یک شرکت چینی با دولت طالبان برای برداشت نفت از افغانستان قرارداد 25 ساله امضا کرد. شرکت چینی طی سه سال آینده 450 میلیون دلار در افغانستان سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
به گزارش عصرایران، سرپرست وزارت معادن حکومت طالبان گفت قراردادی میان کابل و شرکت چینی «شرکت نفت و گاز آسیای مرکزی در سین کیانگ» (CPEIC) برای استخراج نفت از حوزه آمودریا در شمال افغانستان امضا شد.
مقام‌های طالبان در یک کنفرانس خبری با اعلام این مطلب تاکید کردند این قرارداد با شرکت نفت و گاز آسیای مرکزی سین کیانگ امضا شده است.
به نوشته یورونیوز، این نخستین قرارداد بزرگ استخراج در افغانستان با یک کشور خارجی از زمانی است که طالبان قدرت را در این کشور به دست گرفته است. این قرارداد همچنین نشان می‌دهد که چین بر مشارکت اقتصادی با حکومت تحت سلطه طالبان تاکید دارد.این درحالی است که بیشتر کشورهای جهان در خصوص به رسمیت شناختن حکومت طالبان و حتی همکاری با کابل اجتناب می‌ورزند.
سفیر چین هم که در این کنفرانس خبری حضور داشت در خصوص این همکاری گفت: «قرارداد نفت آمودریا یک پروژه مهم بین چین و افغانستان است.» چین هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته اما چشم داشت زیادی به منابع این کشور دارد و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در پروژه کمربند راه خود انجام داده است.
رقابت اَبرقدرت‌ها بر سر منابع زیر زمینی افغانستان
افغانستان دارای منابع طبیعی مهم و ارزشمندی است که طبق ارزیابی‌ها، ارزش تخمینی آن بیش از 3 تریلیون دلار است. قدرت‌های اقتصادی به منابع طبیعی افغانستانِ تحت کنترل طالبان چشم دوخته‌اند و درحال حاضر معادن این کشور به یکی از مسائل حساس تبدیل شده است. روسیه، چین و آمریکا هر سه به این معادن توجه ویژه دارند. در یک سال حکومت طالبان، چین بیشترین مذاکرات را با مقامات طالبان داشته و به تازگی روسیه نیز وارد عرصه مذاکره شده است.
افغانستان دارای منابع طبیعی مهم و ارزشمندی مانند آهن، مس، کروم، روی، سرب و همچنین انبوهی از سنگ‌های قیمتی و مواد کلیدی برای فناوری مانند لیتیوم و کبالت است. علاوه بر این، ذخایر نفت و گاز طبیعی نیز در شمال این کشور وجود دارد. طبق ارزیابی تیم زمین‌شناسان آمریکا که یک دهه پیش انجام شد، ارزش مواد معدنی افغانستان می‌تواند بیش از یک تریلیون دلار می‌باشد. در گزارش دیگری ازسوی دولت وقت افغانستان در سال 1396 نیز تخمین زده شد که ارزش کل ثروت معدنی از جمله سوخت‌های فسیلی، بیش از 3 تریلیون دلار است.
حکومت طالبان علاوه بر چین،مذاکرات تجاری با روسیه را نیزآغاز کرده است که از جمله موضوع‌های این مذاکرات تهاتر نفت روسی با مواد معدنی و داروهای گیاهی است. وزیر صنعت و تجارت طالبان در مسکو بر سر این موضوع با معاون وزیر انرژی روسیه مذاکره کرده است.
به دنبال انتشار خبر مذاکرات طالبان با روسیه و پیش از آن تلاش‌های چین در مدیریت معادن افغانستان، محافظه‌کاران ایالات‌متحده به مساله معادن افغانستان اشاره کرده و سرمایه‌گذاری در آن را مسیر ثبات در این کشور اعلام کردند. در مطلبی که "فاکس‌نیوز" به این مساله اختصاص داده، ادعا شده است که نقش آمریکا هموارکردن راه افغانستان به سمت خودکفایی است و این کاری است که از هیچ کشوری جز آمریکا ساخته نیست. این گزارش می‌افزاید؛ افغانستان دارای منابع وسیع معدنی است که با سرمایه‌گذاری و توسعه آن می‌توان کل اقتصاد این کشور را متحول کرد، اما منافع آن برای ایالات‌متحده چیست؟ سرمایه‌گذاری در معادن افغانستان در جهت کمک به دو طرحِ بسیار مهم است که در این مدت در کنگره آمریکا تصویب شده است: طرح تولید ریزتراشه‌ها و طرح انرژی‌های پاک که در هر دو طرح به مقادیر وسیعی از منابع معدنی نیاز هست. مشکلی که برای تولید ریزتراشه‌ها و برای تولید باتری‌های لیتیومی خودروهای الکتریکی که مطابق این دو طرح باید ساخت خود آمریکا باشند، وجود دارد این است که چین بر بخش اعظم مواد معدنی جهان کنترل دارد.
از این‌رو "جیک اوچینکلاس" نویسنده محافظه‌کار آمریکایی با اشاره به این دو طرح می‌نویسد: نمی‌توان تاخیر کرد، حتی برای یک روز. وی می‌افزاید در روزهای پس از خروج ایالات‌متحده از افغانستان، چین طرحی را که برای بیش از یک دهه برای معادن یک تریلیون دلاری افغانستان طراحی کرده بود، عملی کرد. این نویسنده سپس با اشاره به 20 سال‌جنگ آمریکا و 2 تریلیون دلار هزینه در آنجا، نوشت نمی‌توان نتیجه را دو دستی تقدیم کرد.
براساس این گزارش در مقابل بهره‌برداری از منابع افغانستان، چینی‌ها قرار است به‌ عنوان بخشی از قرارداد، برای افغانستان نیروگاه و خط‌ آهن بسازند. چین با طالبان روابطی بسیار مطلوب دارد؛ همچنین با متحدان طالبان در پاکستان، اما مشکلاتی نیز دارد که آمریکا می‌تواند از آنها بهره‌برداری کند. اولا قرارداد چینی‌ها به توسعه اقتصاد افغانستان کمک نمی‌کند و چینی‌ها فقط برای آنها ساخت‌وساز انجام می‌دهند.
به‌علاوه هر چند عملیات فرآوری در خود معادن انجام می‌شود، اما چینی‌ها مواد خام را از افغانستان خارج می‌کنند و افغانستان را از منافع دیگر حلقه‌های زنجیره ارزش محروم می‌کنند. نویسنده با استناد به گزارش‌ها می‌گوید؛ وزیر معدن طالبان به معدن‌کاران آمریکا بیشتر متمایل است تا چین، و به یک جلسه ‌مجازی که او با تعداد اندکی از شرکت‌های آمریکایی برگزار کرده بود، اشاره می‌کند که طی آن وزیر طالبان درخواست سرمایه‌گذاری ازسوی آمریکایی‌ها را مطرح کرده بود.
برخی معتقدند چین قبل از سلطه طالبان بر افغانستان، با هدف دسترسی به معادن افغانستان با طالبان گفتگو کرده است. چین به دنبال کنترل ذخایر بکر مانند لیتیوم و خاک‌های کمیاب است؛ اقدامی که مزیت بزرگی را در رقابت با ایالات متحده و اروپا به ارمغان می‌آورد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، چین درحال حاضر 40 درصد مس، تقریبا 60 درصد لیتیوم و بیش از 80 درصد از خاک‌های کمیاب را تولید می‌کند.
پکن به منظور افزایش حضور اقتصادی خود در افغانستان، از به قدرت رسیدن طالبان استقبال کرد و سخنگوی وزارت خارجه این کشور پس از تسلط طالبان بر کابل اعلام کرد که چین آماده است تا روابط دوستانه و همکاری با افغانستان را توسعه دهد و نقش سازنده‌ای ایفا کند. از زمان تاسیس امارات اسلامی در سال 1375تا سقوط طالبان پس از تهاجم آمریکا در سال 1380، و سپس در دوره جدید حکومت طالبان در سال 1400، کابل و پکن روابط نزدیکی داشتند. ملا عبدالغنی برادر معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان گفته است که انتظار دارد چین نقش مهمی در بازسازی و توسعه اقتصادی آینده افغانستان ایفا کند.
در همین راستا، "وانگ یو" سفیر چین در کابل در دیدار با سرپرست وزارت معادن و نفت دولت موقت طالبان گفت که توسعه و استخراج معدن مس "عینک" لوگر به‌زودی آغاز می‌شود.معدن مس عینک بزرگ‌ترین معدن مس افغانستان و دومین معدن مس در سطح جهان است. این معدن در ولایت لوگر قرار دارد. قرارداد بهره‌برداری از مس معدن عینک که در سال 1387 و در زمان ریاست‌جمهوری حامد کرزی میان وزارت معدن و نفت افغانستان و شرکت چینی MCC به امضا رسید، تاکنون عملی نشده است.
معادن لیتیوم به مثابه وجه تمایز افغانستان از سایر کشورهای معدنی دنیا
افغانستان در کنار کشورهای بولیوی، شیلی و استرالیا از جمله معدود کشورهایی می‌باشد که از معادن و منابع لیتیوم ویژه‌ای برخوردار است. در همین رابطه سازمان فضایی آمریکا (NASA) ضمن آنکه ارزش معادن لیتیوم افغانستان را حدود یک تریلیون دلار تخمین زده است، بیان داشته است که مهم‌ترین معادن لیتیوم افغانستان به طول 850 تا 900 کیلومتر و عرض 150 تا 200 کیلومتر از ولایت هرات آغاز می‌شود و تا ولایت نورستان ادامه دارد.
آژانس بین المللی انرژی (IEA) پیش‌بینی کرده است که تقاضای جهانی برای لیتیوم که یک عنصر اساسی برای ساخت باطری خودروهای برقی، گوشی‌های هوشمند، پنل‌های خورشیدی و مزارع بادی است تا سال 2040 میلادی (1419ش) بیش از 40 برابر خواهد شد. مع الوصف، شواهد موجود حاکی از آن است که در ولایت‌های نیمروز، هرات و غزنی، ذخایر لیتیوم قابل توجهی به بزرگی ذخایر کشور بولیوی وجود دارد (درحال حاضر بزرگ‌ترین معدن لیتیوم جهان با ظرفیت 21 میلیون تُن در بولیوی وجود دارد) که می‌تواند در صورت استفاده صحیح، به اندازه نفت عربستان سعودی برای افغانستانِ بحران زده عایدی داشته باشد.
چین باوجود در اختیار داشتن هفت درصد از ذخایر لیتیوم جهان، از دیرباز بنا به نیازهای فزاینده‌ای که در راستای تداوم رشد اقتصادی خود احراز کرده است درصدد سرمایه‌گذاری و استخراج ذخایر بزرگ لیتیوم در کشورهای موسوم به مثلث لیتیوم جهان (آرژانتین، بولیوی و شیلی) و حتی افغانستان برآمده است. به منظور دستیابی به اهداف معدنی در افغانستان، پکن دو شرکت معدنی «گانفنگ لیتیوم» به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده لیتیوم در جهان و شرکت «تیانجی لیتیوم» که یکی از بزرگ‌ترین معدنچیان لیتیوم در چین است را وارد افغانستان کرده است.
مسئول «کمیته توسعه اقتصادی و بازرگانی عربی ـ چینی» (CASCF) اخیراً اظهار داشته است که علاوه بر شرکت‌های مورداشاره، حداقل 20 شرکت دولتی و خصوصی دیگر نیز ازسوی چین برای انجام تحقیقات در خصوص معادن افغانستان راهی این کشور شده‌اند.