تحلیل سیاسی هفته دفتر تقویم سال 1401 به برگهای آخر رسیده و این خود نوید ورود به سالی جدید را به همراه دارد. اگرچه امسال نیز سپری شد ولی تنشها، سختیها و مرارتهای بیسابقهای را در زمینههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با خود داشت که عزت و کرامت ملت ایران را تحت تاثیر قرار داد؛ سالی که فقر و تهیدستی را به همراه آورد و کشور را در انزوای بیسابقهای فرو برد. متاسفانه این شیوه جاری از حکمرانی، کشور را در تلهای از انزوا فرو برد که اگر نبود تحولی که در همین هفته روی داد، باید با کولهباری از مصائب وارد سال نو میشدیم.
دو حرکت و گام جدید در اسفند ماه 1401، هرکدام در جای خود، نشان دادند که چقدر تدبیر و عقلانیت در ثبات داخلی و بینالمللی تاثیرگذار هستند. توافق با مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای حل و فصل پروندههای مورد مناقشه از یکسو و امضای تفاهمنامه ازسرگیری روابط با عربستان از سوی دیگر، از کنشهای هدفمند و مثبتی بود که از شروع یک سیاست هوشمندانه و مبتنی بر عقلانیت در سیاستهای عمومی کشور خبر داد. به قول اندیشمندان، اگر حکمرانی درست نباشد و مدیران در تله بیتدبیری گرفتار باشند، دیگر فرقی نمیکند بر روی ثروتی از نفت و گاز زندگی میکنید و یا در کشوری تهی از هرگونه منابع باشید. میتوان از بزرگترین کشورهای انرژیخیز جهان بود، اما در عین حال نتوان از زمستان سرد به سادگی عبور کرد در حالیکه دیگران با هوشمندی و تدبیر لازم، بدون داشتن منابع انرژی، به راحتی از سرمای سختی که ما به آنها وعده داده بودیم، عبور کردند.
بنابراین به توصیه دلسوزان نظام، راهی جز کاستن از تنشها و برقراری آرامش در برون و درون جامعه با استفاده از درایت و تدبیر و بازگرداندن امید برای ایجاد «حول حالنا» در سال جدید نداریم و باید تحولی نو در کالبد نظام حکمرانی ایجاد کرد.
هفته جاری امضای توافق میان ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط، آنهم پس از 7 سال، به بمب خبری منطقهای و بینالمللی تبدیل شد و اثرات و بازتاب گستردهای را به همراه داشت. به جرات میتوان گفت که توافق ایران و عربستان برای تنش زدایی و ازسرگیری روابط، به یکی از مهمترین محورهای مورد توجه و تمرکز رسانه جهان بدل گردید، گرهی که بعد از 7 سال باز شد و ای کاش زودتر باز میشد ولی به هر حال، تهران و ریاض توافق کردند ظرف حداکثر 2 ماه، روابط دیپلماتیک خود را ازسرگرفته و سفارتخانهها و نمایندگیها را بازگشایی کنند.
مسلماً، توافق ایران و عربستان، از رویکرد جدید این دو بازیگر منطقهای به سیاست خارجی و مناسبات بینالمللی حکایت میکند و نشان از احتمال کاهش تنشها در پروندههای منطقهای از قبیل یمن، سوریه، عراق و لبنان دارد.
از سوی دیگر این توافق از این توان برخوردار است که بتواند قطار عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی را متوقف کرده و به انزوای صهیونیستها بیانجامد که این روزها رسانهها از این رژیم به عنوان بزرگترین بازنده توافق ایران و عربستان یاد میکنند.
این هفته علیرغم کاهش نسبی قیمت دلار در بازار که عمدتاً به جو روانی ناشی از تعدیل در مواضع سیاست خارجی و بهبود روابط سیاسی ایران و عربستان مربوط میشد، قیمت کالاها همچنان سیر صعودی را طی کرد و خریدهای لذتبخش شب عید را برای مردم غیرممکن کرد. این بدان معناست که نهتنها اقتصاد خانوادهها دچار بحران شده بلکه اصناف و تولید کنندگان نیز که دل به رونق بازار شب عید بسته بودند، بیبهره از این بحران نیستند. از همه مهمتر اینکه اقتصاد کلان و تولید کنندگان بزرگ در غیاب عنصر «سرمایه» دچار مرگ تدریجی شده است. مجموعه این عوامل در اقتصاد کشور، دولت را به اتخاذ سیاستهای واقع بینانه و بهدور از شعارزدگیهای موجود فرا میخواند.
در این هفته رئیس جمهور کشور بلاروس که عضو سازمان همکاریهای شانگهای و اوراسیاست به تهران سفر کرد و در جریان آن 8 تفاهمنامه همکاری میان دو کشور در حوزههای مختلف شامل نقشه راه جامع همکاری به امضا رسید و بنا شد با پشت سر گذاشتن دوره توقف در همکاریهای اقتصادی، در جهت افزایش حجم تبادلات تجاری تلاش شود.
در بررسی رویدادهای خارجی هفته ابتدا به تحولات افغانستان میپردازیم. بیش از یکسال و نیم از حاکمیت گروه متحجر و خونریز طالبان بر افغانستان میگذرد و نهتنها گشایشی در زندگی مردم افغانستان ایجاد نشده است بلکه روز به روز بر فلاکت، محرومیت و سرکوب ملت افغانستان افزوده میشود. این هفته سازمان ملل اعلام کرد دو سوم مردم افغانستان یعنی حدود 28 میلیون نفر از جمعیت افغانستان برای زنده ماندن به کمک فوری نیاز دارند. به گفته این مرجع بینالمللی سیاستهای ضدانسانی این گروه باعث شده است که کشورهای دیگر علاقهای به کمک به این حکومت نداشته باشند و نتیجه آن، فقر و فلاکتی است که ملت افغانستان متحمل میشوند.
در چنین شرایط اسفباری، ملاهبتالله، سرکرده این گروه تروریستی به نیروهای تحت کنترل خود دستور داده است برای «پیشبرد جنگ در خارج از افغانستان» آماده شوند. به گفته وی، جنگجویان طالبان باید زرههای خود را بر تن کنند و برای حاکم کردن شریعت مورد نظر طالبان در سراسر جهان آماده شوند.
وی خطاب به اعضای طالبان گفته است باید تلاش کنید که در داخل افغانستان حتی یک فرد مخالف هم باقی نماند. در همین رابطه، وزیر تحصیلات عالی طالبان نیز در اظهاراتی صریحتر، خواستار کشتن همه مخالفان حکومت طالبان شده است. ملا«ندامحمد ندیم»، از نزدیکان ملاهبتالله، کشتن مخالفان را همانند کشتن آمریکاییها «فرض» (واجب) دانسته و افزوده است بر همه واجب است که مردم مسلمان افغانستان از وجود مخالفان خلاص کنیم. با توجه به این تحولات، باید انتظار سرکوبهای شدیدتر در افغانستان را داشت.
این هفته بحران سیاسی در رژیم صهیونیستی شدیدتر شد. کنست رژیم صهیونیستی اولین گام را برای تامین نظر کابینه نتانیاهو در تغییر قوانین قضایی برداشت و با این اقدام این رژیم یک مرحله به فروپاشی سیاسی نزدیک شد.
نتانیاهو، نخست وزیر فاسد و جنایت پیشه رژیم صهیونیستی که پرونده قطوری از فساد مالی و سیاسی دارد تلاش میکند با کمک گروههای سیاسی افراطی در کنست، قانون این رژیم را به نحوی تغییر دهد تا قوه قضائیه این رژیم امکان پیگرد قرار دادن وی را نداشته باشد. نتانیاهو برای این منظور، امتیازهای زیادی را به گروههای افراطی و نژادپرست داده است. این رفتار نتانیاهو موجب تشدید بحران سیاسی و امنیتی گردید و اسرائیلیها را نسبت به آینده خود و آینده این رژیم نگران نموده است. شماری از سردمداران این رژیم، این هفته نیز نسبت به بروز جنگ داخلی و فروپاشی هشدار دادند. همزمان با تشدید تحرکات گروههای افراطی صهیونیست و افزایش جنایات علیه فلسطینیها، عملیات ضدصهیونیستی نیز شدیداً افزایش یافته است. این حوادث، اوجگیری و عمیق شدن بحران سیاسی این رژیم در روزها و هفتههای آینده را قوت میبخشد.
این هفته جنگ در اوکراین با تشدید درگیریها در شرق و به ویژه شهر مهم و استراتژیک «باخموت» تداوم یافت. روسیه میکوشد این شهر را به هر نحو ممکن اشغال کند زیرا به گمان ارتش روسیه، تسلط بر این شهر، موقعیت برتری را برای پیشرویهای بیشتر در اختیار مسکو قرار میدهد. از سوی دیگر، اوکراینیها نیز میکوشند با چنگ و دندان از این شهر دفاع کنند و این تحولات موجب کشته شدن شمار زیادی از طرفین در طول یک هفته گذشته شد. با این حال، بنبست بر روند جنگ همچنان حاکم است و بعید است طرفین بتوانند اقدام تعیین کنندهای را صورت دهند.
*جمهوری اسلامی
|