محمدعلی سبحانی، مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه در دولت اصلاحات درباره به نتیجه نرسیدن تلاش‌های ایران برای ارتباط با مصر در زمان دولت اصلاحات می‌گوید: ما در سطح کارشناسی به نقاط خوبی برای برقراری روابط رسیدیم به نحوی که وزیرخارجه فقید مصر علیه کمپ دیوید موضع گیری کرد و گفت کمپ دیوید به تاریخ پیوست. از این طرف اسم خیابان خالد اسلامبولی را من شخصا در شورای شهر مطرح کردم و شورا قانع شد که آن اسم را تغییر دهد و حتی بیانیه روابط را هم نوشتیم، ولی صبح روزی که قرار بود ساعت ۲ بعدازظهر بیانیه در رسانه‌های دو کشور خوانده شود نماینده مصر به من زنگ زد و عکسی برای من از آقای دکتر چمران و چند نفر از گروه‌های تندرو فرستاد که کنار یک نماد از خالد اسلامبولی ایستاده بودند و گفت من از قاهره دستور دارم که مسیر توافق را متوقف کنیم.
محمدعلی سبحانی، مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه در دولت اصلاحات درباره امتیازات ارتباط با مصر می گوید: مصر در جهان عرب یک قدرت تعیین کننده است، مصر با سابقه و جمعیت و قدرت نظامی و شرایطی که دارد یقینا جز مهم‌ترین کشور‌های جهان عرب است. عرب‌ها کنار هم زندگی می‌کنند، اخیرا گرفتاری‌هایی هم که بر سر سوریه برایشان پیش آمد را حل کردند و کنار هم نشستند. در یک چنین وضعیتی اگر مصر کنار جهان عرب نباشد، این جامعه نمی‌تواند تاثیرگذاری خاص خود را داشته باشد.
محمدعلی سبحانی، دیپلمات سابق و مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه در دولت اصلاحات در گفت و گو با «انتخاب» درباره آنچه مخالف آمریکایی‌ها در رابطه با عادی سازی بیشتر روابط مصر با ایران عنوان شده، گفت: من معتقدم که آمریکایی‌ها همیشه با این گونه مواردی که موجب تقویت منطقه‌ای ایران می‌شود خیلی همراه نیستند، اما در عین حال اینگونه نیست که کشور‌های منطقه نیز کاملا و صد دردصد با آمریکا همراه باشند.
سبحانی ادامه داد: اینکه مواضع ما درست است یا خیر بحث دیگریست، اما آمریکایی‌ها این توقع را نسبت به کشور‌های منطقه دارند. هر موضوعی با توجه به شرایط خودش باید تحلیل شود. مخالفت آمریکایی‌ها نیز طبیعی است البته در آنجا یک نظر وجود ندارد؛ بنابراین اگر یک اراده جدی در ایران و مصر به وجود بیاید از مشکلات عبور می‌کنند.
او افزود: ما نباید این طور تبلیغ کنیم که مصر لزوما باید با نظر آمریکایی‌ها کاری را انجام دهد. البته که این کشورها، چون با آمریکا متحد هستند با یکدیگر گفت‌وگو خواهند کرد. مشخصا در زمان ملک عبدالله یادمان هست که مشکلات بسیاری وجود داشت و آمریکایی‌ها روی آن فشار می‌آوردند، ولی خود ملک عبدالله به واشنگتن رفت و موضوع خیلی مهمی را که آمریکا با ایران داشت حل کرد. او به آمریکایی‌ها گفت این مسئله به ما مربوط است و شما دخالت نکنید.
مدیرکل خاورمیانه وزارت خارجه در دولت اصلاحات درباره به نتیجه نرسیدن تلاش‌های ایران برای ارتباط با مصر در زمان دولت اصلاحات اظهار داشت: آقایان خاتمی و هاشمی خیلی حامی این ارتباط بودند، برای رابطه با مصر در زمان دولت اصلاحات اتفاقات مهمی افتاد و منجر به گفتگوی دو رئیس جمهور و دو وزیر شد؛ خود من در این موضوع مسئولیت داشتم و کار می‌کردم، اما با پیگیری‌های دو وزیر و دو رئیس جمهور و ما در سطح کارشناسی به نقاط خوبی برای برقراری روابط رسیدیم به نحوی که وزیرخارجه فقید مصر علیه کمپ دیوید موضع گیری کرد و گفت کمپ دیوید به تاریخ پیوست. از این طرف اسم خیابان خالد اسلامبولی را من شخصا در شورای شهر مطرح کردم و شورا قانع شد که آن اسم را تغییر دهد و حتی بیانیه روابط را هم نوشتیم، ولی صبح روزی که قرار بود ساعت ۲ بعدازظهر بیانیه در رسانه‌های دو کشور خوانده شود نماینده مصر به من زنگ زد و عکسی برای من از آقای دکتر چمران و چند نفر از گروه‌های تندرو فرستاد که کنار یک نماد از خالد اسلامبولی ایستاده بودند و گفت من از قاهره دستور دارم که مسیر توافق را متوقف کنیم.
سبحانی ادامه داد: آن زمان تلاش‌هایی نیز از سوی آمریکایی‌ها با مصر انجام می‌شد که مصری‌ها این مسیر را ادامه ندهند، اما تصور من این است که مصری‌ها حتی همین الان آنقدر استقلال رای دارند که مسیر خود را بروند، اما در این معامله‌ها باید شکلی از منافع طرفینی وجود داشته باشد.
سبحانی درباره امتیازات ارتباط با مصر گفت: مصر در جهان عرب یک قدرت تعیین کننده است، مصر با سابقه و جمعیت و قدرت نظامی و شرایطی که دارد یقینا جز مهم‌ترین کشور‌های جهان عرب است. عرب‌ها کنار هم زندگی می‌کنند، اخیرا گرفتاری‌هایی هم که بر سر سوریه برایشان پیش آمد را حل کردند و کنار هم نشستند. در یک چنین وضعیتی اگر مصر کنار جهان عرب نباشد، این جامعه نمی‌تواند تاثیرگذاری خاص خود را داشته باشد.
او افزود: در گذشته و در زمان جنگ‌های اعراب و اسراییل اینگونه مطرح می‌شد که اعراب بدون مصر نه می‌توانند به صلح برسند و نه به جنگ بروند. یعنی آنقدر این کشور تاثیرگذار است که اگر رابطه ما با مصر خوب شود بر روی تمام کشور‌های عربی تاثیر می‌گذارد. سیاست صحیح ایران باید این باشد که علی رغم تمام اختلافات با کشور‌های همسایه و منطقه به یک آرامش و عدم تنش دست یابد. برای همچین کاری وقتی رابطه شما با مصر قطع باشد امکان تنش زدایی با جهان عرب را از دست می‌دهید. ارتباط با مصر بسیار مهم‌تر از ارتباط با عربستان است.
