عمل صالح، کاربردیترین تبلیغ تبلیغات، یکی از مهمترین ارکان عرضه هر متاعی است. متاع، چه مادی باشد یا معنوی، کفر باشد یا دین، به تبلیغ نیاز دارد ولی انواع تبلیغات متفاوتند.
یکی از بزرگترین اشتباهات متولیان امور دینی و حکومتی به ویژه در نظام جمهوری اسلامی اینست که دچار خلط گمراه کنندهای میان تبلیغات مادی و معنوی شدهاند. تبلیغ کالاهای تجاری به گفتن، به راه انداختن سر و صدا و به هزینه کردن پول نیاز دارد. در این نوع تبلیغات، حتی از جاذبههای جنسی هم استفاده میشود و بخش قابل توجهی از سرمایه گذاریهای تجاری به همین موضوع اختصاص مییابد. همسان دانستن امور معنوی با امور مادی در مسائل تبلیغاتی از لغزشهای خطرناکی است که نهتنها به تحقق هدف مورد نظر منجر نمیشود بلکه در اغلب موارد برعکس نتیجه میدهد.
منظور این نیست که برای تبلیغ امور معنوی و دینی نباید از زبان و قلم استفاده کرد و نباید پولی برای آن هزینه شود. نکته مورد نظر اینست که اینها نباید اصل باشند. در تبلیغ امور معنوی و دینی، اصل باید رفتار و کردار باشد. طبعاً اگر برای مطلع ساختن مردم از وجود یک جلسه که در آن میتوانند با انسان درست کردار و خوش رفتاری آشنا شوند پول مختصری لازم است تا به اندازه ضرورت اطلاع رسانی شود، نباید از آن مضایقه کرد. یا اگر برای تبیین مبانی دینی و معنوی به نوشتن مقاله و مطلبی نیاز باشد، باید این کار را انجام داد و به اندازه ضرورت آن را منتشر کرد. در عین حال و در کنار این اقدامات، تکیه اصلی باید بر عملکرد صحیح و صادقانه باشد. پشتوانه واقعی تمام آن گفتنها و نوشتنها و هزینههای مادی مرتبط با آنها، همین عملکرد صحیح و صادقانه است. بدون آنکه صداقت و انطباق عمل بر گفتار وجود داشته باشد، هرگز مردم به اصحاب تبلیغات و آنچه آنها به مردم عرضه میکنند اعتماد نخواهند کرد.
اسلام در عین حال که در قرآن بارها با بکار بردن کلمات مشتق از «تبلیغ» وظیفه تبلیغات را مشخص کرده و بر آن تاکید میکند، چند برابر آن بر «عمل صالح» برخاسته از ایمان «الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحَات» تکیه دارد. پیشوایان معصوم سلامالله علیهم اجمعین نیز با بیانی روشن، تقدم عمل بر سخن را گوشزد و آیات مربوط به تبلیغ را تفسیر فرمودهاند «کُونُوا دُعَاهً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ الْسِنَتِکُمْ» مردم را نه با زبان بلکه با عمل خود به صراط مستقیم الهی دعوت کنید.
اشتباه بزرگی که متولیان امور دینی و حکومتی ما با همسان دانستن تبلیغات مادی و معنوی مرتکب میشوند، موجب بیاثر شدن اصل تبلیغ شده است. در مناسبتهای مختلف، مهمانی خیابانی به راه میاندازیم، در کنار خیابانها و معابر مشغول پذیرائی از عابرین با شربت و چای و میوه میشویم، پول زیادی برای توزیع و نصب اقلام تبلیغاتی هزینه میکنیم، بستههای کمک معیشتی تهیه میبینیم و به همراه فیلم و عکس آنها را توزیع میکنیم و البته خودمان را هم در این صدقه دادنها مطرح میفرمائیم! مردم، اینها را میبینند و میبینند که چیزی عوض نمیشود و تغییر نمیکند. علت اینست که در هیچ زمینهای عدالت در جامعه ما جاری نیست. اگر عدالت وجود داشته باشد، مردم بدون آنکه نیازی به سروصداهای تبلیغاتی و هزینه کردن پولهای گزاف باشد، به احکام دینی پایبندی نشان خواهند داد و خودشان مبلغ دین خواهند بود. اینکه از بودجه ارگانها و نهادهای دولتی و غیردولتی متعلق به بیتالمال اینهمه هزینه تبلیغات مذهبی کنیم و چنین وانمود نمائیم که در فلان مناسبت، یک وعده غذا به عدهای از مردم دادهایم و در همان حال خودمان در ناز و نعمت زندگی کنیم، نهتنها اعتقاد مردم به دین و مذهب را تقویت نمیکنیم بلکه آنها را به اساس دیانت و معنویت بدبین خواهیم کرد. اگر با مردم صادقانه رفتار کنیم، علاوه بر تقویت دینداری در جامعه، مردم خودشان برای تبلیغ دین هر کاری که لازم باشد انجام میدهند و علاوه بر آن، به دولت و حکمرانان نیز برای مدیریت بهتر کشور نیز کمک خواهند کرد. ایجاد عدالت و رفتار صادقانه با مردم، عمل صالح و کاربردیترین تبلیغ است.
*جمهوری اسلامی
|