آرمان امروز- حميد رضا خالدي: روز گذشته انتشار ويدئويي در يکي از شبکه سه تلويزيون در فضاي مجازي سروصداي زيادي به پا کرد. در اين ويدئو دو روحاني در جشن تکليف دختران 9ساله شعري با مضمون «ازدواج» و «شوهر» مي‌خوانند و دختران با آنها همصدايي مي‌کردند. برنامه‌اي که با واکنش‌هاي زيادي در فضاي مجازي روبه‌رو شد. منتقداني که معتقد بودند سن اين دختران اصلا مناسب درک موضوع همسر و همدم نبود. گروهي نيز پا را از اين نيز فرارتر گذاشته و توليد و پخش چنين برنامه‌هايي را نمادي از ترويج کودک همسري عنوان کرده‌اند. اين ويدئو تنها يک هفته بعد از اعلام تشکيل قرارگاهي جديد با عنوان «کوثر» در نظام آموزش و پرورش رخ مي‌دهد. قرارگاهي که به گفته مشاور رئيس سازمان نوسازي مدارس کشور با هدف آماده‌سازي دانش‌آموزان براي ايفاي نقش همسري و مادري تشکيل شده است. اخيرا وزير آموزش‌وپرورش گفته است: «اگر باور تغيير کرد، رفتار هم تغيير مي‌کند و اين لايه عميق بايد در آموزش‌وپرورش جدي‌تر گرفته شود.» حالا هم مشاور رئيس سازمان نوسازي مدارس کشور از تاسيس قرارگاه کوثر با هدف آماده‌سازي دانش‌آموزان براي نقش همسري و مادري خبر داد. قرارگاهي که به گفته شهره صادقي، به همت وزير آموزش‌وپرورش و پيگيري رئيس سازمان نوسازي مدارس تشکيل شده است.
چطور براي بچه‌هايشان دانشگاه مهم است؟
اين اخبار در حالي منتشر مي شود که چند سالي است بازار بحث در مورد کودک همسري به شدت در فضاي مجازي و رسانه‌ها داغ است. کودک همسري اصولا به ازدواج با دختران زير سن بلوغ و گاها در سن نوجواني نظير زير 18 سال گفته مي‌شود. که اين دختران بنا به دلايل مشکلات مالي و اقتصادي و معيشتي تن به اين ازدواج داده و حاضر به ازدواج مي‌شوند.
براساس آخرين آمار منتشر شده، مرکز آمار ايران در حالي خبر از ازدواج 9753 دختر 10 تا 14 ساله در بهار سال‌جاري داده که اين تعداد در قياس با آمارهاي فصلي دو سال اخير، بالاترين آمار فصلي ازدواج دختران 10 تا 14 ساله است و به‌نوعي مي توان گفت رکورد آمار فصلي ازدواج دختران در اين بازه سني و طي دو سال اخير، در بهار 1400 شکسته شد. اما تبليغاتي اينچنيني آنهم در رسانه ملي و اقدامات در نظام آموزشي، چه تبعاتي دارد؟1 سوالي که شهلا کاظمي پور، جامعه شناس در گفت‌و‌گو با «آرمان امروز» مي‌گويد: «در حالي‌که برخي از مسئولان تاکيد ويژه‌اي دارند که دخترانشان حتما تحصيلات عاليه داشته باشند و حتي در خارج و با بهترين امکانات، به تحصيل خود ادامه مي‌دهند، دختران مردم را به ازدواج و همسرداري ترغيب مي‌کنند.»
وي با ذکر اينکه همين مسائل باعث بروز تناقض‌هايي در جامعه و نزد افکار عمومي شده است، گفته است: «با توجه به رشد دانش و تکنولوژي در کشور ما، تا زمانيکه دختران سرزمين‌مان، به اين سلاح (دانش) مجهز نشوند و اندوخته علمي نداشته باشند، نمي‌توانند در زندگي آينده خودشان موفق باشند. سن اميد به زندگي از 30 سال به 76 سال براي زنان افزايش پيدا کرده است و اين بدان معناست که دختري که در سنين پايين ازدواج مي‌کند، حداقل بايد تا 70-75 سالگي درکنار همسرش زندگي کند و با خوب و بد وي کنار بيايد. بنابراين بهترين راه است که وي در دنياي پر پيچ و خم کنوني، هم به علم روز آشنا باشد و هم با روش‌هاي همسرداري آشنا شود تا بتواند از عهده زندگي مشترک برآيد.»
آموزش‌ها بايد در مسير تدريس باشد
وي در خصوص آموزش همسرداري براي دانش آموزاني که سن آنها به حد قابل قبولي رسيده را مفيد دانسته، خاطرنشان مي‌کند: «اينکه آموزش و پرورش بخواهد قرارگاهي براي آموزش فنون همسرداري در دانش آموز و پرورش برپا کند کار درستي است البته به شرط آنکه اين آموزش‌ها در مسير درستي تدريس شود و از آن مهمتر، در مورد دانش آموزاني اجرايي شود که سن آنها به حد قابل قبولي رسيده باشد. وي در بخش ديگري از سخنان خود با نقد شعر خواني و اجراي برنامه‌هايي مشابه با آنچه که در صدا و سيما منتشر شده است، مي‌افزايد: «اولا چنين برنامه‌هايي در حد درک کودکان و نوجوانان کمتر از 9 سال نيست و مي‌تواند برعکس، باعث شود تا ذهنيت دختران تازه به بلوغ رسيده ما به انحراف کشيده شود و تبعات سويي را به دنبال داشته باشد.»
کاظمي پور برنامه‌هايي اينچنيني را نمادهايي از ترويج کودک همسري مي‌داند: «اصولا کشوري مي تواند توسعه پيدا کند که افراد آن جامعه رشد و تعالي پيدا کرده باشند. در جامعه ما نيز تا زمانيکه دختران کشورمان، به سلاح تکنولوژي و علم آموزي مجهز نشوند، نمي‌توانند خانواده‌هايي پايدار را تشکيل دهند و فرزندان موجهي را تربيت کرده و در نهايت کشوري توسعه يافته را تشکيل دهند.»
دانش آموزان دختر ما را براي شهروندي بهتر بودن آماده کنيد
يک کارشناس آموزشي نيز نظرات مشابه‌اي دارد و معتقد است که زمانيکه شاهد هستيم به همت وزير آموزش و پرورش و رئيس سازمان نوسازي و تجهيز مدارس! قرارگاهي تشکيل مي‌شود هدف آن آماده سازي دانش آموزان براي ايفاي نقش «همسري و مادري» است، چگونه نبايد اين تصور وجود داشته باشد که آنها سعي دارند، که سن ازدواج را به نوعي کاهش دهند که به مرز کودک همسري برسد؟ نرگس ملک زاده مي‌افزايد: «اين قرارگاه اگر هدفش برقراري عدالت تربيتي در حوزه دانش‌آموزان آموزان دختر است بهتر و نيکوتر بود که دانش آموزان دختر ما را براي شهروندي بهتر بودن آماده کند. مگر نمي‌شود با آموزش در مدرسه نقش شهروند خوب و حقوق اجتماعي يک شهروند را به آنها ياد داد تا خانواده و جامعه را به يک باره در مسير بهره بردن از آموزش قرار داد؟ دانش آموزان هنوز سن کودک همسري را تجربه مي‌کنند، سال‌ها تلاش شده است تا قانون به کمک دختراني بيايد که به واسطه شرايط اقتصادي و گاها اجتماعي همسر بودن و مادر شدن را تجربه مي‌کنند و در بررسي‌هاي بازمانده از تحصيل هميشه پاي ثابت افزايش نرخ دختران در اين مورد ازدواج زودهنگام دختران بوده است اين دو در کنار هم‌يعني ابتدا هزينه و تلاشي براي بازگرداندن دختران به مدرسه مي‌کنيم و از طرف ديگر فکرشان را در مدرسه به سمت همسر و مادر شدن هدايت مي‌کنيم. سوال اينجاست که درحال حاضر امور بانوان وزارت خانه خود را مشغول به چه کار مهمتري کرده است که سازمان نوسازي وارد اين فضاي آموزشي شده است!. مگر بحثي مهمتر و در اولويت تر از بحث توانمند سازي دختران براي جامعه امروز در برنامه‌هاي زنان است دنياي دختران ما متفاوت تر از گذشته شده‌است.
شايسته تر آن است که مشاور امور زنان نيز خود و برنامه هايش را به روز کند و حداقل صدايي از خود در آورد که بدانيم بودن با نبودنش متفاوت است.
