد در تهران مستقر شد و سدهایی که باید مدیریت و یا ساخته می‌شد کاری صورت نگرفت که آب درست منتقل شود. امروز ارومیه گرفتار آب شرب است؛ ما منتظر هستیم آب شرب مردم را تأمین شود، چه برسد به کشاورزی و احیاء دریاچه ارومیه! مدیریت آب در کشور باید نهضتی راه بیفتد تا مردم آسیب نبینند .

دریاچه ارومیه حال بهتری خواهد داشت

با این وجود کارگروه‌ها و مشکلات از زمان آقای محمود احمدی نژاد بوده است؟

بله، پروتکل احیای دریاچه ارومیه و بزرگ‌ترین کارگروه در آن دولت تشکیل شد و آن دوران من از وزیر وقت فتاح سوال کردم و نامجو در صحن علنی مجلس حضور پیدا کرد و فعال شدیم،  ۴ سال بعد از دوران روحانی و دور دوم ایشان تونل را کندند و آن هم ناقص ماند و حال در این دوره به اتمام رسید و شاید بیشترین بودجه تخصیصی را انجام دادیم و ساختارهای دراز مدت و دائمی باید در پیش بگیریم تا از این زمان عبور کنیم و اگر این تابستان بگذرد دریاچه ارومیه حال بهتری خواهد داشت و در سال بعد وضعیت دریاچه مثبت خواهد شد و به زمان غلبه خواهیم کرد.

در زمان روحانی دریاچه ارومیه احیا نشده بود!

زمان روحانی یک بار دریاچه احیا شد چه شد که دوباره این اتفاق افتاد؟

خیر، احیاء نشده بود. بلکه بارندگی زیاد شده بود به دلیل این که نه سد صفر آباد و کانی سیب و نه تصفیه خانه‌ها تمام نشده بود، بلکه بارندگی زیاد بود و لایروبی‌ها صورت گرفت و با پایان نزولات دریا هم خشک شد؛ اما اکنون دولت زیر ساخت‌ها را به اتمام رساند، البته دولت‌های قبل هم تلاش کردند ولی در چهار سال اول زمان را از دست دادند اگر ما چهار سال جلوتر بودیم امروز به جای ۷۰۰ الی ۸۰۰ متر مکعب آب دریاچه ارومیه شاهد ۱۷ میلیارد متر مکعب بودیم.
زمان احمدی نژاد هم همین کوتاهی انجام گرفت

در زمان روحانی و رئیسی هم کوتاهی شده است

اما در این میان ایراداتی که از دولت احمدی نژاد می‌گرفتند همین موضوع چاه‌های آب بود؟

بلکه آن دوران هم مبارزه با چاه مجاز و غیر مجاز بود که برای پیشنهاد بنده ملاک نیست؛ بلکه ملاک پایین آوردن مصرف آب است. زمان احمدی نژاد هم همین کوتاهی انجام گرفت و در زمان روحانی و رئیسی هم کوتاهی شده است و به حرف مجلس که در این خصوص پیشنهاد بنده است گوش نکردند.

من از سپاه شنیدم که دریاچه خزر مطالبه شده و می‌توان عملیاتی کرد

صحبت از انتقال آب از ترکیه است، آیا با ترکیه صحبتی شده است؟

رایزنی و مطالبه شده است. اما عده‌ای می‌گویند هزینه زیادی دارد؛ من از سپاه شنیدم که دریاچه خزر مطالبه شده و می‌توان عملیاتی و بحث منابع طبیعی و حقوقی دریای خزر را حل کنند و به بخش خصوصی داده و یا به قرارگاه امتیاز دهند و در این صورت مشکل آینده کشور را رفع کنند و از آن طرف دریاچه را هم دریابند.
در این میان آب دریاچه خزر نیز کاهش یافته است؟

در مورد احیاء دریاچه ارومیه به مخبر و  استاندار اردبیل پیشنهاد دادم و خودشان نیز به این موضوع واقف هستند و ان شاءلله دولت تشکیل جلسه اورژانسی و تصویب انتقال آب از دریای خزر یا دریاهای دیگر هم بدهند.

ما نمی‌خواهیم که کل دریای خزر منتقل شود

روسیه چگونه جلوی انتقال آب به دریای خزر را گرفته است؟

روسیه رودخانه‌هایش را بسته است. کمبود آب در دریای خزر با بارندگی زیاد قابل جبران است، اما نمی‌خواهیم که کل دریای خزر منتقل شود. فقط اگر مقداری به داد دریاچه ارومیه برسیم دریاچه بعدا با این اقدامات پیشگیرانه تقویت خواهد شد.

بیشترین آب خزر از روسیه می‌آید اگر روسیه ببندد چه می‌شود؟

ما در دریاچه ارومیه سهم، حقابه و مرز مشترکی داریم. بنابراین می‌توانیم این مشکل را رفع کنیم چرا که نمی‌خواهیم کل دریا را منتقل کنیم!

دریاچه ارومیه قلب ملت ایران است

پیش بینی شما چیست؟

دریاچه ارومیه قلب ملت ایران است و نباید ضعیف بتپد. احتمال دارد از این اقدامات پاسخ نگیریم، اما سال بعد با این اقدامات زیر ساختی دولت، دریاچه ارومیه احیاء خواهد شد و نشانی از خشک شدن را نخواهیم دید، شاید امسال ما با زور زیر ساخت‌ها از جمله انتقال آب از رودخانه را تمام کردیم؛ دو ماه بود که آب را انتقال دادیم، وقتی بارندگی صورت بگیرد ۶۰۰ میلیون متر مکعب الی ۱ میلیارد به بالا هم پاسخگو خواهد بود .

آیا ما وارد بازی‌های سیاسی دولت‌ها در این جریان شدیم؟

همه سعی خود را کردند، اما فقط مقداری گول خوردیم؛ وقتی باران و برف زیاد می‌بارید سست می‌شدند! در حالی که نظر کارشناسی مهم است. روحانی نیز زمان را در ۴ سال از دست داد و در سال دوم تونل‌ها کنده شد و ۳۶ کیلومتر کانال سد کانی سیب کنده شد. این دوره ما پروژه را که ناقص بود تمام کردیم و رئیسی ۱۳۰۰ میلیارد بودجه تخصیص داد که این‌ها قابل قدردانی و شکرگزاری است، اما با وجود بارندگی سدها پر و ذخیره می‌شود و می‌توان منتقل کرد.

به مروز زمان می‌توانیم دریاچه را احیا کنیم

پس چرا می‌گویند دریاچه مرده و دیگر به آن امیدی نیست؟

به مرور زمان و قدم به قدم می‌توانیم دریاچه را احیا کنیم . با توجه به حضور نیروهای انقلابی و مردم آذربایجان اجازه نخواهیم داد که دریاچه ارومیه به طور کلی بمیرد و اصل آن از نقشه جغرافیایی کشور و جهان پاک شود.