عصر ایران؛ این روزها بحث درباره تولید سریال موسی (ع) به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا و تهیه کنندگی سید بهروز رضوی در مجلس و صداوسیما به میان آمده است و مجلسی‌ها با اشاره به این که مشکل هزینه تولید وجود دارد سعی در کمک به آن دارند.

چند‌ی پیش، حجت‌الاسلام محمد‌رضا میرتاج الد‌ینی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بود‌جه مجلس، گفته بود: «ما هم همه‌جانبه حمایت کنیم سریال موسی(ع) را با شیوه‌های تکنولوژی جد‌ید شروع کنند و بیش از این تعلل نکنند. تولید این سریال خیلی طول کشید‌ه و از آن زمانی که حرف آن و سناریوی مرحوم فرج‌الله سلحشور به میان آمد خیلی طول کشید‌ه است. ما این موضوع را از رؤسای صد‌اوسیما می‌خواهیم تا پایان سال، سریال موسی (ع) را کلید بزنند و د‌ر بود‌جه ۱۴۰۲ برای آن بود‌جه و بحث‌های حمایتی را خواهیم د‌اشت.»

بعد از اینکه میرتاج‌الدینی، از میزان بودجه لازم برای ساخت سریال‌های فاخر صحبت به میان آورد، جواد نیک‌بین، عضو کمیسیون فرهنگی در گفت‌وگو با تسنیم در تایید صحبت‌های  میرتاج‌الدینی اعلام کرده ساخت این دو سریال برای آنها اهمیت ویژه‌ای دارد و باید به جریان بیفتند.

نیک‌بین توضیح داده: « مطمئناً به سرانجام رسیدنِ این سریال برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است. باید این نوع کارها هرچه زودتر سر و سامان بگیرند».

در ادامه این بحث، در یادداشتی که خبرآنلاین منتشر کرد، نویسنده توضیح داده که پنج سال پیش میزان بودجه اولیه «حضرت موسی (ع)» 250 میلیارد تومان برآورد شده و همان زمان هم با این حجم بودجه مخالفت‌هایی صورت گرفت. حالا بعد از پنج سال، برآورد این سریال از 200 میلیارد به 2 هزار میلیارد تومان رسیده و 10 برابر شده است. نکته قابل توجه اینکه هنوز تولید سریال شروع نشده و تجربه نشان داده هزینه نهایی معمولا 3 برابر برآورد اولیه خواهد شد. 

حال اگر 3 برابر هم نکنیم و میانگین در نظر بگیریم سریال موسی در کمترین حالت ممکن احتمالا 4 هزار میلیارد تومان خرج خواهد داشت با دلار 40 هزار تومانی اگر حساب کنیم می‌شود  100 میلیون دلار. 

یعنی هزینه‌ای معادل پرخرجترین سریال‌هایی که در جهان ساخته می‌شود و حتی بسیاری از معروفترین سریال‌های هالیوود بسیار کمتر از 100 میلیون دلار هزینه ساخت آنهاست.

حال بد نیست فقط از منظر هزینه ساخت یک مقایسه ساده با سریال‌های خارجی بکنیم، یکی از موفق‌ترین سریال‌های ساخته شده در تاریخ تلویزیون و نمایش ویدئویی سریال «بازی تاج و تخت» یا Game of Thrones بوده است که برای هر فصل آن حدود 60 میلیون دلار هزینه شده و فصل آخر که پر خرجترین فصل سریال شد 100 میلیون دلار خرجش شد.

در نظر داشته باشید سریال «بازی تاج و تخت» با این هزینه چه موفقیت‌هایی را به دست آورده و چه رکوردهایی شکسته است. مثلا 170 کشور در جهان این مجموعه را به صورت رسمی پخش کرده‌اند، البته اگر قرار باشد کشورهایی که سریال را به صورت غیرقانونی دانلود می‌کنند و می‌بینند را هم در نظر بگیرید عدد از این بالاتر می‌رود.

یا فیلمبرداری آن در 8 کشور انجام شده است، ایرلند شمالی، کرواسی، ایسلند، مراکش، اسپانیا، جزیره مالت، کانادا و آمریکا کشورهایی هستند که لوکیشن‌های سریال در آنها قرار داشته است.

مجله «تایم» در تیرماه سال 1397 در شماره‌ای ویژه‌  21 صفحه مجله را به «بازی تاج و تخت» اختصاص داد. شماره‌ای که عکس جلدش هم مربوط به این سریال بود و سر و صدای زیادی به پا کرد بخصوص که روی جلدهای تایم اهمیت تاریخی و حتی سیاسی دارند.

موسسه اسکرین در ایرلند شمالی که لوکیشن را برای فیلمبرداری «بازی تاج و تخت» در اختیارشان قرار داد تا آخر فصل ششم ۱۸.۲۸ میلیون دلار برای این سریال هزینه کرده بود اما سریال «بازی تاج و تخت» بیش از ۲۲۴ میلیون دلار از طریق آمدن توریست و مسائل جانبی دیگر مربوط به سریال به آنها سود رسانده است.

حال برگردیم به سریال موسی (ع) ، آیا واقعا با صرف هزینه 100 میلیون دلار برای ساخت آن می‌توان به چنین اتفاقاتی حتی نزدیک شد؟ 

یک نمونه دیگر هم سراغ داریم که فیلم پرخرج محمد رسول الله مجید مجیدی است که خود مجیدی سال 1393 در برنامه سینمایی هفت تلویزیون اعلام کرد برای ساخت آن 100 میلیارد تومان هزینه شده است. 

با احتساب دلار 900 تومانی زمان شروع پروژه مجیدی تا دلار 3100 تومانی موقع پایان پروژه و میانگین مثلا دلار 2000 تومان برای آن فیلم در آن زمان بیش از  50 میلیون دلار خرج آن فیلم شده است. 50 میلیون دلار، چه همان زمان چه امروز، در مناسبات جهانی هم رقم کمی برای تولید فیلم سینمایی نیست.

موفقیت‌های فیلم مجیدی چه بود؟ کدام کشورها فیلم را نشان دادند؟ کدام اتفاق قابل توجه را این فیلم رقم زد؟ حتی مخاطب داخل کشور چه اندازه فیلم را دید و نظرشان در مورد فیلم چه بود؟ 

برای سریال موسی (ع) 100 میلیون دلار برآورد هزینه در کمترین حالت ممکن است و اگر فرض کنیم همین قضیه با توجه به اتفاقات اقتصادی و ادامه بحران و ... فقط  دو برابر شود یعنی 200 میلیون دلار. که «متمم خوردن» به بودجه سریال‌ها در تلویزیون بسیار امر عادی است.

یادمان باشد که حاتمی کیا مانند داوود میرباقری تجربه تولید سریال تاریخی را ندارد و زمانی که حاتمی‌کیا دومین سریال خود یعنی «حلقه سبز» را ساخت اعلام کرد: «به این نتیجه رسیدم که سریال‌ساز نیستم، من مثل خلبانی‌ام که ۹۰ دقیقه می‌تواند بپرد و توانایی پرواز بلند مدت را ندارم.»