رییس یک اندیشکده سعودی مرتبط با ایران، در مقاله ای نوشته: مدل توسعه عربستان سعودی با تحسین و حسرت نخبگان ایرانی مواجه شده است.

به گزارش عصرایران، دکتر محمد السلمي رییس اندیشکده "موسسه بین المللی مطالعات ایران" (رسانه)  مطلبی که در روزنامه سعودی "عرب نیوز" نشر شده، از غبطه و حسرت ایرانی ها از دستاوردهای الگوی توسعه عربستان سعودی طی 8 سال گذشته خبر داده است.

دکتر محمد السلمی فارغ التحصیل کارشناسی رشته زبان فارسی از دانشگاه ملک سعود و دکتری زبان فارسی از دانشگاه لیدن بریتانیاست. وی به عنوان کارشناس ایران فعالیت می کند.

او در این یادداشت نوشت: 

منطقه خاورمیانه در حال حاضر مرحله جدیدی از رقابت موازی را تجربه می کند. این رقابت بر سر مدل جذاب حکمرانی و توسعه و همچنین سرمایه‌گذاری در منابع انسانی متمرکز شده است و عربستان سعودی بیش از 8 سال پیش (از زمان روی کار آمدن پادشاه و ولیعهد جدید) این مدل را انتخاب کرد. 

در طول 3 سال گذشته، ویژگی‌های این مدل حکمرانی آشکارتر، جامع‌تر و بالغ‌تر شده است که از طریق مدرن‌سازی، باز بودن، توسعه، تنوع درآمد و بهبود رفاه اجتماعی و کیفیت زندگی در عربستان سعودی نشان داده شده است.

درست است که بسیاری از پروژه‌های عظیم اصلاحی، توسعه و سرمایه‌گذاری در عربستان سعودی هنوز در مرحله نیمه راه هستند و فاز اول به سختی در زمان دستیابی به چشم‌انداز 2030 تکمیل می‌شود؛ با این حال، همه کسانی که به عربستان سعودی سفر می کنند یا در آن زندگی می‌کنند، متوجه تحولات چشمگیر در اکثر شهرهای آن و ذهنیت اداری تکنوکراتیک جدید در مدیریت وزارتخانه‌ها و موسسات آن شده‌اند. 

این علاوه بر پروژه‌های توانمندسازی زنان، سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در ورزش و گردشگری، و تلاش‌ها برای تقویت سهم بخش غیر رانتی یا "سوم" در تولید ناخالص داخلی پادشاهی است.

این تحولات در عربستان سعودی از نزدیک توسط جوانان جاه طلب در سراسر منطقه دنبال می شود، به ویژه در کشورهایی که عربستان با آنها روابط ایده آل نداشته و یا مانند ایران با آن کشورها روابط تیره ای دارد. 

دگرگونی‌هایی که می‌توانیم آن را مدل سعودی بنامیم، بر بسیاری از جوانان ایرانی تاثیر گذاشته است که به‌دقت آنچه را که در کشورهای همسایه، به‌ویژه کشورهای عربی خلیج فارس در حال وقوع است، زیر نظر دارند. 

مدل عربستان به طور فزاینده ای به معیاری تبدیل شده است که بر اساس آن عملکرد دولت های پی در پی ایران سنجیده می شود.

این وضعیت با وجود ترویج مداوم کلیشه های منفی و منسوخ درباره عربستان سعودی که تحت تاثیر انگیزه های ملی یا تاریخی است، به وجود آمده است. 

دستاوردهای عربستان سعودی از بسیاری از وعده‌های حکمرانان ایران فراتر رفته است و دولت‌های متوالی در تهران وعده‌های بزرگ متعددی را به مردم ایران می‌دهند بدون اینکه آنها را در صحنه عملی کنند. 

علاوه بر این، هر دولت ایران هر زمان که زمان بودجه فرا می رسد، وعده های بیشتری می دهد. مانند وعده‌های انتخاباتی، این وعده‌ها نه تنها محقق نشده‌اند، بلکه با اقدامات بعدی دولت، با نتایج منفی و شرایط وخیم زندگی در کشور که انتظار می‌رود در هر سطحی شاهد وخامت بیشتر باشد، به‌طور جدی در تضاد هستند.

در اینجا مایلم به برخی از اظهارنظرهای تعدادی از شخصیت های ارشد ایرانی در این زمینه اشاره می کنم. 

علی قنبری، نماینده سابق مجلس، معاون وزیر جهاد کشاورزی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس است. وی گفته: ایران در دام توسعه ساختگی افتاده است زیرا توسعه واقعی به معنای تقویت زیرساخت ها، ایجاد شرایط در کشور برای توزیع رفاه و بهبود شرایط اقتصادی و فرهنگی است.

قنبری افزود: این در حالی است که 6 برنامه توسعه 5 ساله چنین نتیجه ای نداشته است. علاوه بر این، ارقام و آمار نشان می دهد رشد اقتصادی محدودی وجود دارد که به معنای تحقق توسعه واقعی نیست. ما نسبت به کشورهای همسایه 15 سال عقب هستیم. در بهترین حالت، ما 10 سال از آنها عقب هستیم. اگر بخواهیم واقع بینانه بگوییم، ما 15 سال از کشورهای همسایه خود مانند ترکیه، عربستان سعودی و سایرین عقب هستیم.

"وحید شقاقی شهری" یکی دیگر از چهره‌های برجسته ایرانی و کارشناس اقتصادی گفته: "عربستان سعودی در حال تجربه موج سوم دانش است و تحولی اساسی در اقتصاد دانش‌محور و تغییر نظام ثروت خود داشته است. اکنون از عناصر مولد ثروت مانند اقتصادهای مجازی، هوشمند و سبز و همچنین انرژی های تجدیدپذیر بهره می برد. این در حالی است که ایران همچنان موج دوم دانش را پشت سر می گذارد و ما اصرار بر بهبود شرایط صنعت بر اساس موج دوم داریم در حالی که رقبای ما موج سوم را آغاز کرده و برای نظام تولید ثروت آینده برنامه ریزی کرده اند."

پروفسور "مجید مرادی" درباره تفاوت عمل و گفتار گفته: سال هاست که شعار مرگ بر آمریکا سر می دهیم و عربستان را به تبعیت از آمریکا به سخره می گیریم. اما وقتی موضوع را دوباره بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که ایران، به جای عربستان سعودی، تابع ایالات متحده شده است (ما به دنبال راضی کردن آمریکا هستیم تا دارایی‌های مسدود شده خود در کره جنوبی را آزاد کنیم تا بتوانیم از آنها برای اهداف غیرنظامی استفاده کنیم. ) در همین حال، عربستان سعودی در حال مقاومت در برابر آمریکا است و از چین دعوت می کند تا در خاورمیانه جای پایی داشته باشد.

مرادی در زمینه اقتصاد گفت: رئیس جمهوری طی 2 سال گذشته اعلام کرده است که ما زندگی شهروندان خود را وابسته به مذاکره با آمریکا نخواهیم کرد. اما عملا می بینیم که با هر خبری که از توافق هسته ای منتشر می شود، قیمت دلار بالا و پایین می رود. از سوی دیگر، ریال سعودی ثابت است. ریال سعودی را کوه هم از جایش تکان نمی دهد."

مرادی افزود: اقتصاد قوی عامل اصلی استقلال سیاسی عربستان سعودی است نه شعارهای ضد آمریکایی. آنچه عملا به استقلال ما لطمه وارد کرده، ضعف اقتصاد است. این تفاوت ریال ما با ریال عربستان است. ریال ما به دلیل سیاست‌های ما ضعیف است و از سوی دیگر سیاست‌های آنها به دلیل ریال قوی‌ای که دارند به ثمر می‌نشیند."

احسان بداغی، ستون‌نویس ایرانی درباره برنامه‌ریزی برای آینده نوشت: "عربستان سعودی خود را از طریق پروژه‌های بزرگی مانند کلان شهر 500 میلیارد دلاری نئوم آماده می‌کند تا سال 2030 جمعیت خود را 50 درصد افزایش دهد. در همین حال، ایران غربالگری جنین را ممنوع می‌کند. با این حال، بسیاری از قانونگذاران ایرانی، حاکمان سعودی را مرتجع و نادان می‌خوانند."

ماکتی از ابرشهر آینده نئوم در استان تبوک عربستان سعودی

در ایران، به گفته یکی از کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی، نمایشگاه بین‌المللی کاسپین به دلیل پخش موسیقی و برداشتن حجاب بانوان شرکت کننده در نمایشگاه تعطیل شد. وی گفت: در حالی که عربستان بازیکنان فوتبال را برای تبلیغ کشورش می آورد، برخی منتظرند تا تارهای موی زنان نمایش داده شود تا «نمایشگاه بین المللی» تعطیل شود.

سیامک قاسمی، اقتصاددان ایرانی هم خاطرنشان کرد: ایده ای که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی برای تبدیل کشورهای حاشیه خلیج فارس به بلوکی مشابه اتحادیه اروپا اتخاذ کرده است، به سرعت در حال انجام است. به نظر من، بعید است که این اتحادیه یک واحد پول مشترک اتخاذ کند. شکاف اقتصادی بین شمال و جنوب خلیج فارس بیشتر خواهد شد. بر اساس گزارش جهانی شادی، ایران در رتبه 101 جهان و عربستان سعودی در رتبه 30 قرار گرفته است."

دکتر محمد السلمي در پایان مقاله خود نوشت: با هر متر و معیاری مشخص است که عربستان سعودی در حال پیشرفت، پیشروی و شکوفایی است و کشورهای رقیب بهتر است از این موضوع درس بگیرند و الگوی حکمرانی و توسعه پادشاهی سعودی را بپذیرند.